- "Krowia morda" to jedna z wielu lokalnych nazw sarniaka świerkowego. To jadalny grzyb, ale nie wolno go jeść na surowo
- Najłatwiej spotkać go w górach. Rośnie w lasach iglastych w okolicy świerków
- Zbierając sarniaka świerkowego, trzeba uważać, aby nie pomylić go z gąską tygrysowatą
- Więcej takich tekstów znajdziesz na stronie głównej Onetu
"Krowia morda" to jedna z potocznych, regionalnych nazw sarniaka świerkowego, czyli gatunku znanego od połowy XVIII w. To ten sam grzyb, który nazywany bywa także sarniakiem dachówkowatym. Inne jego nazwy to:
- kolczak łoszak,
- kolczak dachówkowaty,
- łoczak,
- losuń,
- sarna,
- siarna,
- krowia gęba,
- kolczak,
- sarna,
- łosuń,
- łoszak.
Jak rozpoznać "krowią mordę"?
Sarniak świerkowy ma grubomięsisty kapelusz o średnicy od sześciu do 25 cm w kolorze brązowym, z lekko czerwonym odcieniem. Jest płasko wypukły, ale z czasem może się wgłębiać. Jego powierzchnia pokryta jest grubymi łuskami o ciemnej barwie. Pod kapeluszem ma białawe, szare albo brązowe kolce, które są gęste i łamliwe.
Trzon "krowiej mordy" jest cylindryczny, ma wysokość 3-6 cm i grubość 1-3,5 cm. U podstawy jest zgrubiały. Na początku ma kolor biały, a z czasem brunatnieje. W dotyku jest aksamitny. Z kolei miąższ tego grzyba jest suchy, sprężysty, ma przyjemny smak i korzenny zapach. Początkowo ma biały kolor, który później zmienia się w siwobrązowy.
Decydując się na zbieranie sarniaka świerkowego, trzeba wiedzieć, że łatwo go pomylić z innymi gatunkami takimi jak szyszkowiec łuskowaty, kolczak obłączasty, sarniak sosnowy. Najgorzej może zakończyć się grzybobranie, na którym ktoś pomyli sarniaka świerkowego z gąską tygrysią, która jest grzybem trującym. Gąska ma wyższy trzon osiągający 6-10 cm, ale mniejszy kapelusz, którego średnica zwykle nie przekracza 7 cm. Ponadto kapelusz gąski tygrysiej jest początkowo stożkowaty, a z czasem staje się płaski i jest srebrzysto-szary. Jest też mniej mięsisty niż sarniaka świerkowego. Gąskę tygrysią można znaleźć w lasach liściastych i iglastych na glebach wapiennych lub zasadowych, pod świerkami, bukami, jodłami i dębami.
Gdzie znaleźć sarniaka świerkowego?
Chociaż "krowia morda" jest grzybem występującym często zarówno w Europie, jak i w Ameryce Północnej, to w Polsce jeszcze do 2014 r. uznawana była za gatunek narażony na wyginięcie. Z tego powodu znalazła się na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski". Warto jednak wiedzieć, że w niektórych regionach naszego kraju jest to grzyb występujący często i można go z czystym sumieniem zbierać.
"Krowia morda" występuje pojedynczo lub w grupach. Znaleźć ją można w lasach iglastych, zwłaszcza w okolicy świerków, głównie na glebach kwaśnych i piaszczystych. Sarniaka świerkowego najłatwiej znaleźć w górskich lasach i na południu Polski, między sierpniem a listopadem.
Decydując się na zbiory sarniaka świerkowego, warto wiedzieć, że choć jest grzybem jadalnym, spożywany na surowo może być trujący. Najlepiej smakują młode sarniaki. Starsze stają się gorzkawe. Nie poleca się przerabiania tych grzybów, ponieważ ciemnieją i brzydko wyglądają. Ich atutem jest natomiast to, że mało kiedy są robaczywe. Grzybiarze polecają kotlety z panierowanego kapelusza sarniaka, sosy, gulasze i zupy.
Źródła: nagrzyby.pl / repozytorium.ur.edu.pl / encyklopedia.warmia.mazury.pl/
