Luminescencja minerałów
Luminescencja jest zdolnością absorbowania przez minerały energii mechanicznej, termicznej lub elektromagnetycznej i emitowania jej w postaci promieniowania widzialnego. Występuje wówczas gdy w sieci krystalicznej minerału tkwią atomy pewnych pierwiastków chemicznych zwanych aktywatorami. Zwykle są nimi metale ziem rzadkich, Ag, Cr, Mn, S i [UO2]3+. Minerały w których aktywatory są stałymi składnikami sieci krystalicznej będą zawsze wykazywały charakterystyczną dla siebie luminescencję. Może ona zatem stanowić ich ważną cechę diagnostyczną. Właściwość tę posiada m. in. cyrkon, fluoryt, kwarc, scheelit, turmaliny, willemit oraz niektóre miki uranowe (autunit). Jeżeli natomiast aktywatorami są domieszki, których zawartość w minerałach jest zmienna, luminescencja nie jest zjawiskiem stałym i nie może być brana pod uwagę przy ich oznaczaniu. Wyróżniamy następujące rodzaje luminescencji:
- fotoluminescencja - występuje pod wpływem naświetlania minerału światłem widzialnym lub ultrafioletowym (fluorescencja i fosforescencja).
- termoluminescencja - jest wzbudzana przez ogrzewanie minerału. Występuje m. in. diamencie, fluorycie i turmalinach.
- tryboluminescencja - jest wzbudzana przez kruszenie lub pocieranie minerału. Występuje m. in. we fluorycie, kwarcu, turmalinach i willemicie.
Obecność w sieci krystalicznej atomów pierwiastków chemicznych zwanych ekranami luminescencyjnymi (np. Fe i Ni) powoduje że nawet w najbardziej typowych minerałach luminescencyjnych zjawisko to nie wystąpi.
FLUORESCENCJA I FOSFORESCENCJA
Światło jest złożonym promieniowaniem elektromagnetycznym o długości fali 10-3-10-8 m. źródłem światła są m. in. Słońce, wyładowania atmosferyczne, materiały rozgrzane do odpowiedniej temperatury, substancje o właściwościach luminescencyjnych itp. W przestrzeni promieniowanie to rozchodzi się prostoliniowo we wszystkich kierunkach z prędkością bliską 300000 km/s. (w próżni 299793 km/s). Wykazuje ono dwoistą naturę gdyż występując w postaci cząsteczek (fotony) w pewnych zjawiskach zachowuje się jak fala elektromagnetyczna. Widmo światła podzielono na trzy składowe:
- podczerwień o długości fali 10-3 - 7 x 10-7 m.
- światło widzialne o długości fali 7,7-3,8 x 10-7 m.
- ultrafiolet o długości fali 4 x 10-7 - 10-8 m.
Podział ten ma charakter umowny. W rzeczywistości wzajemne przejścia pomiędzy kolejnymi składowymi promieniowania świetlnego następują w sposób ciągły tworząc jednolite pasmo w obrębie którego wyznaczenie ścisłych granic jest niemożliwe.
Promieniowanie ultrafioletowe
Jest to niewidoczne dla oka ludzkiego promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali 4 x 10-7 - 10-8 m. Jego źródłem są m. in.: Słońce, lampy rtęciowe, ksenonowe i kadmowe, lasery argonowe i ksenonowe oraz niektóre materiały podgrzane do temperatury ponad 3000oC. W widmie fal elektromagnetycznych ultrafiolet z jednej strony częściowo zachodzi na pasmo fioletu światła widzialnego z drugiej zaś graniczy z obszarem promieniowania rentgenowskiego. Promieniowanie ultrafioletowe podzielono umownie na trzy podstawowe pasma:
- skrajny ultrafiolet o długości fali 10-8 - 2 x 10-7 m.
- daleki ultrafiolet o długości fali 2-3 x 10-7 m.
- bliski ultrafiolet o długości fali 3-4 x 10-7 m.
Ultrafiolet o długości fali poniżej 3 x 10-7 m posiada właściwości jonizujące oraz dużą aktywność biologiczną (efektem jego działania jest m. in. opalenizna na skórze) i fotochemiczną (wywołuje fluorescencję i fosforescencję niektórych substancji).
