Trendy przyszłości - społeczeństwo 5.0

Czym jest społeczeństwo 5.0?

Aby zrozumieć, czym jest społeczeństwo 5.0, warto wiedzieć czym były wcześniejsze cztery modele społeczne.

Społeczeństwo 1.0 – oparte na myślistwie

Społeczeństwo 2.0 – oparte na rolnictwie

Społeczeństwo 3.0 – oparte na przemyśle

Społeczeństwo 4.0 – oparte na informacji

Nowy model społeczny 5.0 (Society 5.0) jest nazwany super-inteligentnym i jest oparty na danych (Data – Driven Society). A więc najważniejszym zasobem XXI wieku są dane. Jest to społeczeństwo, które polega na rozwiązaniach w chmurze danych. Państwa maja zapewniać narzędzia umożliwiające płynny i bezpieczny przepływ danych między firmami, obywatelami i administracją publiczną. Na naszych oczach rozpoczyna się pewien etap ewolucji społecznej, której twórcami są Japończycy.

Na stronie premiera Japonii znajduje się opis „społeczeństwa 5.0″, gdzie czytamy: „społeczeństwo zorientowane na człowieka, w którym postęp ekonomiczny zawierający rozwiązania kwestii społecznych równoważony jest przez system oferujący wysoką integrację przestrzeni cyfrowej i rzeczywistej”

Integracja przestrzeni cyfrowej i rzeczywistej

Społeczeństwo oparte na danych to przede wszystkim innowacje, które zostają wdrożone przez informacje płynące z danych, przekształconych w wiedzę i wykorzystanych do tworzenia nowych udoskonaleń, technologii, usług czy rzeczy. Proces ten ma się odbywać bez interwencji człowieka. Obecnie ludzie tworzą treści, analizują informacje. Mają jednak problem z nadmiarem informacji, informacjami nieprawdziwymi oraz efektywnym współdzieleniem danych i analizą. Japończycy nazywają to ograniczeniem i proponują włączyć w ten proces sztuczną inteligencję. Społeczeństwo 5.0 ma łączyć ludzi, maszyny i systemy w jedną cyber-przestrzenną platformę, która przekracza możliwości człowieka.

5.0 jest zorientowany na człowieka i ma mu zapewnić dobrostan. Ludzie mają prowadzić twórcze życie oraz mają ustalać zasady i normy, które regulują przetwarzanie danych. Podstawowe wartości obywatela 5.0 to otwartość i innowacyjność.

Aby to sobie wyobrazić, można przyjrzeć się na wstępie już funkcjonującemu tzw. Internetowi Rzeczy. Inteligentne urządzenia robią zakupy przez Internet, sprzątają mieszkanie, podlewają ogród itd. To wszystko odbywa się podczas naszej nieobecności. Społeczeństwo 5.0 idzie znaczniej dalej, sztuczna inteligencja ma być wszechobecna. Każdy obywatel może mieć podłączony zintegrowany system odczytu zanieczyszczeń środowiska na zewnątrz swojego domu, dane ze wszystkich gospodarstw będą przetwarzane i w ten sposób będą mogły być wdrożone środki zaradcze. Na ulicach nie będzie korków, pojazdy będą autonomiczne i bezkolizyjne. „Śmiertelność w wypadkach spadnie wielokrotnie” dzięki takim pojazdom. „Opieka medyczna będzie zapewniana również zdalnie, wraz ze zautomatyzowaną samo diagnozą i monitoringiem stanu pacjenta, co jeszcze bardziej wydłuży średni czas naszego życia”. „Spadną koszty produkcji przemysłowej, a zatem i ceny dóbr”. „Systemy analizy ludzkich kompetencji i możliwości mogą z czasem zlikwidować problem bezrobocia”.[1]

[1]Raport „Krótka opowieść o społeczeństwie 5.0, czyli jak żyć i funkcjonować w dobie gospodarki 4.0 i sieci 5G” - dr inż. Jarosław Tworóg, wiceprezes Krajowej Izby Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji (KIGEiT) i Piotr Mieczkowski, dyrektor zarządzający Fundacji Digital Poland.

