Paź królowej to z pewnością jeden z największych i najpiękniejszych motyli, jakie można spotkać w naszym kraju. Doskonale czuje się w ekosystemach, które są bogate w kolorowe kwiaty, dlatego przy odrobinie szczęścia można spotkać go na działce lub w ogrodzie. Ile żyje paź królowej? Czy paź królowej jest pod ochroną? Na te i inne pytania odpowiemy w dzisiejszym wpisie!
Paź królowej – wygląd
Paź królowej, Papilio machaon, to spory motyl, którego skrzydła mogą osiągać od 65 do 85 mm rozpiętości. Charakterystyczna dla tego gatunku jest zmienność rozmiaru motyli w zależności od sezonu – mniejsze osobniki pojawiają się wiosną, podczas gdy te z pokolenia letniego są widocznie większe. Paź królowej posiada dwie pary skrzydeł o jasnożółtej lub kremowej barwie, z kontrastującym czarno-niebieskim wzorem, który układa się w różnej długości przepaski. Pierwszą parę skrzydeł zdobi wzór tylko w kolorze czarnym. Druga para jest nieco mniejsza i zakończona charakterystycznymi “ogonami”. Ciało pazia królowej mierzy od 34 do 45 mm, jest ciemne i pokryte żółtymi i czarnymi włoskami. Wzdłuż grzbietu, aż do końca odwłoka biegnie szeroki pasek. Dymorfizm płciowy u tego gatunku jest bardzo subtelny. Samice są mniejsza, a samce mają grubsze odwłoki.
Paź królowej – larwa
Gąsienice pazia królowej wyróżniają się na tle innych gatunków. W szczycie stadium rozwojowego osiągają do 45 mm długości, choć zaraz po wykluciu mają tylko około 5-6 mm. Na początku są one czarno-pomarańczowe, lecz z biegiem czasu ich ciało zmienia kolor na soczyście zielony. Co ciekawe, każdy segment ciała gąsienicy zdobią niepowtarzalne, nieregularne plamki w kolorach pomarańczowym i czarnym. Charakterystyczną cechą larw pazia królowej są także czerwone, widełkowate wypustki zlokalizowane tuż za głową, znane jako osmeterium. Zazwyczaj są one ukryte, ale w przypadku zagrożenia gąsienica wypuszcza je, aby odstraszyć drapieżniki. Wypustki te wydzielają również nieprzyjemny zapach, który jest wynikiem obecności związków terpenowych w tkankach larwy, zwiększając tym samym efektywność obrony gąsienicy. Stadium larwalne u pazia królowej trwa od 3-6 tygodni.
Paź królowej – informacje o ochronie prawnej tego gatunku
Paź królowej, pomimo że nigdy nie był gatunkiem rzadkim ani zagrożonym wyginięciem w Polsce, podlegał ścisłej ochronie w latach 1984-2001. Główną przyczyną takich działań była jego popularność wśród kolekcjonerów motyli, spowodowana wyjątkowo ozdobnym wyglądem i imponującymi rozmiarami. Motyle z tej rodziny często odławiano więc w celach hobbystycznych, co skłoniło ustawodawcę do zaostrzenia przepisów. Obecnie paź królowej nie jest objęty ochroną prawną, aczkolwiek nie jest to też gatunek powszechnie występujący w naszym kraju. Degradacja środowiska naturalnego oraz rozwijające się rolnictwo przyczyniają się do ograniczania występowania tego gatunku w niektórych regionach Polski. Pazia królowej najłatwiej można spotkać w południowo-zachodniej części kraju.
Paź królowej – jak długo żyje?
Średnia długość życia pazia królowej różni się w zależności od etapu życia i warunków środowiskowych. Gąsienice (larwy) rozwijają się przez kilka tygodni zanim przekształcą się w poczwarki. Stadium poczwarki również trwa kilka tygodni. Po przemianie w dorosłego motyla paź królowej żyje zwykle od 1 do 4 tygodni.
Czas życia dorosłych osobników jest zatem dość krótki i zależy od wielu czynników, w tym od dostępności pokarmu, warunków atmosferycznych i zagrożenia ze strony drapieżników. W naturze życie motyli często zostaje skrócone przez różne czynniki zewnętrzne (np. pestycydy), ale w optymalnych warunkach, mogą one osiągnąć maksymalną długość życia charakterystyczną dla swojego gatunku.
Paź królowej – symbolika
Paź królowej, podobnie jak inne motyle, jest symbolem piękna, delikatności i metamorfozy. W wielu kulturach owady te są również uważane za symbol duszy, wolności i nieśmiertelności. Piękno i krótkotrwałość życia motyli może też przypominać o ulotności chwil, zachęcając do tego, by doceniać każdy wartościowy moment.