Wpływ promieniowania ultrafioletowego na organizm człowieka
Promieniowanie ultrafioletowe wywiera niekorzystny wpływ na komórki żywe. Jego szkodliwe oddziaływanie ogranicza się jednak tylko do powierzchni naszego ciała gdyż ma ono zbyt niską energię aby mogło przeniknąć do wnętrza organizmu. Na działanie ultrafioletu szczególnie narażone są skóra i oczy. Skóra broni się przed tym promieniowaniem wprowadzając pod naskórek ciemny barwnik tzw. karoten. Barwnik ten pochłania ultrafiolet chroniąc głębsze warstwy skóry przed uszkodzeniem. Ochrona ta jest jednak nieskuteczna w przypadku gdy intensywność promieniowania lub czas jego oddziaływania na organizm przekroczą pewne dopuszczalne normy. Następuje wtedy ciężkie poparzenie skóry. Stanowi temu mogą towarzyszyć zmiany patologiczne prowadzące niekiedy nawet do rozwinięcia się komórek nowotworowych (najczęściej czerniaka złośliwego). Promieniowanie ultrafioletowe nie jest jednak w stanie przeniknąć przez materię nieprzezroczystą w związku z czym skuteczną ochronę przed jego szkodliwym oddziaływaniem na skórę będzie stanowić już jakiekolwiek nie prześwitujące ubranie.
W przypadku oczu sytuacja jest bardziej skomplikowana gdyż z racji swojej funkcji nie mogą one być zasłonięte. Ultrafiolet jest intensywnie pochłaniany przez soczewkę oka powodując uszkodzenie a w skrajnych wypadkach nawet całkowite zniszczenie budujących ją komórek wzrokowych czego bezpośrednią konsekwencją może być trwała utrata wzroku. Tu jednak z pomocą przychodzi nam zwykłe szkło które ma zdolność prawie całkowitego pochłaniania tego promieniowania. Do ochrony oczu przed szkodliwym oddziaływaniem ultrafioletu w zupełności wystarczą nam zatem okulary. Należy jednak pamiętać że nie wszystkie typy okularów mają soczewki wykonane ze zwykłego szkła. W okularach leczniczych zwłaszcza tych dobrych marek często stosuje się w soczewki wykonane ze szkła kwarcowego, zaś w większości okularów przeciwsłonecznych soczewki ze szkła organicznego (polimetakrylan metylu). Oba te materiały doskonale przepuszczają promieniowanie ultrafioletowe. Jeżeli dodamy do tego jeszcze skupiające właściwości soczewek to łatwo sobie wyobrazić skutki jakie wywoła użycie takich okularów do ochrony naszych oczu. Najprostszym sposobem na sprawdzenie czy posiadane przez nas okulary ochronne przepuszczają promieniowanie ultrafioletowe jest skierowanie przez nie światła lampy na minerał o znanych właściwościach fluorescencyjnych. Dla promieniowania długofalowego można tu wykorzystać rubin z Karelii (Rosja) świecący na czerwono, a dla promieniowania krótkofalowego scheelit z Czukotki (Rosja) dający światło o barwie błękitnej. W przypadku gdy okulary wykonane są z odpowiedniego materiału świecenie tych minerałów nie wystąpi lub będzie bardzo osłabione.
Fluorescencyjne właściwości minerałów
W bogatym świecie minerałów istnieje pewna grupa kamieni które pod wpływem promieniowania ultrafioletowego świecą własnym światłem. Zjawisko takie nazywamy fluorescencją. Zwykle po przerwaniu naświetlania świecenie to od razu ustaje. Gdy jednak utrzymuje się ono jeszcze przez jakiś czas mamy do czynienia ze zjawiskiem fosforescencji.
Zjawisko fluorescencji i fosforescencji minerałów wywołują zawarte w strukturach ich kryształów niewielkie domieszki innych substancji które spełniają rolę aktywatorów przemian energetycznych. Substancje te wykorzystując wysoką energię promieniowania ultrafioletowego pobudzają dany minerał do emisji własnego światła. Rolę aktywatorów spełniają np. uran, mangan, pierwiastki ziem rzadkich, substancje organiczne (np. ropa naftowa) itp. Ich ilość w danym minerale może sięgać kilku procent często jest jednak tak znikoma że niemożliwe staje się ustalenie jaki aktywator wywołuje jego fluorescencję. Barwa fluorescencji nie zależy od naturalnego zabarwienia kamienia. Na ogół jednak jest ona dla danego minerału cechą charakterystyczną, może zatem być pomocna przy jego identyfikacji.
