[zaloguj się]
[pdf]

POMAWIAĆ (13) vb impf

o oraz drugie a jasne; w inf pierwsze a jasne, w pozostałych formach pochylone.

Fleksja
inf pomawiać
indicativus
praes
sg pl
2 pomåwiåsz
3 pomåwiå pomåwiają
praet
pl
3 m pers pomåwiali

inf pomawiać (1). ◊ praes 2 sg pomåwiåsz (1). ◊ 3 sg pomåwiå (3). ◊ 3 pl pomåwiają (6). ◊ praet 3 pl m pers pomåwiali (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. Mówić coś przeciwko komuś, szkalować, oskarżać; detrahere, detrectare Vulg; calumniari, cavillari, crimen confingere, criminari, in maledicto a. in maledicti loco obicere, insimulare Cn [w tym: kogo (8)] (10): nieśmiertelny Pánie [...]/ Iáwno tobie/ że mię ći zli ludzye pomawiáią KochZuz A4v; SarnUzn C4v.

pomawiać w czym (7): w dwoiéycijem go rzecży náwięcéy pomáwiali. Naprzod/ ijż ſie ijch krolem cżynil. Wtoré ijżby ſie ſynem bożym mienił. OpecŻyw 130v; CzechRozm 220v; ReszPrz kt; WujNT 1.Petr 2/12, 3/16. Cf Ze zdaniem; Zwrot.

Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia dalszego w zdaniu nadrzędnym [w tym: [o czym], w czym] (1): A to Pilát przeto pytál iego pokoleniá/ ijże go żydowie wtym pomáwiali/ ijżby on byl ſyn boży OpecŻyw 130; [Słyſzeliſcie/ iáko o tey łáſce pomawiáią przećiwnicy/ żeby miáłá być okkázyą do roſpuſthnego życia GilPos 23].

W porównaniu (3): CzechRozm 220v; máiąc obcowánie wáſze [tj. wierzących] poczćiwe miedzy Pogány: áby w tym w czym was pomawiáią iáko złoczyńcę/ z dobrych vczynkow przypátrzywſzy ſię wam/ chwalili Bogá w dźień náwiedzenia. WujNT 1.Petr 2/12, 1.Petr 3/16.

Zwrot: »[w czym] fałszywie pomawiać« (1): Na to gdzie [Seraffedin] myeny ze po ſchpyegierſtwye a nye po kupieczthwye yezdza [Jan i Matyjasz] thakowa obmową cziny. ze Mathis Rayeczki wthem ye falſchiwye pomawya. LibMal 1548/144v.
Przen [co] (1): Ale tzo tamo piſál [Jezus, pisząc palcem po piasku]/ odpowiedá ſwięty Ambroży w iedné epiſtole/ ijże piſál ty ſlowa: Ziemia ziemię pomáwiá. OpecŻyw 78.
2. Powtarzać po kimś jego słowa, naśladować, przedrzeźniać czyjąś mowę; exprimere scurriliter, imitari loquentem, repetere verba alicuius per iscum Cn (3): Schallen. Pogrzimáć. Pomáwiáć. Assonare cui. Calag 405b.
a. O echu [po kim] (2): W gornych ćieniách vśiádłá Echo głoſotworna. (marg) Echo pogłośie leśne co po mowiących pomawia. (–) KlonŻal A4; Podrzeźniácżko/ cżemuż ták pomawiaſz po mnie wolno. (did) ECHO. (–) Bo mnie wolno. KlonŻal E3.

Synonimy: 1. ganić, hydzić, oskarżać, osławiać, oszczerzać, potwarzać, szkalować, uwłaczać; 2. pogrzymać, odpowiedać, odzywać się, podrzeźniać.

Formacje współrdzenne cf MOWIĆ.

Cf POMAWIANIE

ALKa