Pisanie opowiadań to nie lada wyzwanie dla wielu młodych ludzi! Często przeszkodą jest to, że nie potrafią dopasować postaci z lektury obowiązkowej i wymyślić historię, której opowiadanie mogłoby się opierać. Zobacz, jak napisać opowiadanie, aby uzyskać maksymalną liczbę punktów na egzaminie lub wzorową ocenę na lekcji języka polskiego. Pisanie opowiadań nie musi być straszne!

Czym jest opowiadanie?

Opowiadanie to pewna historia / opowieść, którą ktoś opowiada, a dokładnie narrator. Opowiadanie musi zawierać kilka najważniejszych elementów takich jak: fabuła, narrator w pierwszej lub trzeciej osobie, bohaterowie, czas, w którym rozgrywają się wydarzenia, miejsce bądź miejsca, gdzie rozgrywają się wydarzenia, zdarzenia, które tworzą wątki, akcja i więź przyczynowo -skutkowa oraz porządek chronologiczny. W szkole występują dwa rodzaje opowiadań. Pierwsze z nich to opowiadanie odtwórcze i opowiadanie twórcze.

Zastanawiasz się, jak napisać opowiadanie odtwórcze i twórcze?

Opowiadanie odtwórcze polega na opowiedzeniu własnymi słowami fragmentu lektury (odtworzyć go), nie trzeba niczego samodzielnie wymyślać. W opowiadaniu odtwórczym opowiadasz, jak było. Opowiadanie odtwórcze jest napisane na podstawie lektury, sytuacji z filmu lub tekstu znajdującego się w podręczniku bądź arkuszu. Bohaterowie i świat przedstawiony jest już znany. Twoim zadaniem jest przedstawienie określonej sytuacji i wydarzeń w formie opowiadania. Z kolei opowiadanie twórcze polega na samodzielnym wymyśleniu i przedstawieniu wydarzeń.

Jak napisać opowiadanie?

Zacznijmy od prostego schematu opowiadania, które ma trójdzielną budowę – każde opowiadanie zawiera wstęp, rozwinięcie i zakończenie.

Wstęp

We wstępie określamy czas i miejsce wydarzeń, przedstawiamy tło wydarzeń, głównego bohatera i problematykę opowiadania. Wprowadzasz czytelnika w opowiadanie, w dużym skrócie – wstęp musi odpowiadać na pytanie: gdzie, kiedy i kto bierze udział w naszym opowiadaniu.

Rozwinięcie

W rozwinięciu przedstawiamy następujące po sobie wydarzenia z udziałem naszych bohaterów. Pamiętając przy tym, że wydarzenia powiązane są ze sobą więzią przyczynowo -skutkową. Dlatego należy doprowadzić akcję do punktu kulminacyjnego, w którym następuje rozstrzygnięcie sytuacji, gdzie znajduje się nasz bohater.

Zakończenie

W tej części trzeba podsumować opowiadanie, nadać historii pozytywne lub negatywne rozwiązanie. Narrator może ocenić postawy bohaterów, przedstawić ich dalsze losy po zakończeniu akcji i to, jak dana historia wpłynęła na ich życie.

Każdą z tych części zaczynami wcięciem akapitowym. Rozwinięcie może być podzielone na więcej części, pamiętając, że nowy akapit = nowa myśl.

Dodatkowo w opowiadaniu należy uwzględnić tytuł / temat opowiadania, który oddaje sens całego opowiadania. Temat powinien być krótki i intrygujący, zachęcający czytelnika do zapoznania się z treścią.

Co powinno zawierać dobre opowiadanie?

Jest kilka elementów, które należy uwzględnić w opowiadaniu. Poniższe elementy opowiadania są najważniejsze – polonista lub egzaminator ocenia opowiadanie, biorąc właśnie je pod uwagę. W opowiadaniu najlepiej uwzględnić minimum tych 6 elementów:

