Szarlotka sypana

W misce umieść razem składniki sypkie: 160 gramów mąki pszennej np. tortowej, czyli około 1 szklanka mąki; 180 gramów kaszy manny, czyli około 1 szklanka; 150 gramów drobnego cukru, czyli około 3/4 szklanki cukru o drobnej rafinadzie; 1,5 łyżeczki proszku do pieczenia. Wszystkie składniki bardzo dokładnie wymieszaj. Polecam robić to zaokrągloną rózgą/trzepaczką. Składniki sypkie mieszam tak nawet kilka minut. Niezwykle istotne jest bowiem, to by były one idealnie wymieszane. 

Porada: Użyłam tym razem mąki pszennej tortowej. Sprawdzi się też mąka pszenna luksusowa typ. 550 oraz mąka typ. 500, czyli mąka poznańska i wrocławska.

Podczas szykowania szarlotki sypanej najwięcej czasu zajmuje obieranie i ścieranie jabłek. Wczesną jesienią polecam antonówki, zaś późniejszą jesienią lepsza będzie szara reneta. Tę szarlotkę piekłam z końcem września, użyłam więc 1,5 kilograma antonówki śmietankowej. Jabłka cienko obierz, a następnie zetrzyj ręcznie na dużych oczkach (ścieramy z każdej strony do ogryzka). W ostateczności można też podzielić jabłka na ćwiartki, a następnie usunąć gniazda nasienne i zetrzeć owoce w maszynce z nakładką do ścierania warzyw i owoców. Ważne, by były to duże oczka. 

Zazwyczaj otrzymuję ostatecznie nie mniej niż kilogram startych jabłek. Do miski ze startymi jabłkami dodaj płaską łyżeczkę cynamonu oraz saszetkę cukru wanilinowego. Jeśli masz domowy cukier waniliowy, to jak najbardziej zalecam użyć go w zastępstwie 16 gramów cukru wanilinowego. Wymieszaj jabłka z cukrem i cynamonem. 

Porada: Jeśli mieszkasz w u UK, to polecam sięgnąć pod odmiany jabłek: Bramleys albo Granny Smith. Cynamon można pominąć lub zastąpić dobrej jakości przyprawą do piernika, w której nie ma w składzie mąki oraz cukru. 

Na tym etapie można już śmiało zacząć nagrzewać piekarnik. Ustaw 180 stopni z grzaniem góra/dół lub też 170 stopni z termoobiegiem. 
Dno formy wyłóż papierem do pieczenia. Cały środek oraz wewnętrzne boki wysmaruj grubo masłem. W przepisie podałam łącznie 160 gramów masła. Około 150 gramów masła zetrzesz na górę ciasta, na samym końcu, zaś nie więcej 10 gramów używasz właśnie do wysmarowania formy. Nie trzeba użyć całych 10 gramów masła na wysmarowanie tortownicy. Jeśli coś zostanie, to użyjesz tego do starcia na koniec. 

Porada: 150 gramów masła będzie za chwilę ścierane na ciasto przed pieczeniem. Zalecam zatem odłożyć je do komory zamrażalnika. Nawet kilka minut w zamrażalniku sprawi, że masło będzie się łatwiej ścierało. 

Wracamy do miski z suchymi składnikami. Należy podzielić je na trzy równiutkie porcje. Ponieważ wychodzi około 500 gramów sypkich składników, to używając wagi kuchennej dzielę je na trzy porcje. Jeśli nie masz wagi, to możesz zrobić to w inny sposób. Wystarczy przygotować trzy takie same szklanki i położyć je jedna obok drugiej. Sypkie składniki sypiesz po równo do każdej szklanki. 1/3 sypkich składników przesyp do przygotowanej i natłuszczonej foremki. 

Może Ci się wydawać, że na spód ciasta wychodzi bardzo mało składników, jednak przy podanych przeze mnie proporcjach użytych na tortownicę nie większą niż 23 cm średnicy, jest to ilość idealna. Postaraj się jednak, by sypkie składniki przykrywające spód formy, były wysypane równo. Możesz w tym celu lekko wstrząsnąć foremką na boki lub delikatnie wyrównać powierzchnię płaską szpatułką do tortów.

Na spód należy wyłożyć połowę startych jabłek. Ponieważ jabłka ścierane były trochę wcześniej i poleżały w misce przynajmniej kilka minut, to zdążyły też puścić sok. Aby otrzymać idealną soczystość tartych jabłek, zazwyczaj robię tak, że przekładam dłońmi tarte jabłka do drugiej miski. Na dnie tej pierwszej zostaje zawsze trochę soku (ilość zebranego soku zależy od użytej odmiany jabłek). Nie odciskam ich zatem, a tylko "pozbywam" się nadmiaru soku, który zbiera się w misce. Pozostały sok można śmiało wypić. 

Tak więc starte jabłka nie mogą być ani za mocno odciśnięte, ani też ociekające sokiem. Połowę startych jabłek wykładałam na spód z sypkimi składniki. Trzeba to jednak robić delikatnie i ostrożnie. Mój sposób jest taki, że biorę do ręki po trochę tartych jabłek (porcja nie większa niż jedna łyżka) i kładę na spodzie. Wypełniam w taki sposób całą powierzchnię formy. Nie ugniatam jednak jabłek, a tylko wypełniam luki i wyrównuję ich ilość, by np. na środku nie było ich więcej, niż przy rantach.  

Na warstwę tartych jabłek wysyp drugą porcję sypkich składników. Zazwyczaj używam do tego łyżki i sypię ciasto fragmentami, by w miarę równo przykryć całą powierzchnię z jabłkami. Tak samo jak wcześniej nie uklepuję nic, a tylko dokładnie rozmieszczam składniki. 

Kolej na resztę tartych jabłek. (Jeśli zebrało się znowu trochę soku, to go odlej). Na zdjęciu poniżej widać, jak fragment po fragmencie wypełniam jabłkami całą powierzchnię formy. Tarte jabłka są mokre, ale nie ociekają sokiem.

Na drugą warstwę jabłek wysyp trzecią porcję sypkich składników. Tak samo jak wcześniej, postaraj się równo przykryć warstwę jabłek. 

Na samym końcu wyłóż też masło (150 gramów lub trochę więcej jeśli na wysmarowanie od środka formy nie zostało użyte całe 10 gramów masła). Sama ścieram je zazwyczaj na tej samej tarce i tych samych oczkach, co jabłka. Lekko zmrożone masło ściera się znacznie łatwiej, niż tylko takie schłodzone w lodówce. Nie dociskając masła do ciasta, tylko przykryj nim równo całą górę. Masło nie musi być ścierane na tarce. Można je też "rwać" i wykładać równo na cieście lub też kroić w cieniutkie plasterki, którymi przykrywasz całą powierzchnię. 

Formę z gotowym do pieczenia ciastem umieść w nagrzanym piekarniku - 180 stopni (góra/dół) lub 170 stopni z termoobiegiem. Wybierz półkę trochę niższą niż środkową i piecz szarlotkę sypaną przez około 55 minut. Upieczoną szarlotkę można od razu wyjąć z piekarnika. Góra szarlotki powinna być rumiana i tworzyć na powierzchni lekką skorupkę. Formę z ciastem odstaw do przestudzenia.