Unosząc głowę możemy dostrzec wielką, żółta kulę na nieboskłonie. Widzimy to samo, co nasi przodkowie tysiące lat temu. Wydaje się więc, że nikt nie zadaje sobie pytania, co to jest Słońce. Warto jednak wzbogacić swoją wiedzę. Nasza jasna gwiazda skrywa bowiem wiele tajemnic, o których często nie mamy pojęcia. Poznając różne ciekawostki na temat Słońca, możemy lepiej zrozumieć jego znaczenie dla naszego codziennego życia oraz dostrzec szansę, jaką daje na przyszłość. Ile lat ma Słońce? Jak działa Słońce? Ile jest Słońc w całej galaktyce? Nie są to pytania, na które tylko najznamienitsi badacze kosmosu znają odpowiedź. Aby przybliżyć wam charakter i działanie naszego żółtego karła, zebraliśmy kilka ciekawostek o Słońcu, które zdecydowanie są warte poznania.
Spis treści
Czym jest Słońce?
Słońce stanowi źródło energii, która jest niezbędna do życia wszystkich organizmów na Ziemi. Gdyby zniknęło, nasza planeta utraciłaby prawidłowy tor w Układzie Słonecznym. Jednocześnie stracilibyśmy główne i najważniejsze źródło światła i ciepła, co doprowadziłoby do dość szybkiego wyginięcia gatunków fauny i flory, w tym człowieka.
Ludzie od pradawnych czasów zdawali sobie sprawę z tego, jak ważne jest Słońce. Obserwowali złotą kulę na niebie, widząc w niej coś strasznego lub boskiego. Słońcu oddawano cześć, a także utożsamiano je z różnymi bóstwami i mitycznymi stworzeniami. Dopiero współcześnie udaje się nam dokładnie badać Słońce, zdobywać informacje na jego temat oraz przede wszystkim wykorzystywać jego potencjał. Żółty karzeł jest naturalnym, doskonałym i niekończącym się źródłem energii. Energię słoneczną można przetworzyć na energię elektryczną, którą wykorzystuje się życiu codziennym, transporcie czy przemyśle.
Ludzkość od dawna stara się rozwijać technologie umożliwiające czerpanie energii ze Słońca. Przykładem tego mogą być panele solarne, które pozwalały wytworzyć ciepło, a także niewielkie baterie w kalkulatorach, które umożliwiały ich działanie. Potrzebowaliśmy jednak wielu lat, aby rozwinąć technologię na tyle, aby móc w pełni wykorzystać promieniowanie słoneczne do produkcji energii. Póki co najlepszym pomysłem ludzkości w tej dziedzinie są panele fotowoltaiczne.
Ciekawostki na temat fotowoltaiki są co najmniej tak samo interesujące jak ciekawostki na temat Słońca. Panele fotowoltaiczne pozwalają wytwarzać energię elektryczną na własny użytek, a wszelkie nadwyżki można wykorzystać w późniejszym okresie (np. jesienią lub zimą). Gwarantują niezależność energetyczną, zmniejszenie kosztów rachunków za prąd, a przy tym są ekologiczne i nieszkodliwe dla środowiska.
Panele fotowoltaiczne umieszczone na dachu lub wolnej przestrzeni gruntu odbierają światło słoneczne oraz pochodzącą z niego energię, po czym przekazują je do inwertera. Inwerter przekształca energię ze Słońca na energię elektryczną, która zostaje przekazana do domowej lub firmowej instalacji. Dzięki temu możemy korzystać z własnego, ekologicznego prądu w naszych gniazdkach.
Skład Słońca
Z czego tak naprawdę składa się Słońce? Otóż Słońce w przeważającej większości składa się z gorącej plazmy. Formułuje się w niemal idealną kulę, która jest utrzymywana przez naturalną grawitację. Długość pomiędzy średnicą na biegunach i równiku Słońca wynosi 10 kilometrów. Ważną informacją o Słońcu jest to, że jest ono kluczowym czynnikiem w procesie fotosyntezy roślin. Ponadto stanowi źródło witaminy D niezbędnej do życia i prawidłowego rozwoju.
