Jerzmanowa
Jerzmanowa (niem. Hermsdorf) – wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie głogowskim, siedziba gminy wiejskiej Jerzmanowa.
| wieś | |
_ID_590850.jpg) Kościół Wszystkich Świętych w Jerzmanowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
1048[2] |
| Strefa numeracyjna |
76 |
| Kod pocztowy |
67-222[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DGL |
| SIMC |
0364297 |
Położenie na mapie gminy Jerzmanowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu głogowskiego  | |
 51°35′42″N 16°02′35″E/51,595000 16,043056[1]
| |
Podział administracyjny edytuj
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Jerzmanowa. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie legnickim.
Środowisko naturalne edytuj
Wieś znajduje się w obrębie mikroregionu Grzbiet Dalkowski, wchodzącego w skład mezoregionu Wzgórza Dalkowskie[4][5].
Historia edytuj
Okolice wsi zamieszkiwane były przez plemię Dziadoszan. W 1305 roku były one własnością biskupstwa wrocławskiego[6].
W 1336 roku w dokumentach pojawiła się wzmianka o Jerzmanowej i kościele parafialnym znajdującym się w miejscowości[6].
Pierwszymi właścicielami wsi była rodzina Knoblochsdorfów[6].
W XVI wieku miejscowość znalazła się w posiadaniu rodu von Mutschelnitz[7].
W trakcie reformacji miejscowa świątynia stała się kościołem ewangelickim, jednak specjalnie powołana komisja zwróciła budynek katolikom 7 stycznia 1654 roku[7].
W 1659 roku właścicielem wsi był Adam von Rottenburg[7].
W latach 1746-1790 miejscowość była częścią dóbr Fryderyka Jerzego von Sack[7].
W 1907 roku Jerzmanową podłączono do elektrowni miejskiej w Głogowie[7].
W latach 1910-1930 właścicielem wsi był Stanisław Hoyos. Jerzmanowa liczyła wtedy 335 mieszkańców, w tym 257 ewangelików i 78 katolików[7].
Zabytki edytuj
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[8]:
- kościół fil. pw. Wszystkich Świętych, z XIV w., XIX w.
- cmentarz przy kościele
- zespół pałacowy, XVIII-XX w.:
- pałac, z 1730 r. z XVIII w., należący ongiś do rodu von Sack.
- park.
Znane osoby związane z miejscowością edytuj
- Hermann Schwarz – ur. 25 stycznia 1843 r., jeden z bardziej znanych matematyków XIX wieku[9]
Oświata edytuj
We wsi znajduje się przedszkole i szkoła podstawowa, a do 2019 funkcjonowało w niej także gimnazjum.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 46337
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 406 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 166-167, ISBN 83-01-13050-4, OCLC 749524664 (pol.).
- ↑ Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data, „Geographia Polonica”, 91, Warszawa: IGiPZ PAN, 2018, s. 143-170, ISSN 2300-7362, OCLC 1570648 (ang.).
- ↑ a b c Gminny program opieki nad zabytkami Gminy Jerzmanowa na lata 2020-2023, s. 34.
- ↑ a b c d e f Vela.net.pl, Historia [online], Gmina Jerzmanowa - Gościnna dla rozwoju, 17 kwietnia 2019 [dostęp 2022-10-31] (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 18. [dostęp 2012-09-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Nota biograficzna Schwarza (po angielsku)
Bibliografia edytuj
Gminny program opieki nad zabytkami Gminy Jerzmanowa na lata 2020-2023, Jerzmanowa, 25 czerwca 2022.
Linki zewnętrzne edytuj
- Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona