Belgica antarctica – gatunek nielotnej muchówki żyjący endemicznie na Antarktydzie. Osiąga od 2 do 6 mm długości, co czyni go największym wyłącznie lądowym zwierzęciem na kontynencie. Jest także jedynym wolno żyjącym owadem Antarktydy.
Owad został opisany w 1900 roku przez J.-C. Jacobsa, belgijskiego entomologa, który badał okazy entomofauny zebrane podczas Belgijskiej Wyprawy Antarktycznej (1897–1899). Nazwa rodzajowa pochodzi od statku wyprawy, Belgica, natomiast epitet gatunkowy odnosi się do kontynentu Antarktydy.
Brak skrzydeł u B. antarctica może być adaptacją, która zapobiega zdmuchnięciu owada przez wiatr na niegościnny obszar. Muchówka żyje dwa lata, dzięki czemu przez dwa sezony wegetacyjne może gromadzić energię niezbędną do rozmnażania. Larwa ma brązowo–czarne zabarwienie ciała, które sprzyja absorbowaniu promieniowania słonecznego, dającego ciepło potrzebne do przetrwania. Jest w stanie wytrzymywać duże zmiany zasolenia i pH, może przetrwać bez tlenu przez 2-4 tygodnie.Są one odporne na częściowe wysuszenie, mogą przeżyć utratę nawet 70% wody z organizmu.
B. antarctica może przetrwać zamrożenie, ale owad ten ginie, jeśli jego temperatura spadnie poniżej –15° C. Oznacza to mniejszą tolerancję na mróz, niż u innych owadów przystosowanych do zimnego środowiska, polarnego lub wysokogórskiego. Tymczasem na Antwerpii, gdzie żyją te muchówki, temperatury powietrza sięgają –40° C. Zwierzęta radzą sobie z mrozami kryjąc się pod ziemią. Już na głębokości 1 cm temperatura przez 10 z 12 miesięcy jest na stałym poziomie od –2 do 0 °C, a w ciągu całego roku rzadko spada do –7 °C. Pokrywa śnieżna i lodowa także pomaga w utrzymaniu temperatury na stałym poziomie.
Eksperymentalnie stwierdzono też, że organizm larwy „hartuje się” przy krótkim wystawieniu na lekki mróz i jest w stanie znacznie lepiej znieść silniejsze mrozy. Mechanizm tego zjawiska nie jest dobrze zrozumiany; nie jest to związane z szybkim wzrostem zawartości krioprotektantów w hemolimfie, jak u innych owadów, ale raczej ze zmianami struktury błon komórkowych. Ciało B. antarctica gromadzi trehalozę, glukozę i erytrytol; związki te pomagają owadom przetrwać zamrożenie, ograniczając tworzenie się lodu wewnątrz ciała. Stabilizują również białka i błony komórkowe, wiążąc się z nimi za pomocą wiązań wodorowych. W znoszeniu zmian temperatury pomagają także białka szoku cieplnego.
B. antarctica nie tylko toleruje, ale wręcz wymaga zimnego klimatu, aby przetrwać: wystawienie larw przez tydzień na temperaturę +10 °C wystarczy, aby je zabić. Wystawienie na temperaturę +30 °C zabija osobniki tego gatunku w kilka godzin.
Jest to owad lądowy żyjący na kontynentalnej Antarktydzie, a także na pobliskich wyspach Antarktyki. Występuje lokalnie na zachodnich wybrzeżach Półwyspu Antarktycznego, w tym za południowym kołem podbiegunowym, przy czym larwy z południa zasięgu są mniejsze niż w północnej części. Dalej na południe żyje tylko jeden owad, pasożytująca na ptakach pchła Glaciopsyllus antarcticus.
B. antarctica spędza większość życia w czterech stadiach larwalnych; może przezimować w dowolnym z nich. Larwy zjadają lądowe glony, szczególnie Prasiola crispa, mchy, organiczny detrytus i mikroorganizmy. Dorosłe owady pojawiają się wiosną i latem, żyją nie więcej niż 10 dni; samice kopulują w pierwszym dniu życia, a kilka dni później składają jaja. Gody są podobne do rójki u uskrzydlonych owadów, samce gromadzą się w duże grupy, w których dochodzi do zapłodnienia samic.
