Garizim
32°11′58″N 35°16′22″E/32,199444 35,272778 Widok na Górę Gerazim (zdjęcie z Encyklopedii Żydowskiej) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Wysokość |
881 m n.p.m. |
Położenie na mapie Palestyny  | |
| 32°11′58″N 35°16′22″E/32,199444 35,272778
| |
zdjęcie George'a H. Judda z 1913
Garizim (język samarytański hebrajski: Ar-garízim; arab.: جبل جرزيم Dżabal Dżarizīm, język tyberiadzki hebrajski: הַר גְּרִזִּים Har Gərizzîm; hebr.: הַר גְּרִיזִּים Har Gərizzim) – jedna z dwóch gór wznoszących się na południe od miasta Nablus w Samarii, w centralnej części Izraela. Góra wznosi się na wysokość 881 m n.p.m.
Leży na terytorium Autonomii Palestyńskiej.
Religia[edytuj | edytuj kod]
Jest to święta góra judaizmu oraz jedyne święte miejsce Samarytan.
Obok niej znajduje się bliźniacza Góra Ebal (obecnie arab. Dżabal Sitt Salaimijja), która jest jednak przez Boga przeklęta. Wspominana kilkakrotnie w Starym Testamencie jako pierwsze święte dla Izraelitów miejsce w Ziemi Obiecanej. W okolicy góry pierwszy ołtarz miał zbudować Abraham, tu miał stać jego namiot oraz namiot Jakuba. W tej okolicy Jakub zakopał posążki bożków rodzin swych żon i został również pochowany. Tu Jozue po zdobyciu miasta Aj odnowił Prawo Mojżeszowe.
Po okresie niewoli babilońskiej – utraciła znaczenie dla Żydów, awansowała zaś w religii Samarytan. Wybudowali oni tam własną świątynię ok. 330 p.n.e. za zgodą Aleksandra Macedońskiego, wyrażoną prawdopodobnie w 332 p.n.e. Sanktuarium to było później kilkakrotnie burzone przez: Żydów (w 129 p.n.e.), Rzymian, Bizantyjczyków i Arabów.
W czasach chrześcijańskich zabroniono Samarytanom korzystania z góry w celach kultowych, a na jej szczycie wybudowano kościół. Było to jedną z przyczyn buntu Samarytan pod przywództwem Julianusa ben Sabara w roku 529. Po podboju muzułmańskim restrykcje wyraźnie zmniejszyły się.
W pobliżu szczytu góry (ok. 800 m od niego) znajduje się olbrzymi piec służący całopaleniu owiec (głównie) w trakcie samarytańskiej Paschy. Oprócz głównego ołtarza na górze znajdują się również inne, z których najważniejsze to: Ołtarz Adama i Seta, Ołtarz Noego oraz Ołtarz Izaaka. Z tej góry ma rządzić światem samarytański Mesjasz – Taheb, co ma się zdarzyć w ciągu najbliższych trzech wieków.
Współczesność[edytuj | edytuj kod]
Na górze znajduje się dużych rozmiarów antena satelitarna, o usunięcie której Samarytanie starają się od wielu lat. Mimo obietnic władz Autonomii Palestyńskiej i wielu demonstracji antena nie została jeszcze usunięta. W 2001 roku Izrael umieścił tu także baterię artylerii, przeciw czemu protestowali i protestują wciąż Samarytanie. Na Gerazim prowadzone są od wielu lat intensywne badania archeologiczne. Wspólnota poza Paschą pielgrzymuje na górę również w czasie świąt Szawuot i Sukkot, w trakcie których odbywają się samarytańskie festiwale religijne.