Działanie i zaniechanie

Zachowanie człowieka powodujące szkodę u innej osoby może przejawiać się zarówno w jego działaniu, jak i zaniechaniu. Oznacza to, że czynem, który będzie skutkował odpowiedzialnością odszkodowawczą może być tak podjęcie określonych czynności doprowadzających do powstania szkody, jak też i powstrzymanie się od określonych działań. Zaniechanie może zostać uznane za przyczynę powstania szkody tylko wtedy, gdy zostaną spełnione łącznie dwie przesłanki. Po pierwsze określonego zachowania można było oczekiwać od sprawcy czy to ze względu na obowiązujące przepisy, czy nawet wiedzę życiową. Po drugie musi istnieć związek przyczynowy między zaniechaniem a powstaniem szkody, co oznacza, że brak działania był przyczyną powstania szkody. Należy więc ocenić, czy doszłoby do szkody, gdyby działanie zostało podjęte.

PRZYKŁAD

Samochód zbliża się do strzeżonego przejazdu kolejowego. Szlabany są podniesione, a sygnalizacja świetlna jest wyłączona. Kierowca wjeżdża na przejazd, po czym dochodzi do zderzenia z pędzącym pociągiem. Przyczyną zdarzenia jest zaniechanie dróżnika, który powinien w takiej sytuacji zabezpieczyć przejazd opuszczając szlabany. Gdyby takie działania podjął nie doszłoby do powstania szkody.