Skład Słońca obejmuje:
- Wodór,
- Hel,
- Tlen,
- Węgiel,
- Neon,
- Żelazo.
Interesującą ciekawostką na temat Słońca jest również to, że jeszcze w XIX w. powszechnie funkcjonowała teoria mówiąca, że lecące na Ziemię meteoryty to tak naprawdę spalone fragmenty Słońca. Informacja ta jest oczywiście nieprawdziwa i meteoryty mają niewiele wspólnego z naszą główną gwiazdą.
Ile lat ma Słońce?
Powstanie Słońca datuję się na ok. 4,5 miliarda lat temu. Wtedy to jego centralna część uległa stopniowemu zwiększeniu. Panujące we wnętrzu ciśnienie doprowadziło do zapoczątkowania procesu syntezy termojądrowej. Proces ten trwa po dziś.
Słońce jest gwiazdą, która powstała z dużego obłoku molekularnego. Od początków swego istnienia świeci nieprzerwanie, w związku z czym Słońce zdążyło już wykorzystać blisko połowę swojego zapasu wodoru. Oznacza to, że żółty karzeł będzie mógł utrzymać proces fuzji wodoru w hel jeszcze przez 5 miliardów lat. Jest więc mniej więcej w połowie przewidywanego czasu swojego istnienia.
Jaką temperaturę ma Słońce?
Temperatura mierzona w najgorętszym miejscu Słońca, czyli w jego jądrze, wynosi blisko 15 000 000°C. Z kolei w najchłodniejszym miejscu – blisko 6 000°.
Średnica gwiazdy wynosi 1392 684 km. Oznacza to, że Słońce jest 109 razy większe od Ziemi, zaś jego masa wynosi w przybliżeniu 333 000 mas naszej planety. Blisko ¾ masy Słońca to wodór. Pozostałość tworzy głównie hel oraz cięższe pierwiastki (tlen, węgiel, żelazo, neon).
Istotną ciekawostką na temat Słońca jest to, że stanowi ono blisko 99,9% masy całego naszego Układu Słonecznego. Jednocześnie na tle pozostałych gwiazd w kosmosie Słońce jest zaledwie przeciętnym (pod względem objętości) przedstawicielem swojego rodzaju.
Opis Słońca
Odpowiedź na pytanie, czym jest Słońce, jest prosta. To najbardziej jasna i najbliższa Ziemi gwiazda, którą można dostrzec gołym okiem. Obraca się wokół własnej osi, w kierunku przeciwnym niż Ziemia. Oznacza to, że porusza się zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
Odległość pomiędzy Słońcem a Ziemią wynosi średnio 150 000 000 kilometrów. Odległość tą nazywa się jednostką astronomiczną (AU). Wartość ta zmienia się podczas ruchu orbitalnego naszej planety. Największe zbliżenie następuje w styczniu. Zjawisko to nazywa się peryhelium. Największe oddalenie następuje natomiast w lipcu (aphelium).
Polska nazwa „Słońce” pochodzi z języka prasłowiańskiego i z tego powodu brzmi podobnie zarówno w języku polskim, jak i rosyjskim. Z naszej gwiazdy możemy być bardzo dumni, gdyż Słońce jest jaśniejsze niż blisko 95% gwiazd znajdujących się w Drodze Mlecznej, w tym jest jaśniejsze od gwiazdy Syriusza.
W opisach często można spotkać się z jego inną nazwą, a mianowicie Słońce nazywane jest również mianem żółtego karła. Wynika to z faktu, że Słońce należy do kategorii żółtych karłów ciągu głównego i określa się je symbolem G2V.
Symboliczny opis Słońca G2V oznacza:
- G2 – czyli temperatura Słońca w stopniach Celsjusza lub Kelwina (5778 K, 5505°C),
- V – czyli główny ciąg gwiazd, generowanie energii wskutek fuzji jądrowej.
Wbrew powszechnej opinii, Słońce nie stoi w miejscu. Tak samo jak planety znajdujące się w Układzie Słonecznym, porusza się wzdłuż konkretnych torów. Słońce przemieszcza się wedle środka Drogi Mlecznej. Stanowi centrum całego układu planet i gwiazd. Oznacza to, że planety poruszają się dookoła Słońca. Okrążając Drogę Mleczną, żółty karzeł znajduje się w odległości 26 000 lat świetlnych od jej centrum. Jedno pełne okrążenie trwa 225-250 000 000 lat.
