Seksualność i edukacja seksualna osób z głęboką niepełnosprawnością intelektualną

Seksualność – dużo więcej niż seks

Seksualność jest centralnym aspektem życia każdej osoby. Żaden człowiek nie jest bezpłciowy. Seksualność dotyczy bio-psycho-społecznego funkcjonowania i obejmuje to, kim jesteśmy jako ludzie od momentu urodzenia do śmierci. Wzrost i dojrzewanie ciała, tożsamość płciowa, seksualne potrzeby, pragnienia i fantazje, bliskość, emocjonalna więź i intymne relacje, prokreacja, postrzeganie i akceptacja ciała – to obszary seksualnego funkcjonowania człowieka. Możliwość doświadczania i przeżywania seksualności może zostać w dużym stopniu zmodyfikowana przez niepełnosprawność intelektualną, dysfunkcje ruchowe i anatomiczne, zaburzenia funkcjonowania zmysłów. 

Mitologizacja seksualności

Dla osób spoza wąskiego grona specjalistów tematyka seksualności osób z niepełnosprawnością intelektualną nadal bywa społecznym tabu. Jawi się ona nazbyt często jako obszar niezbadany, nieodkryty, nieuświadomiony i problematyczny. Wciąż żywe są mity o aseksualnych bądź hiperseksualnych osobach z niepełnosprawnością intelektualną. Głoszenie poglądów o osobach z niepełnosprawnością intelektualną, które, jak dzieci, nie posiadają potrzeby seksualnej lub zdolności do wyrażania seksualności w sposób dojrzały, przekłada się na sposób myślenia o tej grupie osób i bywa usprawiedliwieniem dla ograniczania lub odmowy ich edukacji seksualnej. Powielanie nieprawdziwych opinii o nadpobudliwości seksualnej, braku zdolności kontroli pragnień i impulsywnych zachowań przez osoby z niepełnosprawnością, budzi natomiast poczucie zagrożenia i społeczny lęk. W efekcie prowadzi to do izolowania osób z niepełnosprawnością intelektualną, nadzorowania i kontrolowania ich intymnej sfery życia.

W szczególnie trudnej sytuacji znajdują się osoby z głęboką niepełnosprawnością intelektualną. Dostępne, nieliczne opracowania charakteryzujące seksualność osób z niepełnosprawnością intelektualną traktują tę grupę homogenicznie i pomijają osoby z głęboką niepełnosprawnością. Seksualność tej grupy opisywana jest jako trudna i specyficzna.

Osoby z głęboką niepełnosprawnością intelektualną

Grupa osób z głęboką niepełnosprawnością jest trudna do scharakteryzowania, co ma związek z dużymi różnicami indywidualnymi w możliwościach rozwoju oraz ubogimi badawczymi donies...