Koncentracja uwagi

 

 

Niezbędnik nauczyciela

Koncentracja to umiejętność skupienia się na tym, co robimy. Jest ona niezbędna przy wszystkich świadomych działaniach, np. przy słuchaniu czytanej przez dorosłego bajki, czy ubieraniu się. Rozwija się ona stopniowo, początkowo jest selektywna i krótkotrwała. U najmłodszych dzieci mamy do czynienia z uwagą mimowolną, czyli wywoływaną bez ich woli pod wpływem różnych bodźców, np. głośny dźwięk, jaskrawy kolor lub ruch. Uwaga dowolna natomiast rozwija się od ok. 3. roku życia przez wiek przedszkolny i młodszy szkolny. Dzięki niej stajemy się zdolni do kierowania naszej uwagi, dostrzegania i robienia istotnych w danym momencie rzeczy, czyli wysłuchania poleceń i wykonanie zadań zgodnie z nimi. Wtedy też najczęściej ujawniają się pierwsze problemy z koncentracją. Dzieci w ostatniej grupie przedszkolnej (5 – 6 lat) wykorzystują swoją uwagę dowolną podczas zajęć przez ok. 20 minut, natomiast ich zabawa w skupieniu może trwać nawet 40 minut.

  

Przyczyny trudności w koncentracji:

  1. Słaba motywacja do wysiłku, niskie aspiracje.
  2. Brak wdrożenia do rozwijania umiejętności wytrwałej pracy, pokonywania trudności.
  3. Małe zainteresowanie określonymi treściami nauczania.
  4. Niski poziom uzdolnień.
  5. Zaburzenia funkcji percepcyjno – motorycznych.
  6. Mikrouszkodzenia CUN w wyniku powikłań okołoporodowych.
  7. Niekorzystna atmosfera wychowawcza w rodzinie lub w szkole.

Czynniki pomagające w utrzymaniu prawidłowej koncentracji:

  1. Odpowiednia fizjologia ciała (Woda. Odpowiednie nawodnienie zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Odwodnienie automatycznie obniża zdolność koncentracji. Brak snu. Sen jest niezbędny do regeneracji ciała i umysłu. Osoba, która niedosypia, ma jednocześnie problemy z koncentracją. Bardzo istotna jest też możliwość krótkich przerw w czasie nauki, dlatego stosujemy techniki relaksacyjne, zabawy ruchowe itp.
  2. Postawa, czyli nastawienie umysłu. (dla podniesienia jakości koncentracji tak ważna jest właściwa motywacja do wszelkiego działania i wiara we własne możliwości. Pamiętajmy, aby dbać o kończenie, zamykanie wszystkich rozpoczętych zadań, ale i takie ich przygotowywanie, które daje możliwość!

 

  1. Środowisko, w którym się człowiek znajduje (podczas nauki dbamy o właściwe oświetlenie, optymalną temperaturę, przewietrzone pomieszczenia, ciszę, usuwanie rozpraszających przedmiotów-puste biurko, praca wg. planu dnia, ograniczona ilość czasu przebywania w sieci).
  2. Ćwiczenia, które zwiększają poziom koncentracji (powtarzamy wykonywane ćwiczenia. Dotyczy to także koncentracji uwagi. Warto na przykład pamiętać, że kaligrafia to nauka cierpliwości i pokory. Uczy staranności, przywiązania do detali, wycisza, uczy bycia z samym sobą tu i teraz.

