Poziomica (matematyka)

przeciwobraz punktu przy funkcji rzeczywistej

Poziomica lub warstwicazbiór punktów dziedziny funkcji rzeczywistej wielu zmiennych rzeczywistych, dla których przyjmuje ona tę samą wartość.

Innymi słowy, dla funkcji

jest to zbiór postaci

gdzie jest pewną liczbą rzeczywistą.

Związek z gradientem edytuj

Główny artykuł: gradient.
 
Niech dana będzie funkcja   o wykresie przypominającym wzgórze. Wówczas niebieskie krzywe są poziomicami, czerwone zaś skierowane są zgodnie z gradientem.
Twierdzenie
Gradient   w punkcie   jest prostopadły do poziomicy   w tym punkcie.

Aby zrozumieć o czym mówi to twierdzenie, wystarczy wyobrazić sobie dwóch wspinaczy będących w tym samym miejscu góry. Jeden z nich jest śmiały i decyduje się iść w kierunku największego nachylenia. Drugi jest ostrożniejszy: nie chce się ani wspinać, ani schodzić – wybierze więc drogę na tej samej wysokości. Wyrażone w tym języku powyższe twierdzenie mówi, że każdy ze wspinaczy wyruszy w kierunku prostopadłym do drugiego.

Dowód
Poziomica przechodząca przez   to   Niech dana będzie krzywa   na poziomicy przechodząca przez   dla której   (przyjęcie tego założenia nie zmniejsza ogólności rozważań). Wówczas
 
Różniczkując powyższą równość w   za pomocą reguły łańcuchowej, otrzymuje się
 
przy czym macierz Jacobiego   w punkcie   jest w istocie gradientem w   tzn.
 
Z własności iloczynu skalarnego wynika, że gradient   w punkcie   jest prostopadły do stycznej   do krzywej   (a więc i poziomicy) w tym punkcie. Ostatecznie ponieważ krzywa   mogła być wybrana dowolnie, to gradient istotnie jest prostopadły do poziomicy.

Konsekwencją tego twierdzenia jest, że jeśli poziomica przecina się (dokładniej, nie jest gładką podrozmaitością, czy hiperpowierzchnią), to wektor gradientu musi być zerowy we wszystkich punktach przecięć. W ten sposób każdy taki punkt jest punktem krytycznym  

Zobacz też edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

  • Eric W. Weisstein, Level Set, [w:] MathWorld, Wolfram Research (ang.). [dostęp 2023-08-29].
  •   Level set (ang.), Encyclopedia of Mathematics, encyclopediaofmath.org, [dostęp 2023-08-29].