W aptekach dostępnych jest szereg leków o działaniu moczopędnym (diuretyków). Występują one w formie tabletek, kapsułek, roztworów do wstrzyknięć, ziół do zaparzania i past doustnych. Leki moczopędne mają wiele wskazań, wśród nich wyróżnia się leczenie obrzęków występujących w niewydolności serca, marskości wątroby oraz obrzękach mózgu i płuc. Dodatkowo diuretyki stosowane są w terapii zatruć substancjami wydalanymi przez nerki i w bakteryjnych zakażeniach dróg moczowych.
Leki moczopędne - bez recepty i na receptę
Leki moczopędne działają w obrębie nerek. Diuretyki wpływają na zwiększenie produkcji moczu w procesie filtracji kłębuszkowej oraz na odpowiedni poziom jonów sodu (Na+) i potasu (K+) w organizmie.
>> Preparaty na schorzenia układu moczowego
Leki moczopędne bez recepty – leki ziołowe na układ moczowy
- Liść pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica) zawiera w swoim składzie bogactwo kwasów organicznych, flawonoidów oraz witamin (K, B, C, E, kwas foliowy) i minerałów (Mg, Ca, K, Na i sole krzem). Związki te powodują, że roślina ta działa moczopędnie i pomaga pozbyć się z organizmu szkodliwych substancji. Oprócz działania moczopędnego wykazuje funkcje przeciwartretyczną, wpływa pozytywnie na trawienie, dostarcza witamin i minerałów oraz poprawia kondycję włosów i paznokci. Pokrzywa wskazana jest w stanach zapalnych dróg moczowych i w obecności piasku nerkowego.
- Fitolizyna jest lekiem w formie pasty doustnej. W skład tego diuretyku wchodzi wyciąg z rozdrobnionych ziół (korzeń pietruszki, nasiona kozieradki, ziele rdestu ptasiego, kłącze perzu, liść brzozy, ziele skrzypu, korzeń lubczyka, łuski cebuli, ziele nawłoci). Produkt jest zarejestrowany ze względu na jego tradycyjne działanie w stanach zapalnych dróg moczowych i kamicy nerkowej.
- Urosept posiada w swoim składzie wyciągi z szeregu ziół. W stosunku do fitolizyny różni się obecnością naowocni fasoli, ziela rumianku oraz wyciągu z liści borówki brusznicy. Jest to tradycyjnie stosowany lek moczopędny.
- Debelizyna jest kolejnym lekiem w formie pasty doustnej stosowanym w chorobach układu moczowego. W jej składzie znajduje się wyciąg z fasoli indyjskiej. Tradycyjnie stosowana jest w zapobieganiu kamicy nerkowej oraz jako lek wspomagający w leczeniu tego schorzenia.
- Nefrobonisol - doustne krople zawierające w swoim składzie wyciągi z nawłoci, skrzypu, brzozy, pokrzywy, mniszka lekarskiego i krwawnika. Preparat ten tradycyjnie stosowany jest jako lek moczopędny i pomocniczo w piasku nerkowym.
Leki moczopędne (diuretyki) na receptę - leki wpływające na poziom wodorowęglanów
- Acetazolamid działa poprzez zwiększenie wydalania z moczem sodu, wodorowęglanów i dużej ilości wody. Lek ten stosowane jest w obrzękach śródczaszkowych w niewydolności krążenia, zasadowicy metabolicznej, chorobie wysokogórskiej oraz w formie kropli do oczu - w jaskrze.
- Pochodne sulfonamidów – pierwsze leki moczopędne
- Furosemid jest najstarszym przedstawicielem leków pochodzących od sulfonamidów. Wykazuje silne, lecz krótkotrwałe działanie moczopędne. Może być podawany doustnie lub dożylnie. Stosowany jest w obrzękach spowodowanych niewydolnością serca, wątroby i płuc oraz, wraz z dużą ilością płynów, w leczeniu zatruć substancjami wydalanymi przez nerki.
Hydrochlorotiazyd – lek moczopędny stosowany w największej ilości preparatów
- Hydrochlorotiazyd, lek tiazydowy, jest ciekawym preparatem moczopędnym, ze względu na jego szerokie zastosowanie. Oprócz samego działania moczopędnego lek ten stosowany jest w obniżeniu ciśnienia tętniczego, poprzez zmniejszenie pojemności wyrzutowej serca. Wbrew pozorom hydrochlorotiazyd podaje się również w moczówce prostej (chorobie objawiającej się zwiększoną produkcją moczu) poprzez zmniejszenie pragnienia.
