Jęczmień na oku - objawy, przyczyny i leczenie. Sposoby na jęczmień

Jęczmień na oku to efekt zakażenia bakteryjnego, na powiece zwykle powstaje wówczas podpuchnięta czerwona grudka. Jęczmień na oku może też wystąpić w postaci wewnętrznej. Jak rozpoznać i jak leczyć jęczmień?

Jęczmień występuje na powiekach - wyróżnia się postać zewnętrzną oraz wewnętrzną, które charakteryzują się odmiennym rozmieszczeniem grudek zapalnych i różnymi objawami towarzyszącymi. Podstawową formą leczenia jęczmienia jest stosowanie rozgrzewających okładów oraz masaż zmienionej chorobowo powieki. Dodatkowo stosuje się preparaty miejscowe na bazie antybiotyków. W niektórych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna.

Co to jest jęczmień?

Jęczmień (hordeolum) to objaw ostrego, miejscowego zakażenia gruczołów powiek. W zdecydowanej większości przypadków (90-95%) czynnikiem wywołującym jęczmień jest infekcja szczepem Staphylococcus aureus, w rzadkich sytuacjach za zakażenie odpowiedzialne są inne drobnoustroje.

Czynnikami predysponującymi do wystąpienia jęczmienia są: zapalenie brzegów powiek, dysfunkcja gruczołów tarczkowych, trądzik różowaty, cukrzyca i łojotokowe zapalenie skóry.

Jęczmień – postacie

Wyróżnia się dwie postacie jęczmienia:

• jęczmień zewnętrzny – zapalenie mieszków włosowych rzęs, gruczołów łojowych towarzyszących mieszkom (tzw. gruczołów Zeissa) i gruczołów potowych uchodzących do mieszków lub rozmieszczonych pomiędzy rzęsami (tzw. gruczołów Molla) wynikające z zablokowania ich ujścia i zakażenia bakteryjnego;
• jęczmień wewnętrzny (ostra gradówka) – obejmujący znajdujące się wewnątrz powiek gruczoły tarczkowe Meiboma, które wskutek nieprawidłowego funkcjonowania i utrudnionego odpływu wydzieliny łojowej ulegają pogrubieniu i wtórnemu zakażeniu bakteryjnemu.

>> Krople, maści i żele do oczu

Jęczmień – objawy

W przebiegu jęczmienia zewnętrznego obserwuje się miejscowy obrzęk powieki oraz obecność jednego lub kilku guzków zapalnych, którym towarzyszy ból i zaczerwienienie. Istotny jest fakt, że w czasie trwania choroby nie dochodzi do zaburzeń wzroku. W początkowym okresie choroby można zaobserwować opuchliznę i zaczerwienienie całej powieki, które z czasem ograniczają się jedynie do obszaru guzka zapalnego.

Jęczmień wewnętrzny objawia się obecnością bezbolesnego guzka, który może osiągać spore rozmiary i uciskać rogówkę, przez co wywołuje zaburzenia ostrości wzroku.

>> Łzawienie oczu – co może oznaczać, jak dobrać krople

Jęczmień – leczenie

Najistotniejszym elementem leczenia jęczmienia jest stosowanie okładów rozgrzewających oraz masowanie objętej schorzeniem powieki. Ciepłe okłady można wykonywać za pomocą kompresów nasączonych wodą lub 0,1% roztworem mleczanu etakrydyny – najlepiej 4 razy dziennie przez 10-15 minut. Ich przeprowadzenie wpływa na upłynnienie zalegającej wydzieliny łojowej i jej łatwiejsze usunięcie. Wspomagający masaż wykonuje się palcem lub innym, ciepłym przedmiotem, np. butelką wypełnioną ciepłą wodą. Stosowanie masażu ułatwia odblokowanie ujść gruczołów, pod warunkiem, że jest wykonywany we właściwym kierunku. W przypadku grudek zlokalizowanych na powiece górnej masaż należy przeprowadzać z góry na dół, w przypadku grudek na powiece dolnej – odwrotnie, od dołu ku górze.

Uzupełnieniem terapii jęczmienia jest stosowanie maści zawierających bacytracynę lub erytromycynę, które aplikuje się 2 razy dziennie (maści wydawane z przepisu lekarza).

>> Jak poprawić wzrok – czy domowe sposoby pomogą? Polecamy ćwiczenia, pielęgnację i suplementy

Jęczmień – rokowania

Jęczmień jest z reguły schorzeniem samoograniczającym się, z którym można poradzić sobie stosując domowe okłady lub masaż. W niepowikłanych przypadkach grudki pękają po upływie 1-2 tygodni i ulegają zaleczeniu. Mechaniczne otwarcie grudki i usunięcie jej zawartości zwykle przyspiesza proces leczenia (sprzyja temu delikatne wyrwanie rzęsy, wokół której utworzyła się grudka). W przypadku większych i licznych zmian zaleca się wizytę u lekarza w celu ich nacięcia i usunięcia nagromadzonej wydzieliny (nie zaleca się stosowania tego typu praktyk samodzielnie w domu).

>> Sposoby na przekrwione oczy

W niektórych przypadkach jęczmień przechodzi ze stanu ostrego w przewlekły, zwany gradówką. Charakteryzuje się ona obecnością bezbolesnych grudek, które zniekształcają powiekę i utrudniają prawidłowe widzenia. W tym przypadku stosuje się leczenie chirurgiczne, polegające na usunięciu zawartości i włóknistej torebki grudki.

Mimo zastosowania prawidłowego leczenia zachowawczego lub chirurgicznego często spotyka się nawroty jęczmienia. Sprzyjają im choroby towarzyszące, np. trądzik różowaty czy łojotokowe zapalenie skóry, które prowadzą do rozwoju przewlekłego zapalenia brzegów powiek. W takich przypadkach konieczne jest zastosowanie leczenia dermatologicznego oraz odpowiednia codzienna higiena powiek.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza okulisty?

Leczenie domowymi sposobami nie zawsze bywa skuteczne. Objawami alarmującymi, które powinny skłonić do konsultacji okulistycznej są:

• opuchlizna obejmująca nie tylko powiekę, ale całe oko;
• sina obwódka wokół rogówki;
• grudki utrudniające prawidłowe widzenie (konieczna interwencja chirurgiczna);
• nawracające grudki zlokalizowane w tym samym miejscu (może to wskazywać na charakter nowotworowy, np. raka gruczołu łojowego);
• jednostronne pogrubienie powieki z jednoczesnym wypadaniem rzęs (potencjalny charakter nowotworowy, szczególnie u osób starszych);
• gorączka i powiększenie okolicznych węzłów chłonnych (wskazują na chorobę ogólną, najczęściej zapalenie tkanek oczodołu, w przypadku którego wskazana jest antybiotykoterapia ogólna).

Jęczmień – profilaktyka

Aby uniknąć wystąpienia jęczmienia należy zwrócić uwagę na odpowiednią codzienną higienę brzegów powiek. Zaleca się oczyszczać je wacikami nasączonymi specjalistycznymi płynami hipoalergicznymi lub jednorazowymi chusteczkami, które dostępne są w sprzedaży w aptekach. Warto wykonywać rozgrzewające okłady, które upłynniają zalegającą w gruczołach wydzielinę i zapobiegają jej gromadzeniu. Korzystne działanie wykazuje także masowanie i lekkie uciskanie powiek, co w efekcie ułatwia usunięcie wydzieliny zgromadzonej w gruczołach łojowych.

>> Żele do powiek i pod oczy, chusteczki do powiek