5.0 zakłada połączenie miast oraz połączenie społeczeństw, co odmieni zwyczaje, przemysł, usługi  i przestrzeń życiową. Sztuczna inteligencja ma być w stanie dostarczyć niezbędne produkty i usługi ludziom, którzy ich potrzebują, w wymaganym czasie i ilości.

Czy jest to możliwe w dzisiejszym świecie?

Wejście na poziom 5.0 jest uzależnione od współpracy, która jest podstawą tworzenia innowacji zarówno na szczeblu krajowym, jak i globalnym. Nie ma innowacji bez współpracy biznesu, państw i nauki. Kluczowym elementem jest wykorzystanie globalnych danych (big data) i skoordynowanie wielu już istniejących systemów. 5.0 zakłada stworzenie jednego systemu danych opartego na zaufaniu i wymianę informacji.

W tym aspekcie najważniejsza jest współpraca międzynarodowa, a o tą jest niekiedy trudno.

Biorąc pod uwagę dotychczasowe doświadczenia, nasilająca się tendencja do trzymania danych wewnątrz granic, prowadzi do tworzenia się równoległych systemów, a nie jednego wspólnego.

Czy i kiedy społeczeństwo 5.0 wkroczy do Polski?

Poziom cyfryzacji społeczeństwa polskiego plasuje się na 23 miejscu na 28 państw Unii Europejskiej (DESI 2020 – Eurostat), mamy jednak szybki Internet i to nas wyróżnia. Polacy zaczęli stosować rozwiązania cyfrowe w kontaktach z administracją publiczną i w biznesie. Ten wzrost zawdzięczamy zresztą lockdownowi.

Wg Fundacji Digital Poland patrzymy przychylnie na nowe technologie, ale nie ufamy sobie nawzajem i nie wyzbyliśmy się poglądów konserwatywnych. Przez to mamy dystans do udoskonaleń związanych ze sztuczną inteligencją. Powszechna nieufność jest czynnikiem ułatwiającym wiarę społeczeństwa w nieprawdziwe informacje (fakenewsy), co utrudnia budowanie solidarności społecznej. Zaznacza się też kryzys autorytetów i niepokojący brak zaufania do logicznych, racjonalnych i dobrze udokumentowanych argumentów. Przeszkodą jest też brak środków finansowych przeciętnego obywatela na elektryczne samochody, inteligentne budynki i fotowoltaikę. Oczywiście z roku na rok obserwujemy wzrost technologiczny w Polsce, ale to jeszcze długa droga do społeczeństwa 5.0

Podsumowując -  Polska powinna stworzyć przemyślaną strategię, która będzie towarzyszyć polskiej transformacji cyfrowej przez kolejne lata. Ogromne znaczenie ma tutaj do odegrania polityka państwa w upowszechnianiu nowych technologii. Kluczowe jest przyśpieszenie przemysłu 4.0 oraz edukacja społeczeństwa.

Edukacja – kluczowa sprawa przyszłości polskich obywateli

Pruski model edukacji funkcjonujący w naszym społeczeństwie jest pozostałością poprzednich epok, gdzie nauczyciel wykłada wiedzę, następnie dyscyplinuje i sprawdza poprawność wtłoczonego materiału musi zostać zastąpiony nauką przez doświadczenie, która uwolni kreatywność i wykształci umiejętność rozwiązywania różnych problemów.

„Gospodarka przyszłości potrzebuje (…) szkół, których mury opuszczają ludzie ciekawi świata i otwarci na nową wiedzę”.

Wnioski

Sztuczna inteligencja napędza rozwój wszystkich sektorów gospodarki. Kiedy rozwija się jedna gałąź, nieodzownie pociąga to za sobą rozwój pozostałych. Postęp jest nieunikniony i będzie przyśpieszać. Możemy też odetchnąć z ulgą i trochę optymistyczniej spojrzeć w przyszłość – roboty, sztuczna inteligencja i automatyzacja nie zabiorą nam pracy, tylko zrewolucjonizują rynek pracy, czyli miejsca pracy się przemieszczą. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przewiduje, że do 2030 r. na naszym rynku pracy będzie brakowało 4 milionów ludzi. Co więcej sztuczna inteligencja pomoże nam walczyć z niedoborem pracowników i będzie receptą na problem starzejącego się społeczeństwa.

autor: Ewa Worotyńska Kos