Tab. 1 Niektóre z najbardziej charakterystycznych aktywatorów
|
Aktywator |
Minerał |
Barwa fluorescencji |
Wpływ danego aktywatora na fluorescencję minerału |
|
chrom |
korund |
czerwona |
pewny |
| uwarowit | czerwona | prawdopodobny | |
| europ | apatyt | niebieska, fioletowo-niebieska | możliwy |
| danburyt | niebieska, fioletowo-niebieska | możliwy | |
| fluoryt | niebieska | pewny | |
| kalcyt | niebieska, fioletowo-niebieska | prawdopodobny | |
| mikroklin | niebieska | prawdopodobny | |
|
itr |
yttrofluoryt |
żółta |
prawdopodobny |
|
bliżej nieokreślone ziemie rzadkie |
apatyt |
różowa |
możliwy |
| argellit | różowa | możliwy | |
| danburyt | zielona | możliwy | |
| leukofan | różowa | możliwy | |
| mangan i ołów | aksynit | czerwona | możliwy |
| antofyllit | czerwona | możliwy | |
| apatyt | pomarańczowa, żółta | prawdopodobny | |
| benstonit | czerwona |
prawdopodobny |
|
| halit | czerwona | pewny | |
| kalcyt | czerwona | pewny | |
| klinoedryt | pomarańczowa | możliwy | |
| margarosanit | czerwona | możliwy | |
| pektolit | pomarańczowa | możliwy | |
| svabit | pomarańczowa, różowa | prawdopodobny | |
| tirodyt | czerwona | możliwy | |
| tremolit | pomarańczowa | możliwy | |
| walstromit | pomarańczowa, różowa | możliwy | |
| wollastonit | pomarańczowa, żółta | prawdopodobny | |
|
mangan (ołów jako możliwy współaktywator) |
esperyt | żółta, pomarańczowa | możliwy |
| sfaleryt | zielona | prawdopodobny | |
| willemit | zielona | pewny | |
| miedź z bliżej nieokreślonym współaktywatorem | sfaleryt | pomarańczowa, różowa | prawdopodobny |
| sfaleryt |
niebieska |
prawdopodobny | |
| sfaleryt | niebieskozielona, zielona | prawdopodobny | |
| willemit |
żółtopomarańczowa |
prawdopodobny | |
|
rtęć |
kalomel rodzimy |
pomarańczowa |
prawdopodobny |
| siarka (sulfosole) | skapolit | żółta | prawdopodobny |
| sodalit | pomarańczowa | prawdopodobny | |
|
srebro |
sfaleryt |
niebieska |
prawdopodobny |
| uran (jon uranylowy) | minerały uranu | zielona | pewny |
| adamit | zielona | pewny | |
| apofyllit | zielona | możliwy | |
| aragonit | zielona | prawdopodobny | |
| gyrolit | zielona | możliwy | |
| halit | zielona | pewny | |
| kalcyt | zielona | prawdopodobny | |
| monohydrokalcyt | zielona | możliwy | |
| opal (hialit) | zielona | pewny | |
|
wolfram |
scheelit |
niebieska |
pewny |
|
substancje organiczne |
fluoryt |
żółtobiała |
prawdopodobny |
Objaśnienie do tabeli:
Pewny - aktywator, którego wpływ na fluorescencję danego minerału został potwierdzony badaniami.
Prawdopodobny - aktywator, którego obecność stwierdzono w danym minerale ale jego wpływu na fluorescencję tego minerału nie udało się potwierdzić badaniami.
Możliwy - aktywator, którego wpływ na fluorescencję danego minerału jest prawdopodobny ale jego obecności w tym minerale nie udało się potwierdzić badaniami (np. z powodu zbyt małej zawartości lub zbyt silnego rozproszenia).
Często
fluorescencja zależy również od złoża z którego pochodzi dany minerał. Może się
zatem zdarzyć że kamienie tego samego rodzaju ale znalezione w różnych miejscach
będą się różnić fluorescencją lub jej w ogóle nie wykazywać.
Do badania
fluorescencji minerałów stosuje się dwa rodzaje promieniowania ultrafioletowego:
- daleki ultrafiolet (tzw. Short Wave) o długości fali 2-3 x 10-7 m.
- bliski ultrafiolet (tzw. Long Wave) o długości fali 3-4 x 10-7 m.
Jest to uzasadnione ponieważ część minerałów fluoryzuje tylko w świetle długofalowym (np. adamit, rubin) inne tylko w świetle krótkofalowym (np. cyrkon, scheelit). Istnieje jednak pewna grupa kamieni które w zależności od rodzaju ultrafioletu fluoryzują w dwóch różnych barwach. W tych przypadkach istotne staje się dobranie odpowiedniej długości fali światła emitowanego przez lampę. Szczególnie dobre wyniki uzyskuje się przy badaniu minerałów w świetle o długości fali: 2,537 x 10-7 m dla promieniowania krótkofalowego (daleki ultrafiolet) oraz 3,200 x 10-7 lub 3,650 x 10-7 m dla promieniowania długofalowego (bliski ultrafiolet).
