Powieści. Cechy gatunku i przykłady

Powieść to jeden z najpopularniejszych gatunków literackich. Wyróżniamy wiele rodzajów powieści: poetycka, epistolarna itd. Czym się one charakteryzują?

Cechy powieści

Powieść to gatunek literacki, charakteryzujący się mocno rozbudowaną fabułą. Jest to utwór narracyjny, wielowątkowy, najczęściej pisany prozą z licznymi dialogami. Bardzo ważną funkcję pełni w niej narrator, który przedstawia wszystkie wydarzenia.

Pierwsze powieści powstały już w antyku - gatunek ten rozwijali zarówno Grecy, jak i Rzymianie. Obecnie powieść jest jednym z najchętniej wybieranych gatunków nawet przez młodych literatów. Od starożytności przeszła jednak ona wielką ewolucję, co sprawiło, że jej niektóre cechy gatunkowe uległy przeobrażeniom. Zgodnie z tym wyróżniamy wiele rodzajów powieści, m.in.:

  • historyczna
  • epistolarna
  • szkatułkowa
  • dialogowa
  • rzeka
  • biograficzna
  • psychologiczna

Powieść historyczna, czyli ulubiony gatunek Sienkiewicza

Powieść historyczna, jak sama nazwa wskazuje, w swojej treści głęboko odwołuje się do wątków historycznych. Jej konstrukcja oparta jest o dwie płaszczyzny: literacką (która może być w pełni fikcyjna) oraz historyczną (która odwołuje się do faktycznych wydarzeń czy postaci). W takiej formie ukształtowała się w XIX wieku i trwa do dziś. 

Najwybitniejszym przedstawicielem polskiej powieści historycznej jest bez wątpienia Henryk Sienkiewicz. Jego "Krzyżacy", "Potop", "Quo Vadis" czy "Ogniem i mieczem" to doskonałe przykłady perfekcyjnych powieści historycznych, gdzie prawdziwe wydarzenia i postacie przeplatają się z fikcyjnymi w taki sposób, że bez odpowiedniej, pogłębionej analizy i wiedzy trudno je odróżnić. Sienkiewicz za swoją twórczość wyróżniony został Nagrodą Nobla w 1905 roku. 

Powieść historyczna nie jest jednak tylko i wyłącznie domeną polskich twórców. W kanonie światowej literatury znajdziemy wiele ciekawych pozycji historycznych, m.in.:

  • "Wojna i pokój" Lwa Tołstoja
  • "Hrabia Monte Christo" Aleksandra Dumasa
  • "Pani Bovary" Gustava Flauberta
  • "Imię róży" Umberto Eco.
Zobacz wideo Popkultura odc. 75

Zobacz też: Książki: fantastyka - te pozycje warto przeczytać

Powieść epistolarna, czyli powieść złożona z listów

Szczególnym rodzajem powieści jest powieść epistolarna, czyli taka, która jest tak naprawdę zbiorem listów, czasem uzupełnionych także wpisami w pamiętniku. W tego typu utworze akcja posuwa się właśnie dzięki zawartych w korespondencji opisach. 

Powieść epistolarna była szczególnie popularna w czasach przed wprowadzeniem postaci wszechwiedzącego narratora. Później zainteresowanie nią spadło, co nie zmienia jednak faktu, że do dziś mamy kilka tytułów powieści epistolarnych, które każdy z nas zna:

  • "Julia, czyli Nowa Heloiza" – Jean Jacques Rousseau
  • "Cierpienia młodego Wertera" – Johann Wolfgang von Goethe
  • "Niebezpieczne związki" – Pierre Choderlos de Laclos
  • "Drakula" – Bram Stoker
  • "Biedni ludzie" – Fiodor Dostojewski.

Powieść poetycka, czyli nowe, romantyczne spojrzenie na powieść

Powieść poetycka to szczególny rodzaj powieści, który łączy w sobie wiele innych gatunków. Jest to utwór synkretyczny, w którym przeplatają się elementy epickie i liryczne. Swój okres świetności przeżywał w epoce romantyzmu. Jego czołowymi przedstawicielami byli Walter Scott oraz George Byron, wraz z jednym z największych dzieł - "Giaurem". Powieść poetycka święciła triumfy również wśród polskich twórców. Nasz wieszcz narodowy - Adam Mickiewicz - właśnie pod wpływem twórczości Byrona stworzył swoje dzieło - "Konrada Wallenroda", który jest doskonałym przykładem łączenia cech wielu gatunków literackich. Oto najważniejsze, polskie powieści poetyckie:

  • Adam Mickiewicz "Grażyna"
  • Juliusz Słowacki "Mnich","Lambro", "Jan Bielecki"
  • Antoni Malczewski "Maria"
  • Seweryn Goszczyński "Zamek kaniowski".

Zobacz też: Najpiękniejsze cytaty z książek. Sprawdź, czy znasz je wszystkie

<<Reklama>> Najnowsze powieści dostępne są w formie e-booków w Publio.pl >>

Więcej o:
Copyright © Gazeta.pl sp. z o.o.