• Charakterystykę bohatera (opis wygląd bohatera, jego cechy charakteru, a także motywy postępowania)
• Opisy zdarzeń (elementy opisu zdarzeń zawierają miejsca zdarzeń, krajobrazy, przedmioty – ważne dla rozwoju akcji i przeżycia wewnętrzne)
• Czas akcji (w opowiadaniu zdarzenia rozgrywają się w określonym czasie, który powinien być wyraźnie zaznaczony. Napisz, w jakim czasie dzieje się akcja)
• Miejsce akcji (wskazujemy miejsce, gdzie rozgrywają się określone wydarzenia)
• Dialog (czyli rozmowa co najmniej dwóch osób)
• Monolog (czyli wypowiedź jednej osoby, rozmowa z samym sobą)
• Zwroty akcji (nagła, nieoczekiwania zmiana biegu wydarzeń)
• Puenta (wyraźny moment opowiadania, który przedstawia sens utworu. Często puenta jest morałem)
• Punkt kulminacyjny (wydarzenie o największym napięciu, po którym następuje rozwiązanie akcji)
• Retrospekcja (zamieszczenie w treści akcji poprzedzających właściwą akcję. Opowiadamy w dialogach lub wspomnieniach to, co zdarzyło się wcześniej, używając czasu przeszłego)

Jakiego słownictwa używać w opowiadaniu?

W opowieści najczęściej używamy czasowników, które wskazują na ruch i zmiany, jakie zachodzą w opowiadanej historii. Jednak istnieje słownictwo charakterystyczne dla danego obszaru opowiadania. Zwróć uwagę na słownictwo z tych obszarów:

Słownictwo do wstępu

Pewnego dnia…

Nigdy nie zapomnę dnia, w którym…

Zdarzyło się to…

Było to wówczas, gdy…

To, co chcę Wam powiedzieć, wydarzyło się, gdy…

Może nie uwierzycie, ale to nie był sen…

Gdy zaczynam o tym myśleć…

Żył kiedyś pewien człowiek…

Słownictwo określające czas zdarzeń, porządek chronologiczny

Pewnego dnia…

W czasie wakacji…

Wczoraj, później, potem, następnie, po kilku godzinach, lada moment…

Słownictwo przedstawiające więź przyczynowo – skutkową

Dlatego, dlatego też skutkowało to, ze względu, było to przyczyną, zatem…

Słownictwo przedstawiające miejsce zdarzeń

Za górami, za lasami…

W szkole, w domu, w sklepie

Słownictwo zwiększające dynamikę wypowiedzi

Nagle, niespodziewanie, raptem, w sekundę…

Słownictwo wprowadzające dialogi

Zaprzeczyła, rzekł, potwierdził, wtrąciła, skłamała, odpowiedziała, wyjaśnił…

Zakończenie

Dzięki tym wydarzeniom zrozumiałem, że…

Ta historia nauczyła (postać bohatera), że…

Nawiązania do lektury

Jeżeli piszesz opowiadanie, to konieczne jest nawiązanie do jednej z lektur obowiązkowych. W swojej powieści należy udowodnić, że znasz wybrany utwór. Zrobisz to, uwzględniając miejsce i czas wydarzeń lektury, opisując bohaterów i przywołując konkretne wydarzenia ważne dla fabuły.

Jak pisać dialog?

Dialog jest ważną częścią opowiadania, służy zdynamizowaniu i ożywieniu akcji, jednak warto uwzględnić go z umiarem. W dialogu należy skupić się na najważniejszych aspektach, porozmawiać o kluczowych sprawach, zadaj postaci ważne pytania. Pamiętaj, aby nieco wpleść wydarzenia z danego utworu. Na przykład postać z utworu może odpowiedzieć na Twoje pytanie, mówiąc: Jak pamiętasz w jednym z fragmentów książki…

To tylko pokaże Twoją znajomość lektury.

Jak napisać dalsze losy bohatera

Przedstawiając czytelnikowi dalsze losy bohatera, warto trzymać się realiów danej epoki i jego charakteru. Nawet jeśli masz bujną wyobraźnię, to dalsze jego losy nie mogą być całkowicie odrealnione. Musi być zachowana spójność.

Przydatne wskazówki do napisania opowiadania

• Zaplanuj całą kompozycję opowiadania
• Tam, gdzie jest taka możliwość, wprowadzaj dialogi
• Wprowadzaj elementy opisu czy charakterystyki bohatera
• Korzystaj ze słownictwa charakterystycznego dla danego obszaru opowiadania
• Używaj bogatego słownictwa, stosuj zróżnicowane przymiotniki
• Twoje opowiadanie powinno mieć intrygujący tytuł, początek zachęcający do dalszego czytania, budzące zainteresowanie / emocje rozwinięcie i przekonujące / dające do myślenia zakończenie
• Zakończenie powinno być spójne z całym opowiadaniem i nawiązywać do wcześniejszych wydarzeń. Częstym błędem jest urywanie akcji lub brak podsumowania