kazić
Old Polish edit
Etymology edit
Inherited from Proto-Slavic *kazìti. First attested in the end of the 14th century.
Pronunciation edit
Verb edit
kazić impf
- (of physical things) to ruin, to break, to destroy
- 1930 [Fifteenth century], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[1], 24, 12:
- Naymaly... *rzemyoszlnyki kaszdego dzala, abi oprawyly domv bozego..., abi to, czso syø bylo poczølo kazicz (quod cadere coeperat), polepszilo
- [Najmali... rzemięślniki każdego działa, aby oprawili domu Bożego..., aby to, czso się było poczęło kazić (quod cadere coeperat), polepszyło]
- (of a country) to ravage, to plunder
- 1930 [Fifteenth century], “Jud”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[2], 10, 9:
- Sinowye Amonowy, Iordan przechadzaiøcz, kazili (vastarent) Ivdø y Benyamyna, y Efrayma
- [Synowie Amonowi, Jordan przechadzając, kazili (vastarent) Judę i Benijamina, i Efraima]
- (transitive or reflexive with się, of living beings) to bring harm, to torment
- 1930 [Fifteenth century], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[3], 18, 18:
- Nyedobrø rzecz czynysz, szalonø robotøø kaszysz sze (stulto labore consumeris) y ty, y lud ten, ktory gest s tobøø
- [Niedobrą rzecz czynisz, szaloną robotą kazisz się (stulto labore consumeris) i ty, i lud ten, ktory jest z tobą]
- 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 42:
- Kazy cassatur (ut emam a te aream et aedificem altare domino, et cesset interfectio, quae grassatur in populo II Reg 24, 21)
- [Kazi cassatur (ut emam a te aream et aedificem altare Domino, et cesset interfectio, quae grassatur in populo II Reg 24, 21)]
- (of mental phenomena) to violate, to break, to exceed
- 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI[4], page 724:
- Nye yesth sluszno zadnemv czlovyekovy thego naszego napyssanya, vstavyenya they reguly... zlamaczi, kaziczi (hanc paginam nostri statuti et ordinationis infringere)
- [Nie jest słuszno żadnemu człowiekowi tego naszego napisania, ustawienia tej reguły... złamać(i), kazić(i) (hanc paginam nostri statuti et ordinationis infringere)]
- to blight, to shatter, to thwart; to reject
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][5], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 32, 10:
- Gospodzin... kazy mislena ludzska y kazy rady ksøszøcze (dominus... reprobat... cogitationes populorum et reprobat consilia principum)
- [Gospodzin... kazi myślenia ludzska i kazi rady książęce (dominus... reprobat... cogitationes populorum et reprobat consilia principum)]
- (law) to annul, to invalidate
- 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 28:
- Thy przywyleye, ylko k themv yako szmyerthnee a bląndnee, prooznee czynymy, kazymy, wsrzvcami y odszywami (cassamus, irritamus et revocamus, Dział 16: odwolawamy y kaszemy ge za nyczs myecz)
- [Ty przywileje, ilko k temu jako śmiertne a błędne, prożne czynimy, kazimy, wzrzucamy i odzywamy (cassamus, irritamus et revocamus, Dział 16: odwoławamy i każemy je za niczs mieć)]
Derived terms edit
verbs
Related terms edit
adjectives
nouns
Descendants edit
- Polish: kazić
References edit
- Boryś, Wiesław (2005) “kazić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “kazić”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- Mańczak, Witold (2017) “kazić”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “kazić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “kazić (się)”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish kazić.
Pronunciation edit
Verb edit
kazić impf
- (transitive, archaic) to harm; to damage; to destroy (to have a destructive or harmful effect on someone or something)
- (transitive, archaic) to demoralize (to cause to become demoralized)
- Synonym: demoralizować
- (transitive, obsolete) to dirty, to soil, to stain (to cause to become dirty)
- (intransitive, obsolete) to act strange
- Synonym: dziwaczyć
- (transitive, Middle Polish) to invalidate, to cancel; to not comply
- (transitive, Middle Polish) to remove from an office or position
- (transitive, Middle Polish) to disprove (to deprive of evidentiary value)
- Synonym: zbijać
- (transitive, Middle Polish) to alleviate (to cause symptoms harmful to one's health to disappear and deprive them of their negative impact)
- (transitive, Middle Polish, metapohrically) to liquidate, to dissolve
- Synonym: likwidować
- (transitive, Middle Polish) to bother
- Synonym: przeszkadzać
- (transitive, Middle Polish) to reprimand, to stigmatize
- (reflexive with się, obsolete) to harm; to damage; to destroy (to undergo a destructive or harmful effect on someone or something)
- (reflexive with się, obsolete) to demoralize (to become demoralized)
- Synonyms: hańbić się, demoralizować się
- (reflexive with się, obsolete) to demoralize (to be demoralized)
- Synonyms: hańbić się, demoralizować się
- (reflexive with się, obsolete) to dirty, to soil, to stain (to become dirty)
Conjugation edit
Derived terms edit
verbs
Further reading edit
- kazić in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “kazić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “kazić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “kazić”, in Słownik języka polskiego[6]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “kazić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[7]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “kazić”, in Słownik języka polskiego[8] (in Polish), volume 2, Warsaw, page 307
- kazić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego