Średnik w zdaniu – kiedy ma zastosowanie?
Stosowanie znaków interpunkcyjnych w języku polskim jest niełatwe, ale istotne. Choćby dlatego, żeby zdanie było zrozumiałe i miało odpowiedni rytm. Mnogość zaleceń sprawia, że każdy może się pogubić. Zazwyczaj sięgamy po przecinki oraz kropki, zapominając o średniku w zdaniu. Kiedy i jak go stosować? Wyjaśniamy tę kwestię w naszym artykule!
Czym jest średnik?
Średnik to znak interpunkcyjny, który służy do podziału zdania na logiczne części.
Przyjmuje się, że jest on słabszy od kropki, ale silniejszy od przecinka. Jego symbol – ; – to właśnie ich połączenie. Nazywany jest on również wewnętrzną kropką.
Średnik a przecinek
Zarówno średnik, jak i przecinek służą do oddzielania od siebie części zdania. Można więc założyć, że znaki te nie różnią się od siebie, co jest jednak błędne. Oprócz tego, że pierwszy z wymienionych jest silniejszy, dzieli takie człony zdania, które są równorzędne logicznie i składniowo. Z kolei przecinek może stać w takim miejscu, w którym tej równorzędności nie będzie.
TAK: Las, który kończy się 3 kilometry stąd.
NIE: Las; który kończy się 3 kilometry stąd.
Średnik a kropka
Jak wspominaliśmy, średnik nazywany jest wewnętrzną kropką. Jednak nigdy nie stoi na końcu zdania. Jego zadaniem jest oddzielanie od siebie części składowych zdania, a nie jego zwieńczenie. Stanowi je kropka – jako silniejszy znak przestankowy.
TAK: Ta rzeka jest niebezpieczna.
NIE: Ta rzeka jest niebezpieczna;
Zastosowanie średnika
Kiedy stosuje się średniki w tekście?
Używamy ich do rozdzielenia części równorzędnych pod względem logicznym i składniowym w rozbudowanych zdaniach, aby je uporządkować i ułatwić odczytanie ich sensu. Dobrze wstawione wskazują, która część zdania jest nadrzędna, a która stanowi dopowiedzenie.
Zdanie z użyciem jedynie przecinków:
Leżące na podłodze kartki zebrała w jedno miejsce, rzucone w kąt ubrania zasłoniła kocem, żeby wyglądały jak siedzisko, stół szybko przetarła nawilżaną chusteczką, pootwierała okna, w nadziei, że nikt nie poczuje papierosów, które wcześniej wypaliła.
To samo zdanie z zastosowaniem średników:
Leżące na podłodze kartki zebrała w jedno miejsce; rzucone w kąt ubrania zasłoniła kocem, żeby wyglądały jak siedzisko; stół szybko przetarła nawilżaną chusteczką; pootwierała okna w nadziei, że nikt nie poczuje papierosów, które wcześniej wypaliła.
Średniki znajdą się także w wyliczeniach, w których poszczególne punkty są rozbudowane i zawierają przecinki.
Aby tekst był interesujący:
- musisz zawrzeć w nim wszystkie informacje, które są niezbędne do zrozumienia tematu;
- pisz zwięźle, unikaj tak zwanego lania wody;
- jasno i konkretnie odpowiadaj na pytania zawarte w tekście.
Używa się ich również w hasłach encyklopedycznych do rozdzielenia informacji.
Hasło pochodzące z Encyklopedii PWN:
cudzysłów, log. znak służący do tworzenia nazw wyrażeń poprzez obustronne ograniczenie nim danego wyrażenia (np. „pies” jest nazwą wyrażenia złożonego z czterech liter: p,i,e,s); często odróżnia się nazwy cudzysłowowe wyrażeń — egzemplarzy […].
Średnik stosujemy również, aby oddzielić od siebie części składowe opisu w wykazach źródeł dołączonych do tekstów.
Osiecka Agnieszka, Neponset; Warszawa 2016.
Znaku tego używa się także w zdaniach, które są jednocześnie wyliczeniem, w którym zastosowano wiele przecinków.
Znaki interpunkcyjne powinno się stosować, ponieważ: umożliwiają poprawne zrozumienie sensu zdania, które jest złożone; pozwalają na oddech, kiedy je czytamy; pokazują rytm zdania.
Tatuaż średnik – znaczenie
Co ciekawe, popularnym wzorem tatuażu jest właśnie średnik. Jednak nie wykonuje się go tylko ze względów estetycznych, niesie bowiem ze sobą ważne przesłanie.
The Semicolon Tattoo Project zainicjowali akcję #ProjectSemi w 2013 roku. To właśnie wtedy na taki wzór zaczęło się decydować coraz więcej osób. Jakie jest jego znaczenie?
Tak jak wspominaliśmy, średnik służy do oddzielania równorzędnych części zdania, ale nie jest jego twardym zakończeniem. Dlatego też stanowi on w powyższym projekcie symbol ciągłości życia. Wykonują go osoby, które zmagały się z problemami psychicznymi i w przeszłości podjęły lub planowały próbę samobójczą. Coraz częściej tatuaż średnik zdobi ciała także ich bliskich i sojuszników. Ma to pokazywać wsparcie i podkreślać, że nikt nie jest z takim problemem sam, a mimo przeszkód – warto żyć.
Podsumowanie
- Średnik to znak interpunkcyjny, który łączy ze sobą równorzędne logicznie i stylistycznie części zdania.
- Znak ten jest silniejszy od przecinka, ale słabszy od kropki. Nie stawiamy go na końcu zdania.
- Średnika używamy także w wyliczeniach, hasłach encyklopedycznych czy wykazach źródeł.
- Tatuaż średnik oznacza wolę życia u osób, które przez problemy psychiczne podejmowały lub planowały próby samobójcze.
Oceń artykuł:
Dodaj komentarz