Jak działa Słońce?
Słońce wytwarza energię za pomocą syntezy jądrowej w tzw. cyklu protonowym, gdy wodór zostaje przekształcony w hel. Mówiąc inaczej, we wnętrzu gwiazdy atomy wodoru łączą się ze sobą, tworząc hel. W procesie tym gwiazda zużywa blisko 620 000 000 ton wodoru na sekundę. Jądro stanowi plazmę funkcjonującą jako gaz doskonały, który posiada gęstość 150 razy większą niż woda. Energia słoneczna pochodzące ze Słońca jest wynikiem zachodzących w gwieździe reakcji termojądrowych.
Do wytwarzania ciepła dochodzi w jądrze, które rozciąga się od centrum Słońca do aż widma równego 25% promieniowania słonecznego. W dalszej odległości od centrum do syntezy jądrowej praktycznie nie dochodzi.
Istotne w tworzeniu się Słońca było zjawisko tzw. kolapsu grawitacyjnego, które doprowadziło do skurczenia się skupisk materii. Stanowi to początek procesu powstawania wszystkich gwiazd we wszechświecie. W wyniku kolapsu większość materii ukształtowała się w kształt dysku, z którego następnie wytworzyły się pozostałe elementy Układu Słonecznego.
Światło słoneczne dociera do Ziemi w 8 minut. Zaledwie podczas jednej doby na naszą planetę dociera aż 164 W energii słonecznej na 1 m2. Oznacza to, że gdyby udało się nam magazynować energię słoneczną padającą na całej planecie w przeciągu jednej sekundy, zdobylibyśmy zapas, który starczyłby aż na milion lat.
Ile jest Słońc?
Wszechświat jest ogromny. Do tej pory udało się nam odkryć zaledwie niewielki jego fragment. W Drodze Mlecznej znajdują się liczne planety o wielkości porównywalnej do Ziemi, które krążą wokół gwiazd podobnych do Słońca. Gwiazdy te należą do tzw. strefy złotowłosej, w której panują wyjątkowe warunki, a dokładniej, nie jest w nich ani za zimno ani za ciepło, dzięki czemu możliwy staje się rozwój życia. W naszej galaktyce jest co najmniej 8 000 000 gwiazd z planetami porównywalnymi pod względem wielkości do Ziemi i posiadającymi optymalne temperatury.
Szacuje się, że w samej Drodze Mlecznej jedna na pięć gwiazd posiada dookoła siebie planety, na których może znajdować się woda w stanie ciekłym. Nie wiadomo zatem, ile jest Słońc w całym wszechświecie. Odkryto jednak, że najbliższa gwiazda z planetą podobną do Ziemi znajduje się w odległości 12 lat świetlnych od nas. Możliwe jest więc dostrzeżenie jej gołym okiem.
Słońce – ciekawostki
Nie są to jednak wszystkie ciekawostki na temat Słońca. Warto wspomnieć bowiem o zjawisku, które nazywa się Zaćmieniem Słońca. Z perspektywy różnych punktów geograficznych są one bardzo rzadkie. Kapłani w starożytnym Egipcie byli w stanie obliczyć datę Zaćmienia Słońca z ogromną dokładnością. Pozwalało im to utrzymywać swoją wysoką pozycję społeczną, tworząc wrażenie, że posiadają wielką moc lub wsparcie jakiejś siły wyższej.
Najbliższe całkowite Zaćmienie Słońca widoczne w Polsce będzie mieć miejsce 7 października 2135 r. Musimy więc trochę poczekać, a do tego czasu możemy zdobywać nowe ciekawostki na temat Słońca. W różnych miejscach na Ziemi, Zaćmienia Słońca są w innych terminach. Przykładowo w Ameryce Południowej zjawisko to można było obserwować w 2020 r.
Na sam koniec warto wspomnieć, że flaga amerykańska, która została wetknięta na księżycu nie posiada już barw narodowych. Sztandar wyblakł zupełnie pod wpływem światła słonecznego i aktualnie jest biały.
