Fałszerstwo dokumentów

Przestępstwo fałszerstwa opisuje art. 270 Kodeksu karnego.

Art. 270.

§ 1. Kto, w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto wypełnia blankiet, opatrzony cudzym podpisem, niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodę albo takiego dokumentu używa.

§ 2a. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 3. Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w § 1, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Z przestępstwem fałszerstwa mamy do czynienia wówczas, jeśli sprawca tego przestępstwa podrabia lub przerabia dokument w celu jego wykorzystania w taki sposób, aby uznany on był za autentyczny. Podrobiony lub przerobiony może być każdy dokument w rozumieniu art. 115 §14 Kodeksu karnego, zgodnie, z którym za dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym związane jest określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mających znaczenie prawne. W praktyce najczęściej będziemy mieli do czynienia z fałszerstwem obejmującym podrobienie lub przerobienie dokumentu papierowego, umowy, zaświadczenie itp. Fałszerstwem będzie też podrobienie pieczątek w celu użycia ich za autentyczne.

Dokument może być uznany za podrobiony jeśli sprawca dopuszcza się opracowania, przygotowania lub ingerencji w treść dokumentu poprzez nadanie mu znaczenia prawnego podczas gdy tak spreparowana treść nie jest zgodna z prawdą. Innym słowy dokument który nie jest autentyczny w całości lub części może być za taki uznany. Fałszerstwa dopuści się zatem osoba, która podpisała się nazwiskiem innej osoby na dokumencie i to bez względu na to, że osoba taka wyraziła na to zgodę. Jak wskazuje Sąd Najwyższy dokument jest podrobiony wówczas, gdy nie pochodzi od tej osoby, w której imieniu został sporządzony, a podpisanie innej osoby jej nazwiskiem na dokumencie mającym znaczenie prawne, nawet za zgodą tej osoby, stanowi realizację znamion przestępstwa fałszerstwa dokumentu. (wyrok SN z 25.10.1979r. II KR 10/79).

Fałszerz może swoim działaniem wytworzyć treść, która może mieć związek z faktami lub osobami istniejącymi lub sfabrykować dokument, który jest w całości lub choćby w części fikcyjny.

Warto także przytoczyć inny wyrok Sądu Najwyższego, który wskazuje, że pojęciu „podrobienia”, o którym stanowi art. 270 § 1 k.k. odpowiada także takie zachowanie sprawcy, które polega na naniesieniu środkami technicznymi, na podpisany in blanco arkusz papieru, treści o znaczeniu prawnym niezgodnej z wolą i intencją składającego podpis, np. poprzez nieuprawnione wejście w posiadanie podpisanych in blanco kart, a następnie opatrzenie ich nadrukiem komputerowym. Sprawca stwarza w ten sposób pozory pochodzenia dokumentu od określonego wystawcy, przy podstępnym wykorzystaniu jego prawdziwego podpisu (wyrok Sądu Najwyższego z 27.02.2019r., V KK 78/18)

Przerobienie dokumentu – na czym polega?

Przerobieniem dokumentu będzie dokonanie takich zmian w dokumencie autentycznym (dodanie nowej treści, usunięcie lub zamazanie zapisu, zmiana daty), które takiej przerobionej postaci dokumentu nadają walor autentyczności. Przerobieniem dokumentu będzie także dopisanie dodatkowej treści.

Dopuścić się przestępstwa fałszerstwa może tylko ta osoba, która przerobiony lub podrobiony dokument używa jako autentyczny. W związku z tym przestępstwo, o którym mowa w art. 270 § 1 Kodeksu karnego można popełnić jedynie umyślnie w odniesieniu do przerobienia lub podrobienia dokumentu i jego użycia. Będzie to ta samo osoba, która podrobiła dokument jak i się nim posłużyła. W przypadku natomiast osoby, które posługuje się dokumentem podrobionym lub przerobionym przestępstwo to można popełnić w zamiarze ewentualnym czyli wtedy, gdy osoba posługująca się dokumentem godziła się z możliwością, że dokument ten nie jest autentyczny.

Fałszerstwo może, i bardzo często tak jest, być związane z popełnieniem przestępstwa oszustwa kredytowego, o którym mowa w art. 297 § 1 Kodeksu karnego, które polega na posłużeniu się sfałszowanym dokumentem w celu uzyskania kredytu bankowego.