 

 

Przykładowe ćwiczenia wspomagające koncentrację uwagi:

  1. 1.      Składanie obrazka z części wg wzoru i bez wzoru.
  2. 2.      Układanie patyczaków na wzorze, wg wzoru, bez wzoru.
  3. 3.      Odtwarzanie prostych rytmów.
  4. 4.      Obrysowywanie figur geometrycznych, zamalowywanie figur geometrycznych.
  5. 5.      Łączenie punktów tworzących figurę.
  6. 6.      Układanki geometryczne, płaskie wg wzoru (mozaiki).
  7. 7.      Zapamiętywanie kolejności prezentowanych obrazków.
  8. 8.      Naśladowanie sekwencji ruchów.
  9. 9.      Odszukiwanie w zestawie obrazków demonstrowanych w określonej kolejności.
  10. 10.  Odtwarzanie układów figur geometrycznych.
  11. 11.  Zapamiętywanie i odtwarzanie listy eksponowanych przedmiotów.
  12. 12.  Wskazywanie brakujących przedmiotów wcześniej eksponowanych.
  13. 13.  Dobieranie par jednakowych obrazków spośród wielu.
  14. 14.  Odwzorowywanie prostych szlaczków z elementami literowymi - kalkowanie szlaczków.
  15. 15.  Wyszukiwanie ze zbioru różnych figur dwóch takich samych (np. gra „Memory”).
  16. 16.  Porównywanie obrazków – wyszukiwanie różnic i podobieństw, dorysowywanie brakujących elementów w obrazku, wyszukiwanie detali w ilustracjach.
  17. 17.  Sytuowanie przedmiotów względem innego, np. „połóż klocek na stole, pod krzesłem, na krześle”, itp.
  18. 18.  Wyszukiwanie określonej litery, sylaby, cyfry czy liczby w zlepku różnych liter, sylab, cyfr lub liczb. PRZYKŁAD: Odszukaj w poniższym ciągu liter wyrazy trzyliterowe i zakreśl je. Zmierz czas.

KJFKDLJOZEZJFKDGKDNKOWDNFBGHFKOKNFDMJFKHKOTNSMKHJKKOOKDPSPOREOK ORTRAJMXNCKJHMIŚFJDJFODDAJMHKQJUQOAJKOMÓJKDLJFGFJKLGNZNDKFGHJFKJG HNFKDJKNDNDKFGHJFKJDZWDNKGHNJNLNMNIPIDNMNKJSERNCKSJKWÓRJFKJRÓWN KJFHGFJFJOQJGSOKKĘSNCMVNKBJDPASNMCHVDKNOSVHBFJLDDALMSMNFLSNMDL AFJDKJFDKJHUKJFKLDJGFKLGALEFKLKJGLSPAWFNKDJFGKDGNVKNVBTUŻFJKDJFDSOS NVJHKGHKDSUMGJKJHKLOSNVKDJKFGHJFDJBAKCMHVJKKDHŁOŚVNJKLGNZNGHJFKJ DFNKDJFDKFKDNKOMGHJFKJMHGHJFKJDFNVJKKDWMKDKROKNVKDJFGFSATJKGJKDJ HKDKITVNDNBJĘKNCMIVNKCJBDKLĘKNMDNFFDKFKDNKOMGLMWMOQHJFKJMHGHJ FKJDFNVJKBGHFMWMOWWVCBVKDJBONONDKOWSMNOWANSKDOEPSOLKOLSHNA QWMOUESQKOLORMOHDNEMNTOKLSOKMDNKEOKDFNSPOLSKDNSKDDMNSMDOO OWMKFGHJFKFJJKNDNDKFWGHJMHVJKKDMJGHNFKPALDFHGMFJFJJKNDNDKFNM

        Czas:_____ Liczba znalezionych słów:_____/38

 

