Wiktionary

przykładać

Old Polish edit

Etymology edit

From przy- +‎ kładać. First attested in the end of the 14th century.

Pronunciation edit

  • IPA(key): (10th–15th CE) /pr̝ikɫadat͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /pr̝ikɫadat͡ɕ/

Verb edit

przykładać impf

  1. to add to
    • 1888 [1410], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎[1], page 53:
      Micolay dawal swe penandze na szastaw..., nicz sinowcz[o]wich penandzi ne przicladayacz
      [Mikołaj dawał swe pieniądze na zastaw... nic synowc[o]wych pieniędzy nie przykładając]
  2. to grant more permissions or rights
    • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 53, 3:
      Rzekl Hannusz na przyszasznyky, by mv krzywdą vczynyly a gedney stronye wyaczey przykladaly (quod uni partium magis apposuissetis) nyszly drugey
      [Rzekł[li] Hannusz na przysiężniki, by mu krzywdę uczynili a jednej stronie więcej przykładali (quod uni partium magis apposuissetis) niżli drugiej]
  3. to add words
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎[2], page 278:
      Alye swyathy Maczyey pysche: Chleb nasz nadprzyrodzony day nam dzyszya... Svyathy Lucasch movy albo przykladą (posuit): Wszedny
      [Ale święty Maciej pisze: «Chleb nasz nadprzyrodzony daj nam dzisia»... Święty Łukasz mowi albo przykłada (posuit) «wszedni»]
  4. to grow attached to
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎[3], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 61, 10:
      Bogaczstwa, acz bødø p[rz]ichodzicz, ne przicladaycze sercza (nolite cor apponere, Puł: nye chczyeycze szyercza przykladacz)
      [Bogacstwa acz będą p[rz]ychodzić, nie przykładajcie sierca (nolite cor apponere, Puł: nie chciejcie sierca przykładać)]
  5. to assign someone something
  6. The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
    1. to keep watch
    2. perhaps a corruption of przyględać

Derived terms edit

adjective
noun

Related terms edit

adverb
noun

Descendants edit

  • Polish: przykładać

References edit

Polish edit

Etymology edit

Inherited from Old Polish przykładać. przy- +‎ kładać.

Pronunciation edit

  • IPA(key): /pʂɨˈkwa.dat͡ɕ/
  • (Middle Polish) IPA(key): /pʂɨˈkɫa.dat͡ɕ/, /pr̝ɨˈkɫa.dat͡ɕ/
  • Audio(file)
  • Rhymes: -adat͡ɕ
  • Syllabification: przy‧kła‧dać

Verb edit

przykładać impf (perfective przyłożyć)

  1. (transitive) to lay on, to put against, to put in contact, to attach, to affix [+dative = against whom] [+ do (genitive) = to what]
    Synonym: przytykać
  2. (transitive) to press (to cover with a heavy object) [+instrumental = with what]
  3. (transitive) to press (to apply a seal or stamp to something) [+ na (locative) = on what]
  4. (transitive, colloquial) to lay on, to add more of something
    Synonym: dokładać
  5. (transitive, colloquial) to lay hands on, to punch, to deck [+dative = whom]
    Synonyms: see Thesaurus:bić
  6. (transitive, obsolete or dialectal) to accustom, to inure
    Synonym: przyzwyczajać
  7. (transitive, Middle Polish) to compare; to refer to
  8. (intransitive, Middle Polish) The meaning of this term is uncertain.
    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎[5], page 84a:
      Applico – Przirowniwam, przikładąm.
  9. (reflexive with się) to give one's all, to apply oneself, to buckle down, to knuckle down [+ do (genitive) = in what task]
  10. (reflexive with się) to lay down for a moment [+ do (genitive) = on what]
  11. (reflexive with się) to go up against
  12. (reflexive with się) to apply oneself, to buckle down, to knuckle down
  13. (reflexive with się, obsolete or dialectal) to get used to
    Synonym: przyzwyczajać się
  14. (reflexive with się, Middle Polish) to chip in (to add financially)
    Synonym: dorzucać się
  15. (reflexive with się, Middle Polish) to be sacrificed
  16. (reflexive with się, Middle Polish) to be added on

Conjugation edit

Conjugation of przykładać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive przykładać
present tense 1st przykładam przykładamy
2nd przykładasz przykładacie
3rd przykłada przykładają
impersonal przykłada się
past tense 1st przykładałem,
-(e)m przykładał 		przykładałam,
-(e)m przykładała 		przykładałom,
-(e)m przykładało 		przykładaliśmy,
-(e)śmy przykładali 		przykładałyśmy,
-(e)śmy przykładały
2nd przykładałeś,
-(e)ś przykładał 		przykładałaś,
-(e)ś przykładała 		przykładałoś,
-(e)ś przykładało 		przykładaliście,
-(e)ście przykładali 		przykładałyście,
-(e)ście przykładały
3rd przykładał przykładała przykładało przykładali przykładały
impersonal przykładano
future tense 1st będę przykładał,
będę przykładać 		będę przykładała,
będę przykładać 		będę przykładało,
będę przykładać 		będziemy przykładali,
będziemy przykładać 		będziemy przykładały,
będziemy przykładać
2nd będziesz przykładał,
będziesz przykładać 		będziesz przykładała,
będziesz przykładać 		będziesz przykładało,
będziesz przykładać 		będziecie przykładali,
będziecie przykładać 		będziecie przykładały,
będziecie przykładać
3rd będzie przykładał,
będzie przykładać 		będzie przykładała,
będzie przykładać 		będzie przykładało,
będzie przykładać 		będą przykładali,
będą przykładać 		będą przykładały,
będą przykładać
impersonal będzie przykładać się
conditional 1st przykładałbym,
bym przykładał 		przykładałabym,
bym przykładała 		przykładałobym,
bym przykładało 		przykładalibyśmy,
byśmy przykładali 		przykładałybyśmy,
byśmy przykładały
2nd przykładałbyś,
byś przykładał 		przykładałabyś,
byś przykładała 		przykładałobyś,
byś przykładało 		przykładalibyście,
byście przykładali 		przykładałybyście,
byście przykładały
3rd przykładałby,
by przykładał 		przykładałaby,
by przykładała 		przykładałoby,
by przykładało 		przykładaliby,
by przykładali 		przykładałyby,
by przykładały
impersonal przykładano by
imperative 1st niech przykładam przykładajmy
2nd przykładaj przykładajcie
3rd niech przykłada niech przykładają
active adjectival participle przykładający przykładająca przykładające przykładający przykładające
passive adjectival participle przykładany przykładana przykładane przykładani przykładane
contemporary adverbial participle przykładając
verbal noun przykładanie

Derived terms edit

nouns
verbs

Related terms edit

adjectives
adverbs
nouns
verbs

References edit

Further reading edit

  • przykładać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • przykładać in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przykładać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przykładać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • “PRZYKŁADAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 03.11.2020
  • Paweł Kupiszewski (03.11.2020) “PRZYKŁADAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “przykładać”, in Słownik języka polskiego‎[6]
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “przykładać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎[7]
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “przykładać”, in Słownik języka polskiego‎[8] (in Polish), volume 5, Warsaw, page 304
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=przykładać&oldid=78257699"