Bohdan Butenko - ilustracje
Książka skrojona na miarę
W latach 50. ubiegłego wieku prace Bohdana Butenki uważane były za śmiałe czy nawet awangardowe. Wyróżniała je syntetyczna forma, dowcipny rysunek, niekiedy abstrakcyjne poczucie humoru rozbudzające nieprzebrane zasoby wyobraźni. Artysta określany był jako "architekt książki" ze względu na to jak całościowo traktował oprawę graficzną, której wszystkie elementy musiały być spójne i przemyślane. Mówił:
"Mam swoją teorię na temat książki – to jest całość, robi się ją jak sweter. Jak się zaczyna z jednej strony i dalej ciągnie, to już nie można później ze środka nic wyrzucać".
(Gazeta Wyborcza, Trójmiasto, nr. 215, 2003, s. 4)
Rysunki i ilustracje Bohdana Butenki opanowują układ książki, zacierając rozgraniczenie tekstu od ilustracji, często sprowadzając proporcję obrazu i słowa do formy komiksowej. Niektóre serie, również najbardziej rozpoznawalne opowieści o Kwapiszonie, Gapiszonie, Guciu i Cezarze zostały stworzone jako historie komiksowe. Butenko posługuje się taktyką polegającą na wyborze fragmentu tekstu, czasami zdania, innym razem wyrazu czy frazy zawierającej w sobie potencjał komiczny, który artysta może swobodnie wykorzystać i wzmocnić.
"Butenko pinxit" to niezaprzeczalny certyfikat jakości od ponad 60 lat. Wynika to m.in. z faktu, że artysta w dużej mierze przyczynił się do zaistnienia na arenie międzynarodowej zjawiska określanego mianem Polskiej Szkoły Ilustracji.
Bohdan Butenko zilustrował ponad 200 tytułów, tworząc niezwykle charakterystyczne ilustracje i dukt szaty graficznej. Adresowane do młodych czytelników, budzą skojarzenia z twórczością dziecięcą – kreska jest spontaniczna, rysunek jest tak uproszczony, że anatomia niekiedy sprowadza się do kilku kresek czy kropek. Sylwetki ludzi i zwierząt budowane są z prostych figur geometrycznych, nie mamy jednak problemu z rozpoznaniem charakteru postaci, specyfiki przedmiotu, czy rodzaju sytuacji w jakiej się znajdują. Cały repertuar środków, wzmocniony talentem świetnie wykształconego grafika o zacięciu karykaturzysty, ukazuje widzom zdystansowany i inteligentny obraz świata.
Dosłowność przedstawień plastycznych Bohdana Butenki właściwa jest również sposobowi obrazowania rzeczy przez dzieci. Artysta posiada siłę sprawczą wynikającą ze zdolności posługiwania się skrótem myślowym, czyniąc zabawę skojarzeniami siłą napędową swoich rysunków. Niekonwencjonalne pomysły dotyczące typografii udawało się Butence forsować dzięki znajomości technicznej strony projektu, nabytej dzięki praktyce odbytej w drukarni w czasach studiów. Całościowe planowanie książki wynika z pomysłu jaki artysta za każdym razem miał na książkę, dążąc do stworzenia odrębnej jakości, ilustracji jako autonomicznej wartości towarzyszącej tekstowi i będącej propozycją jego własnej interpretacji.
Artysta współpracował z wieloma oficynami wydawniczymi, w latach 1955-63 był redaktorem artystycznym w "Naszej Księgarni", następnie pełnił funkcję naczelnego grafika działu literatury dziecięcej i młodzieżowej w "Krajowej Agencji Wydawniczej".
Współtworzył oprawę graficzną "Misia", "Świerszczyka", "Świata Młodych", "Sztandaru Młodych". Prace Butenki pokazywane były na licznych wystawach indywidualnych w kraju i na świecie. Otrzymał wiele prestiżowym nagród w międzynarodowych konkursach w tym Złoty Medal na 12 Triennale w Mediolanie w 1960, I nagrodę na najpiękniejszą książkę w Konkursie PTWK w 1967, II nagrodę na Międzynarodowej Wystawie Książki w Moskwie w 1970 czy medal Polskiej Sekcji IBBY w Konkursie książka roku w 1990 i wiele innych.