  1. 19.  Kreślenie pędzlem na dużych arkuszach.
  2. 20.  Pogrubianie konturów, czyli obwodzenie po śladzie linii pojedynczych szerokim pędzlem, mazakiem, kredą - nawlekanie koralików.
  3. 21.  Rysowanie linii w labiryncie, bez dotykania ścian - rysowanie po śladzie, kalkowanie
    - wycinanie po linii.
  4. 22.  Porównywanie relacji przestrzennej obiektów.
  5. 23.   Ćwiczenia orientacji kierunkowej w schemacie ciała.
  6. 24.  Ćwiczenia orientacji kierunkowej w przestrzeni.
  7. 25.  Wysłuchiwanie i rozpoznawanie dźwięków pochodzących z najbliższego otoczenia ( np. szelest kartek, odgłosy pojazdów)
    - wysłuchiwanie i różnicowanie dźwięków ze względu na natężenie (cicho – głośno, wysoko – nisko).
  8. 26.   Odnajdywanie ukrytych przedmiotów wydających dźwięki - wysłuchiwanie i odtwarzanie prostych rytmów, wyklaskiwanie rytmu.
  9. 27.  Układanie klocków wg słyszanego rytmu.
  10. 28.  Ćwiczenia pamięci słuchowej – powtarzanie zdania złożonego wypowiedzianego przez dorosłego.
  11. 29.  Słuchanie bajek i odpowiadanie na pytania, zabawa prawda-fałsz.
  12. 30.  Nauka krótkich wierszyków, wyliczanek, piosenek, rymowanek.
  13. 31.   Powtarzanie cyfr, liczb, słów, zdań.
  14. 32.  Zabawa w kończenie słów dowolną sylabą, rebusowe loteryjki, tworzenie nowych wyrazów z liter innego wyrazu po ich przestawieniu.
  15. 33.  Tworzenie słów z wypowiedzianych sylab (scalanie sylab wg kolejności lub po ich przestawieniu).
  16. 34.  Wysłuchiwanie ukrytego wyrazu w innym wyrazie.
  17. 35.  Lepienie z plasteliny, zabawy konstrukcyjne, majsterkowanie, układanie kompozycji według wzoru, nawlekanie koralików, malowanie pędzelkiem na szkle.
  18. 36.  słuchanie „książek mówionych” lub tekstu czytanego głośno przez osobę dorosłą  z jednoczesnym śledzeniem tekstu, po czym - opowiadanie treści lub układanie planu wydarzeń.
  19. 37.  Leniwe ósemki „gimnastyka mózgu” Paula Dennisona.

JAK PRZYGOTOWAĆ DZIECKO DO KONCENTROWANIA SIĘ NA ZADANIACH?

Warto zatrzymać się niekiedy nad jakimś zadaniem i poświęcić mu więcej czasu, by wyćwiczyć u dziecka:

  1. Umiejętność czekania – jest ona niezmiernie istotna przy kształtowaniu ważnej w życiu cechy, jaką jest wytrwałość. Przez odraczanie czegoś w czasie, oczekiwanie na coś, uczymy też zrozumienia, że nie można mieć wszystkiego natychmiast, a osiągnięcie celu wiąże się z pewnym wysiłkiem i nakładem pracy.
  2. Umiejętność słuchania – to umiejętność potrzebna do dobrego rozumienia sensu wysłuchiwanych poleceń i innych treści. Coraz częściej zauważamy u dzieci brak aktywnego słuchania, sprawiają wrażenie, że słyszą kierowane do nich słowa, ale ich reakcje wskazują na niezrozumienie polecenia. Uczmy zatem, na czym polega słuchanie, utrzymujemy w czasie rozmowy z dzieckiem kontakt wzrokowy, stosujmy wiele ćwiczeń i zabaw aktywizujących słuch, np. wysłuchiwanie i powtarzanie sekwencji słów, zdań, rymujących się wyrazów, wyliczanek, itp.
  3. Umiejętność opowiadania – pozwólmy dzieciom opowiadać o własnych przeżyciach, kontaktach z rówieśnikami lub członkami rodziny, oglądanych bajkach, historyjkach usłyszanych od babci, a nawet snach. Rozwijają one w ten sposób swój słownik, ćwiczą cierpliwość w oczekiwaniu na swoją kolej, wyciągają wnioski z opowiadań kolegów, a jeśli czasem się gubią i odbiegają od tematu, delikatnie nakierujmy na główny wątek opowiadanej historii.

 

 

Galeria zdjęć