Leki o działaniu podobnym do tiazydów
- Indapamid, chlortalidon i klopamid mimo podobnego działania do hydrochlorotiazydu, nie posiadają jednak skuteczności w leczeniu moczówki prostej. Wykazują działanie obniżające ciśnienie krwi poprzez zmniejszenie oporu naczyniowego oraz rozkurcz mięśni gładkich. Chlortalidon jest najdłużej działającym lekiem z tej grupy – podaje się go co 48 godzin.
Leki oszczędzające potas
- Spironolakton, eplerenon, triamteron i amilorid są lekami, których mechanizm działania związany jest z zahamowaniem wydzielania do moczu jonów potasowych i zwrotnego wchłaniania jonów sodu. Spironolakton i eplerenon są wskazane w leczeniu obrzęków pochodzenia sercowego, nadciśnienia tętniczego oraz w leczeniu niewydolności serca. Triamteron i amilorid stosowane są w leczeniu moczówki prostej wywołanej solami litu oraz w nadciśnieniu tętniczym. Wszystkie leki z tej grupy diuretyków mogą powodować zbyt wysoki poziom potasu we krwi i kwasicę metaboliczną.
Dożylne leki moczopędne
- Mannitol i mocznik są lekami podawanymi dożylnie, przede wszystkim w leczeniu obrzęków mózgu i w nagłych wzrostach ciśnienia śródczaszkowego. Oba te leki stosuje się jedynie przy zachowaniu sprawności nerek.
Akwaretyki – leki blokujące działanie wazopresyny
- Akwaretyki inaczej zwane waptanami (koniwaptan, tolwaptan, mezowaptan) są lekami działające przeciwnie do hormonu – wazopresyny, który zwiększa wchłanianie zwrotne wody w kanalikach nerkowych. Leki te stosowane są w zespole niewłaściwego wydzielania hormonu antydiuretycznego zwanego również zespołem SIADH. W zespole tym niezależnie od ciśnienia krwi wydzielana jest wazopresyna, powodująca zwiększenie zatrzymywania wody w organizmie.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące leków moczopędnych
U osób z obciążonymi nerkami (np. poddających się dializie lub ze stwierdzoną niewydolnością) należy zachować ostrożność w podawaniu niektórych leków, w tym wybranych diuretyków. Przyjmuje się, że tzw. diuretyki pętlowe są bezpieczne w przypadku niewydolności przewlekłej. Może jednak pojawić się potrzeba zwiększenia dawki preparatu. W przypadku zaawansowanej niewydolności odradza się stosowanie diuretyków oszczędzających potas. U osób zdrowych leki moczopędne nie powodują uszkodzenia nerek, ale zwiększają wydalanie witamin i minerałów oraz elektrolitów, co należy uwzględnić w swojej diecie.
Leki moczopędne stosuje się m.in. przy schorzeniach nerek oraz układu moczowego. Powodują one zwiększone oddawanie moczu, przez co osoba chora może zaobserwować u siebie wyraźny spadek wagi w krótkim czasie. Należy jednak pamiętać, że ma to związek przede wszystkim z utratą wody, a nie redukcją tkanki tłuszczowej. Nadmierne i nieuzasadnione stosowanie diuretyków lub sięganie po substancje niedozwolone o działaniu moczopędnym może doprowadzić do stanu zagrażającego zdrowiu, a nawet życiu pacjenta. Choć doraźnie zaleca się stosowanie ziołowych diuretyków jako detoks, zawsze powinny być one spożywane według wytycznych producenta.
Leki moczopędne są przyjmowane przede wszystkim w chorobach serca i układu krążenia. Stanowią jeden ze sposobów walki z nadciśnieniem, skutecznie je obniżając. Wskazania do ich stosowania obejmują zatrucia nerek i wątroby, ponieważ w ten sposób organizm usuwa szkodliwe toksyny. Diuretyki wspierają leczenie bakteryjnego zapalenia dróg moczowych. Leki moczopędne nie powinny być stosowane jako sposób na odchudzenie lub wyeksponowanie mięśni (popularna strategia w kulturystyce), ponieważ niesie to ze sobą szereg zagrożeń dla zdrowia.
