asceza
zespół różnorodnych praktyk rel. (fiz. i duchowych), stanowiących jedną z najbardziej znanych metod doskonalenia życia rel. człowieka.
[gr. áskēsis ‘ćwiczenie’, ‘wprawianie się’],
asceza
Encyklopedia PWN
W ascezie można wyodrębnić 2 formy: negatywną i pozytywną; asceza negatywna polega na ograniczaniu przez człowieka potrzeb życiowych (post, wstrzemięźliwość płciowa, separacja od ludzi) i służy „oczyszczeniu” intelektu, woli i percepcji zmysłowej; asceza pozytywna polega na określonej aktywności duchowej (modlitwa, kontemplacja) i służy utrwaleniu kontaktu z transcendencją; ascezę praktykowano w niektórych szkołach filoz. (pitagoreizm, stoicyzm) oraz w większości religii (w rozwiniętej formie zwłaszcza w chrześcijaństwie, hinduizmie, buddyzmie i islamie); w chrześcijaństwie reguły ascezy wywodzą się z praktyk egipskich i syr. pustelników (anachoretyzm, eremici), dalsze dzieje ascezy wiążą się ściśle z rozwojem życia klasztornego (monastycyzm); w hinduizmie i buddyzmie najbardziej rygorystyczne formy ascezy stosowali jogini i mnisi buddyjscy; celem ascezy w tych religiach jest uwolnienie się od złudy istnienia własnej jaźni lub realnego świata i ostateczne wejście w stan mokszy lub nirwany.
