Jakie są objawy duru brzusznego? Jakie czynniki wywołują chorobę? Czy można wyleczyć dur brzuszny? Kto powinien się zaszczepić? Sprawdź najważniejsze informacje!
Czym jest dur brzuszny?
Dur brzuszny (łac. typhus abdominalis), zwany też tyfusem, jest chorobą zakaźną wywołaną przez pałeczki jelitowe Salmonella enterica (serotyp Typhi), które zaliczamy do bakterii gram-ujemnych. W dostępnych opracowaniach patogeny te są zazwyczaj opisywane po prostu jako Salmonella typhi.
Jak często
diagnozowany jest dur brzuszny? Kto może zachorować?
Dur brzuszny to ogólnoustrojowa zakaźna choroba bakteryjna, która każdego roku jest diagnozowana co najmniej u kilkunastu milionów osób na całym świecie.
Choroba ma często gwałtowny i dramatyczny przebieg, a około dwieście tysięcy pacjentów umiera w wyniku ciężkiego przebiegu zakażenia. W grupie ryzyka znajdują się szczególnie dzieci oraz osoby z obniżoną odpornością.
Dur brzuszny jest głównie odnotowywany w ubogich krajach, których położenie geograficzne związane jest z gorącym i wilgotnym klimatem.
Ryzyko zachorowania zwiększa niski poziom sanitarny oraz brak odpowiednich zasad higieny osobistej, dlatego zwyczajowo dur brzuszny nazywany jest chorobą brudnych rąk.
Czy dur brzuszny występuje
w Polsce?
W prewencji zachorowań ważne jest korzystanie z dostępnych szczepień ochronnych oraz przestrzeganie zasad prawidłowej higieny osobistej. W trakcie przebywania na terenach endemicznych konieczne jest przygotowywanie posiłków w odpowiednich warunkach sanitarnych oraz spożywanie czystej wody, pochodzącej ze sprawdzonego źródła.
W naszym kraju dur brzuszny jest sporadycznie diagnozowany u podróżnych powracających z terenów endemicznych, jednak zdecydowanie nie jest to choroba charakterystyczna dla naszej szerokości geograficznej.
Warto wspomnieć, że w Polsce regularnie publikowany jest raport dotyczący zachorowań na wybrane choroby zakaźne, który przygotowuje Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP PZH - PIB, Departament Przeciwepidemiczny i Ochrony Sanitarnej Granic GIS.
Dostępne dane statystyczne potwierdzają, że w Polsce w 2022 roku dur brzuszny odnotowano u 3 pacjentów, podczas gdy w roku poprzednim (2021) nie stwierdzono żadnego przypadku. W bieżącym roku, czyli w okresie od 1 stycznia do 15 czerwca 2023, dur brzuszny potwierdzono już u 2 pacjentów.
Gdzie występuje dur brzuszny?
Dur brzuszny występuje endemicznie na terenie:
- Afryki,
- Ameryki Południowej,
- Ameryki Środkowej,
- południowej i wschodniej części Azji.
Ze względu na możliwość łatwego i szybkiego podróżowania, dur brzuszny stanowi poważny problem zdrowotny na całym świecie, zwłaszcza u osób podróżujących do krajów takich jak:
- Egipt
- Nepal,
- Indie,
- Bangladesz,
- Pakistan,
- Wietnam,
- Chiny,
- Peru,
- RPA,
- Tajlandia,
- Maroko,
- Tunezja,
- Dominikana,
- Seszele.
Dur brzuszny a
salmonelloza - jakie są podobieństwa i różnice?
Obie choroby mają podłoże bakteryjne i są wywoływane przez bakterie z rodzaju Salmonella, przy czym salmonelloza jest powodowana przez serotypy inne niż Typhi oraz Paratyphi, które są odpowiedzialne za dur brzuszny i paradury.
Rezerwuarem pałeczek jelitowych wywołujących dur brzuszny jest człowiek i jego wydaliny (np. kał, mocz), natomiast w przypadku salmonellozy do rozwoju choroby dochodzi nie tylko w wyniku kontaktu z osobą zakażoną, ale także po spożyciu pokarmu zanieczyszczonego odchodami zainfekowanych zwierząt (np. jaja, mleko, mięso).
W naszej szerokości geograficznej salmonelloza występuje zdecydowanie częściej niż dur brzuszny, co ma odzwierciedlenie w oficjalnych danych. W 2022 roku w Polsce zdiagnozowano 3 przypadki duru brzusznego, natomiast w tym samym czasie salmonellozę potwierdzono łącznie u 6546 pacjentów (w tym jako zatrucie pokarmowe - 6221 przypadków, jako posocznica - 192 przypadki oraz jako inne zakażenia pozajelitowe - 133 przypadki).
Bibliografia
- Karkey, A., Thwaites, G. E., & Baker, S. (2018). The evolution of antimicrobial resistance in Salmonella Typhi. Current opinion in gastroenterology, 34(1), 25-30.
- Olszyńska-Krowicka, M., Borkowski, P. K. (2007). Nowe zagrożenia ze strony duru brzusznego dla podróżujących do krajów strefy tropikalnej. Przegl epidemiol. 61(1), 95-98.
- Paul, M. (2013). Dur brzuszny niedocenianym zagrożeniem zdrowotnym dla Polaków podróżujących do krajów strefy tropikalnej. Problemy Higieny i Epidemiologii, 94(4), 701-709.
- Pollok-Waksmańska, W., Słowiaczek, K., & Wijas, D. (2019). Salmonelloza u dzieci hospitalizowanych w Szpitalu Pediatrycznym w Bielsku-Białej w latach 2014-2015. Salmonellosis among children hospitalized in Pediatric Hospital in Bielsko-Biała, Poland, in the years 2014-2015. Med. Dośw. Mikrobiol.,71, 5 - 12
- Raport pt. Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w Polsce od 1 stycznia do 15 czerwca 2023 r. oraz w porównywalnym okresie 2022 r. opracowany przez Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP PZH - PIB, Departament Przeciwepidemiczny i Ochrony Sanitarnej Granic GIS. Link: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2023/INF_23_06A.pdf (data dostępu: 27.06.2023)
- Raport pt. Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w Polsce od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. oraz w porównywalnym okresie 2021 r. opracowany przez Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP PZH - PIB, Departament Przeciwepidemiczny i Ochrony Sanitarnej Granic GIS. Link: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2022/INF_22_12B.pdf (data dostępu: 27.06.2023)
- https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/dur-brzuszny/ (data dostępu: 26.06.2023)
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/typhoid (data dostępu: 27.06.2023)
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519002/ (data dostępu: 27.06.2023)
