Piżmak amerykański, piżmak, piżmoszczur, szczur piżmowy (Ondatra zibethicus) – gatunek ziemno-wodnego ssaka z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae). W polskiej literaturze zoologicznej dla oznaczenia gatunku używane były nazwy zwyczajowe „piżmak”, „piżmoszczur”, „szczur piżmowy”. Ostatecznie w wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi przypisano oznaczenie piżmak amerykański, rezerwując nazwę piżmak dla rodzaju Ondatra.
Długość ciała (bez ogona) 256–299 mm, długość ogona 200–254 mm, długość ucha 20–21 mm, długość tylnej stopy 65–78 mm; masa ciała 700–1800 g. Ogon nieco bocznie spłaszczony. Ubarwienie ciemnobrunatne, od strony brzusznej trochę jaśniejsze. Futro z gęstymi, szczeciniastymi włosami ościstymi. Palce tylnej stopy porośnięte są po bokach włosami ułatwiającymi pływanie. U samców występują gruczoły wydzielające piżmo.
Piżmak amerykański występuje w warunkach naturalnych w Ameryce Północnej zamieszkując w zależności od podgatunku:
Gatunek introdukowany do większości krajów Europy, Syberii, środkowej Azji, Rosyjskiego Dalekiego Wschodu, Chińskiej Republiki Ludowej, północno-wschodniej Korei, Japonii (Honsiu), południowego Chile i południowej Argentyny.
Do Europy sprowadzony został w 1905 roku z Ameryki Północnej przez księcia Colloredo-Mansfelda jako zwierzę futerkowe. Hodowany na farmach. Cała dzisiejsza europejska populacja dziko żyjących piżmaków pochodzi od kilku osobników, które w 1905 uciekły z fermy Stará Huť w okolicach miasteczka Dobříš, położonej w Czechach, 40 km na południowy zachód od Pragi. Na ziemiach polskich pojawił się w latach 30. XX w.
Jest typowym przedstawicielem gryzoni, jeśli chodzi o rozrodczość. W ciągu roku samica może wielokrotnie rodzić po ciążach trwających 4 tygodnie po 5–9 młodych. Otwierają oczy po 11 dniach, a ssą one matkę przez 3 tygodnie. Już po upływie 3–5 miesięcy same są zdolne do rozrodu. Piżmaki żyją w koloniach.
Piżmaki amerykańskie są roślinożercami, ale nie gardzą również pokarmem zwierzęcym, takim jak skorupiaki i mięczaki. Ich siedliskami są brzegi różnego typu wód, np. rowów melioracyjnych, stawów rybnych, rzek i jezior. Piżmaki amerykańskie w wysokich brzegach kopią nory, do których wejście znajduje się pod powierzchnią wody. W norach tych wydzielone są komory. Na okres zimy gromadzą stos roślinności, która służy im jako legowisko i zapas pokarmu.
Piżmaki amerykańskie mogą wywoływać szkody niszcząc groble przeciwpowodziowe lub stawy rybne. Od 1 kwietnia 2022 r. nie są w Polsce uważane za zwierzęta łowne. Ze względu na cenne futro kiedyś chętnie pozyskiwane; dziś liczba amatorów futra piżmaka wśród myśliwych sukcesywnie maleje. Liczebność piżmaków została drastycznie zmniejszona po pojawieniu się ich naturalnego wroga – wizona amerykańskiego (norki amerykańskiej).
