człowiek
Kashubian edit
Etymology edit
Inherited from Proto-Slavic *čьlověkъ.
Pronunciation edit
Noun edit
człowiek m pers
- man (human)
Further reading edit
Old Polish edit
Etymology edit
Inherited from Proto-Slavic *čьlověkъ. First attested in the 14th century.
Pronunciation edit
Noun edit
człowiek m animacy unattested
- man, human
- Synonym: człek
- Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie[3], page 4b:
- Tedy vøcz naprzecif gemu nyszadny clouek ne gestcy on vyszetl byl
- [Tedy więc naprzeciw jemu niżadny człowiek nie jestci on wyszedł był]
- 1877-1881 [1437], Władysław Wisłocki, editor, Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, number 228, page 88:
- Czlowyek microcosmus
- [Człowiek microcosmus]
- 1920 [1406], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 673:
- Yacom ya ne przyøl Olbrzikowa parobka, ale do mne prziszeth *czlowel zonathy w chicze
- [Jakom ja nie przyjął Ołbrzykowa parobka, ale do mnie przyszed człowiek żonaty w chycze]
- subject; peasant
- Synonym: człek
- 1887, 1889 [1391], Józef Lekszycki, editor, Die ältesten großpolnischen Grodbücher, volume I, number 1072:
- Wtenczasz Mikolay bil moy czlovek, kedi gi Passek wsczøgnøl na prauo
- [Wtenczas Mikołaj był moj człowiek, kiedy ji Paszek wściągnął na prawo]
- 1930 [Fifteenth century], “IV Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[4], 1, 11:
- Człowiecze boży, toć mowi krol (homo dei, haec dicit rex)
- [Człowiecze boży, toć mowi krol (homo dei, haec dicit rex)]
Derived terms edit
adjectives
adverb
nouns
Descendants edit
References edit
- Boryś, Wiesław (2005) “człowiek”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “człowiek”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- Bańkowski, Andrzej (2000) “człowiek”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “człowiek”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish człowiek.
Pronunciation edit
- IPA(key): /ˈt͡ʂwɔ.vjɛk/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈt͡ʂɫɔ.vjɛk/
Audio (file) - Rhymes: -ɔvjɛk
- Syllabification: czło‧wiek
Noun edit
człowiek m pers (female equivalent (obsolete) człowieczyca, diminutive człowieczek, augmentative człowieczyna or człowieczysko)
- man, human, human being; person
- Near-synonym: osoba
- man (adult male)
- Synonym: dorosły
- person (being that characterizes a particular thing)
- człowiek biznesu ― person of business
- person (someone who behaves well and does positive things)
- (colloquial) worker; man, person
- Synonym: pracownik
- (colloquial) person, man (someone underneath someone else in hierarchy)
- człowiek prezydenta ― president's man
- (colloquial) used to refer to oneself instead of ja
- Synonym: ja
- (Middle Polish) person; Further details are uncertain.
- 1551, S. Murzynowski, Ortografija polska[5], page Bv:
- cz/ iako/ człowiek/ czaſem
Declension edit
Declension of człowiek
singular | plural | |
---|---|---|
nominative | człowiek | ludzie |
genitive | człowieka | ludzi |
dative | człowiekowi | ludziom |
accusative | człowieka | ludzi |
instrumental | człowiekiem | ludźmi |
locative | człowieku | ludziach |
vocative | człowiecze/człowieku | ludzie |
Derived terms edit
adjectives
adverb
idioms
interjections
nouns
phrases
verbs
- człowieczeć impf
- odczłowieczyć pf, odczłowieczać impf
- uczłowieczyć pf, uczłowieczać impf
Trivia edit
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), człowiek is one of the most used words in Polish, appearing 132 times in scientific texts, 10 times in news, 61 times in essays, 98 times in fiction, and 199 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 500 times, making it the 88th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References edit
Further reading edit
- człowiek in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- człowiek in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “człowiek”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “CZŁOWIEK”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 28.02.2019
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “człowiek”, in Słownik języka polskiego[6]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “człowiek”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[7]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “człowiek”, in Słownik języka polskiego[8] (in Polish), volume 1, Warsaw, page 393
- człowiek in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Silesian edit
Pronunciation edit
Noun edit
człowiek m pers
- Alternative form of czowiek
Further reading edit
- człowiek in silling.org