Nic tak nie karmi dumy początkującego kierowcy auta z manualną skrzynią biegów, jak płynne ruszenie z miejsca czy harmonijna zmiana biegów. Czy jednak zastanawiałeś się kiedyś, dzięki czemu możliwa jest taka płynność? Otóż odpowiada za to tłumik drgań skrętnych, który połączony jest z wałem korbowym, a jego głównym zadaniem jest zmniejszenie drgań. Poznanie zasady działania tego elementu może wpłynąć Twoje nawyki za kierownicą. Dlatego, przygotowaliśmy tekst, w którym omawiamy, czym jest tłumik drgań skrętnych, po czym rozpoznać jego uszkodzenie oraz jak o niego dbać, aby służył jak najdłużej? Zapraszamy do lektury!
Tłumik drgań skrętnych odpowiada za zwiększenie komfortu jazdy i przedłużenie życia podzespołów napędowych samochodu. Jeśli działa bez zarzutu, nie musisz o nim pamiętać, ale w sytuacji pojawienia się charakterystycznych objawów awarii, należy zadbać o jego wymianę. Do głównych przyczyn nieprawidłowego działania tłumika należy nadmierne ciepło, wytwarzane przez elementy elastomerowe tłumika oraz wyciek płynów eksploatacyjnych. Usterkę rozpoznasz po charakterystycznym dźwięku oraz nieprzyjemnych wibracjach na kierownicy, odczuwalnych podczas jazdy. Może ona doprowadzić do uszkodzenia łożyska lub elementów skrzyni biegów.
Z tego artykułu dowiesz się:
- jakie są objawy uszkodzenia tłumika drgań skrętnych,
- jakie mogą być przyczyny awarii,
- ile kosztuje wymiana tłumika i gdzie można jej dokonać.
Czym grozi usterka tłumika drgań skrętnych?
W nowoczesnych silnikach zwiększony jest poziom wibracji skrętnych na wale korbowym. Skutkuje to szybszym zużyciem łożysk, a także pasków napędowych urządzeń pomocniczych. Aby temu zapobiec, stosuje się dwumasowe koło zamachowe albo koło pasowe i tłumik drgań skrętnych wału napędowego (TVD). Koło pasowe jest powszechnie stosowanym rozwiązaniem w wielu samochodach, zarówno o większej, jak i mniejszej mocy silnika. W starszych modelach oraz takich, w których brakuje miejsca na zastosowanie innych rozwiązań, montuje się tarczę sprzęgła z tłumikiem drgań skrętnych. W pojazdach z silnikiem diesla lub spalinowym czterocylindrowym coraz częściej wykorzystywane jest dodatkowo dwumasowe koło zamachowe. Składa się z dwóch lżejszych kół połączonych ze sobą tłumikiem drgań. Zapobiega ono przenoszeniu się wibracji na skrzynię biegów czy układ napędowy. Te elementy pozwalają jednocześnie do minimum zmniejszyć ryzyko wpadnięcia wału korbowego w rezonans.
Istnieją dwa rodzaje kół pasowych, pełniących funkcję tłumika:
- standardowe koło pasowe — pomiędzy dwoma metalowymi elementami znajduje się gumowa lub elastomerowa wkładka, która wchłania drgania wału korbowego,
- złożony tłumik drgań skrętnych (TVDC) — składa się z wyważarki harmonicznej i izolatora drgań. Wyważarka pochłania wibracje, a izolator pochłania oraz izoluje wibracje, powstałe w pomocniczym napędzie pasowym.
Mimo różnicy w działaniu oba te modele mają za zadanie wchłanianie drgań. W przypadku usterki tłumika, drgania wału korbowego oddziałują na wszystkie elementy samochodu, a więc skutkują uszkodzeniami innych podzespołów.
Jakie są objawy uszkodzenia tłumika drgań skrętnych?
Sygnały awarii są dość łatwe do rozpoznania, więc z pewnością szybko zorientujesz się, za które problemy podczas jazdy odpowiedzialny jest uszkodzony tłumik drgań. Objawy usterki to między innymi:
- wibracje silnika, niosące się po całym samochodzie i odczuwalne podczas jazdy,
- dziwne dźwięki wydobywające się ze skrzyni biegów, na przykład: piski, metaliczne odgłosy czy stukanie,
- nieregularna praca na biegu jałowym.
Natomiast o których piszemy, prawdopodobnie zauważysz wcześniej i pod warunkiem, że zadziałasz wystarczająco szybko, uchronisz kolejne części układu napędowego przed uszkodzeniem oraz koniecznością wymiany. Gdy koło pasowe nie absorbuje wibracji, awarii mogą ulec różne elementy skrzyni, takie jak łożyska, wałek wchodzący czy koła zębate.
Jak sprawdzić tłumik drgań skrętnych w samochodzie?
Tłumik drgań montuje się zawsze w przedniej, najodleglejszej od koła zamachowego części wału korbowego. Uszkodzenie tłumika możesz rozpoznać po zużytych krawędziach paska. W przypadku, gdy rowki koła pasowego nie pozostają na równi z pozostałymi częściami, może to oznaczać wyeksploatowanie tłumika. Najprostszy sposób na rozpoznanie, czy jest on uszkodzony, to wrzucenie najwyższego biegu i dodanie gazu. Wtedy o wiele wyraźniej będziesz słyszeć charakterystyczny hałas. Dobrze słychać go także przy rozruchu czy gaszeniu silnika.
Jeśli w swoim aucie masz koło pasowe z tłumikiem drgań skrętnych, możesz przeprowadzić prosty test. Narysuj linię biegnącą od środka koła do jego krawędzi. Następnie uruchom silnik, po czym dodaj gazu. Po wyłączeniu silnika sprawdź, czy nastąpiło załamanie linii. W sytuacji, gdy odpowiedź jest twierdząca, jest to oznaka, że nie musisz wymieniać koła pasowego, a wraz z nim prawdopodobnie również tłumika.
Jakie mogą być przyczyny awarii tłumika drgań skrętnych?
Pierwszym z nich może być zbyt wysoka temperatura, a drugim wyciek płynów eksploatacyjnych. Uszczelka, która przecieka, prawdopodobnie doprowadzi do zanieczyszczenia gumowych części tłumika, co spowoduje ich uszkodzenie. Ciecz może wyciekać także poprzez nieszczelne pokrywy zaworów, pompy wspomagania czy sprężarki układu klimatyzacji. Tłumik drgań skrętnych wału napędowego nie pracuje prawidłowo w obecności niepożądanych płynów.
Gdzie wymienić uszkodzony tłumik drgań skrętnych?
Wymiana tłumika to bardziej skomplikowana czynność, niż mogłoby się wydawać, dlatego niekoniecznie poradzi sobie z nią każdy kierowca. Tłumik drgań skrętnych jest montowany w kole pasowym urządzeń pomocniczych lub na końcu wału korbowego. Bezpośrednio łączy się ze sprzęgłem, a ze względu na podobną żywotność tych elementów, często zaleca się ich jednoczesną wymianę. Samo rozdzielenie skrzyni biegów nie jest trudne, ale odpowiednie złożenie elementów wymaga doświadczenia i wiedzy. Jeśli nie jesteś pewny swoich umiejętności w tej dziedzinie, z pewnością dobrym rozwiązaniem będzie skorzystanie z warsztatu samochodowego.
Ile kosztuje wymiana tłumika drgań skrętnych?
Koszt wymiany zależy od wielu czynników, między innymi modelu samochodu, rodzaju warsztatu czy Twojego miejsca zamieszkania. Zakup i montaż nowego tłumika to wydatek, wahający się w przedziale od kilkuset złotych do kilku tysięcy złotych.
Ten element bezpośrednio łączy się z innymi częściami układu napędowego, a także wpływa na ich funkcjonowanie. Uszkodzony tłumik drgań skrętnych nie neutralizuje skutecznie drgań wału korbowego, co sprawia, że awarii może ulec zarówno pasek napędowy, jak i agregaty pomocnicze. Z tego powodu oddanie samochodu do warsztatu może być bardziej opłacalnym rozwiązaniem, gdyż otrzymujesz gwarancję rzetelnego przeglądu wszystkich części, współdziałających z tłumikiem.
Tłumik drgań skrętnych — jakie modele poleca ekspert Inter Cars?
Jeśli tłumik został już uszkodzony, niestety nie pozostaje Ci nic innego, jak jego wymiana. Twoje potrzeby z pewnością są zależne od marki auta, którym jeździsz. Ekspert Inter Cars przygotował dla Ciebie kilka propozycji, a także coś, co pomoże Ci lepiej zadbać o ochronę pozostałych części Twojego samochodu. Nie bój się zainwestować w dobrą jakość!
Zadbaj o swoje bezpieczeństwo podczas jazdy
Tłumik drgań skrętnych to niezbędny element samochodu, którego ciężką pracę na rzecz naszego komfortu doceniamy dopiero w momencie awarii. Eliminuje on drgania, które mogą niekorzystnie wpływać na pracę skrzyni biegów, sprzęgła czy osprzętu silnika. . Ze względu na charakterystyczne objawy uszkodzenia, takie jak odczuwanie wibracji czy piskliwy dźwięk, będąc czujnym, można szybko wyłapać nieprawidłowości i zareagować. Odpowiednio wczesna reakcja to dodatkowe złotówki, które zostają w Twojej kieszeni.
