Kurczliwość masy ceramicznej.

Podczas pracy z masą ceramiczną na pewno dostrzegliście, że przedmiot zdjęty z koła zmienia swój rozmiar po wyschnięciu, ten proces nazywa się kurczliwością. Ogólnie można przyjąć, że są 3 najważniejsze etapy, w których glina zmienia swoje rozmiary.

Pierwszy: od momentu skończenia pracy (zdjęcia z koła garncarskiego, lub ukończenia rzeźby), do momentu, gdy przedmiot jest gotowy do wypału.

Drugi: Podczas wypału na biskwit, jest to pierwszy wypał, przed nałożeniem szkliwa.

Trzeci: Jest to wypał na ostro, z nałożonym szkliwem.

Oczywiście ktoś może mi powiedzieć, że przed pierwszym włożeniem do pieca następują mniejsze etapy, które dają nam do zrozumienia, że przedmiot nadaje się do okrawania itd. To są jednak pomniejsze kroczki, o których będę pisał w kolejnych postach na temat etapów schnięcia masy ceramicznej. Zostawmy to teraz.

Zmiana wymiarów masy ceramicznej podczas suszenia jest spowodowana… hmm… suszeniem. Po wyjęciu masy ceramicznej z worka widzimy, że jest mokra, plastyczna. To sprawia, że jej objętość jest zwiększona o ilość wody zawartej w niej. Podczas suszenia woda zaczyna wyparowywać, pozostawiając wyschniętą masę ceramiczną. Podczas wypału masa ceramiczna pozbywa się również najróżniejszych związków organicznych. Średnio masa ceramiczna zawiera 20% wody i 9% związków organicznych, które pod wpływem temperatury zostaną usunięte. Sami widzicie, że to dość sporo.

Poniżej przedstawiam przykładowe wartości, to tylko pogląd nie dane statystyczne.

Glina niskowypałowa będzie kurczyła się w wartościach 6% - 8%

Glina wysokowypałowa będzie kurczyła się w wartościach 11% - 14%

Porcelana ma największy skurcz sięgający od 14% - 20%.

Ogólnie rzecz biorąc, jeżeli posiadasz masę ceramiczną, która nie kurczy się więcej niż 14%, to znaczy, że jest akceptowalna to większości technik, jak toczenie na kole, budowanie ręczne, rzeźbienie.

Oczywiście możesz sam sprawdzić kurczliwość masy ceramicznej, którą posiadasz.

Zrób plaster i wytnij z niego prostokąt powiedzmy 15 cm na 4 cm. Narysuj na nim linię o długości 10 cm, sądzę, że 10 cm będzie fajnie, gdyż łatwo obliczyć zmianę wyrażoną w procentach. Ja zrobiłem dwa takie plastry, na jednym zaznaczyłem 10 cm, a na drugim 15 cm, chciałem mieć porównanie wyników i zniwelować przekłamanie. Możesz również zważyć próbki, aby później określić jaka jest utrata masy.

Gdy już mamy wszystko przygotowane wystarczy czekać i mierzyć/ważyć.

Narysuj linię kiedy masa ceramiczna jest mokra, niech będzie 10 cm, zważ ją.

Zmierz tą linię po pierwszym wypale na biskwit oraz zważ próbkę.

Zmierz linię po drugim wypale na ostro oraz zważ próbkę.

Wszystko zapisuj, jaki rodzaj gliny, jaka temperatura wypału.

(moje płytki z narysowanymi liniami, jedna 10 cm, a druga 15 cm)

Dzięki tym danym możesz z łatwością obliczyć o ile zmieniła się waga próbki oraz skróciła linia. Oblicz procentową zmianę, dzięki niej możesz przewidzieć jak zmieni się twój przedmiot podczas procesu produkcyjnego.

Jak to wyglądało u mnie?

Moja masa ceramiczna na V9A.

Mokra próbka: waga: 50g, długość linii: 10 cm.
Po wypale biskwit: waga: 36g, długość linii: 9,30 cm
Po wypale na ostro: waga: 36g, długość linii: 8,70 cm.

Jak obliczyć procenty? Już podaję:

((a-b) /a) *100 i wychodzi procent. A to wartość początkowa, B to wartość końcowa.

Dla mniej obliczeniowych osób polecam tą stronkę.

W moim przypadku wyszło to tak:

Długość linii z mokro na biskwit:

((10 – 9.3) / 10) * 100 = (0,7 / 10) * 100 = 0,07 * 100 = 7% jest to skurczliwość wyrażona w procentach.

Zmiana wagi z mokro na biskwit:

((50 – 36) / 50) * 100= (14 / 50) * 100= 0,28 * 100 = 28% strata wagi na poziomie 28%

Zmiana z mokro na wypał na ostro:

Długość linii:

((10 – 8,7) / 10) * 100 = (1,3 / 10) * 100= 0,13 * 100 = 13%

Zmiana wagi z mokro na wypał na ostro:

((50 – 36) / 50) *100= (14 / 50) * 100= 0,28 * 100 =28%

Z tego, że całkowita zmian będzie wynosiła 13% (o tyle skurczy się przedmiot) oraz utraci 28% swojej pierwotnej wagi.

(lubię zapisywać co się dzieje w moim życiu, dzięki temu jestem w stanie modyfikować proces)

Po co mi te obliczenia?

Po pierwsze, dla zrozumienia z jakim materiałem pracujesz. Oczywiście ma to sens jak używasz tego materiału nieustannie, a nie jak masz tylko 10 kg, szkoda czasu. Procentowe zmiany zachodzące w procesie produkcyjnym, są pomocne mi np.: przy obliczaniu wielkości produktu, który chce otrzymać. Wyobraź sobie, że chcesz talerzyk deserowy, który powinien mieć około 18 cm średnicy. Dzięki znajomości materiału z którym pracuję z łatwością obliczę, że muszę zrobić talerz przed wypałem o średnicy: 18 cm + 13% = 20.34 cm. Takie obliczenia przydają się dość często.

Lepiej myśleć godzinę a pracować 10 minut, niż myśleć 10 minut a pracować godzinę....

Poniżej moje talerzyki, które po wypale okazały się bardziej podstawkami, niż lądowiskiem na ciasto :(

Przed wypałem wyglądały obiecująco, kształtne i wymiarowe.

Po wypale też wyglądają znośnie... jednak są za małe, jak mam sobie nakładać tylko tyle ciasta, to po co żyć...?

Masa ceramiczna - skurczliwość

Kurczliwość masy ceramicznej.

Oczywiście możesz sam sprawdzić kurczliwość masy ceramicznej, którą posiadasz.