Tab. 3 Niektóre z najbardziej charakterystycznych minerałów o podwójnej fluorescencji
|
Nazwa minerału |
Pochodzenie |
Barwa w SV |
Barwa w LV |
|
Aragonit |
Włochy, Argrigento |
biała |
różowa |
|
Fluoryt |
Brazylia, Minas Gerais |
bladoróżowa |
jasnoniebieska |
|
Fluoryt |
Stany Zjednoczone, Franklin |
zielona |
niebieska |
|
Kalcyt |
Stany Zjednoczone, Franklin |
niebieska |
czerwona |
|
Kalcyt |
Stany Zjednoczone, Ogdensburg |
ciemnoczerwona |
ciemnożółta |
|
Mikroklin |
Kanada, Bankroft |
czerwona |
ciemnoniebieska |
|
Scheelit |
Stany Zjednoczone, Huachuca Mons |
niebiesko biała |
pomarańczowo brunatna |
|
Skapolit |
Kanada, Otter Lake |
intensywnie czerwona |
biała |
|
Skapolit |
Stany Zjednoczone, Sparta |
żółta |
różowa lub pomarańczowa |
|
Willemit |
Namibia, Tsumeb |
zielonawo biała |
jasno-pomarańczowa |
Typy lamp ultrafioletowych
Prawie wszystkie z produkowanych obecnie lamp ultrafioletowych emitują promieniowanie w pełnym zakresie długości pasma krótkofalowego (typ SW) lub długofalowego (typ LW). Aby uzyskać w nich promieniowanie o określonej długości i tym samym poprawić skuteczność ich działania należy stosować odpowiednie filtry. Wyjątek stanowią tu niektóre lampy typu LW w których rolę filtra spełnia kwarcowa rurka świetlówki.
Tab. 2 Typy świetlówek do lamp ultrafioletowych
|
Moc [W] |
Symbol |
Długość [mm] |
Rodzaj UV |
Uwagi o filtrze |
|
4 |
F4T4/BL1 | 133,35 | LW | bez filtra |
| G4T41 | LW | bez filtra | ||
|
4 |
F4T5/BL | 152,40 | LW | bez filtra |
| F4T5/BLB | LW | z filtrem | ||
| G4T5 | SW | bez filtra | ||
| 6 | F6T5/BL | 226,60 | LW | bez filtra |
| F6T5/BLB | LW | z filtrem | ||
| G6T5 | SW | bez filtra | ||
|
8 |
F8T5/BL | 304,80 | LW | bez filtra |
| F8T5/BLB | LW | z filtrem | ||
| G8T5 | SW | bez filtra | ||
| 15 | F15T8/BL | 457,2 | LW | bez filtra |
| F15T8/BLB | LW | z filtrem | ||
| G15T8 | SW | bez filtra | ||
|
18 |
F18W/BLB |
|
LW |
z filtrem |
|
20 |
F20T12/BL |
589,6 |
LW | bez filtra |
|
F20T12/BLB |
LW |
filtrem |
||
|
25 |
G25T8 |
457,2 |
SW |
bez filtra |
|
30 |
F30T8/BLB |
467,2 |
LW |
z filtrem |
|
36 |
F36WBLB |
|
LW |
z filtrem |
|
40 |
F40BL |
1219,20 |
LW | bez filtra |
|
F40BLB |
LW |
z filtrem |
||
|
85 |
F72T12/BL/HO |
589,60 |
LW |
bez filtra |
1Rurki świetlówek tego typu zazwyczaj są wygięte w kształcie litery U, chociaż spotyka się również świetlówki o prostych rurkach.
Oznaczanie minerałów
Poniższe tabele służą do oznaczania minerałów na podstawie barwy fluorescencji. Każda z tabel zawiera wykaz minerałów fluoryzujących w określonej barwie podstawowej (biała, czerwona, pomarańczowa, brązowa, żółta, zielona i niebieska) lub w zbliżonych barwach pośrednich. Dla łatwiejszej orientacji minerały fluoryzujące w dalekim lub bliskim ultrafiolecie zamieszczono w osobnych tabelach. Należy jednak pamiętać że niektóre z nich fluoryzują podobnie w obydwu długościach fali światła ultrafioletowego.
Barwa minerałów fluoryzujących w dalekim ultrafiolecie
|
Daleki
ultrafiolet
(Short wave) |
|
|
1. Biała (biała oraz biała z odcieniem szarym, różowym, niebieskawym, zielonawym lub żółtawym) albit anglezyt aragonit baryt bursztyn celestyn colemanit diopsyd dolomit fluoryt gips hanksyt hemimorfit kalcyt kwarc (chalcedon) laumontyt magnezyt scheelit skapolit smithsonit strontianit thaumasyt ulexyt willemit witheryt wollastonit
1a. Śnieżnobiała (biała całkowicie pozbawiona odcieni) apatyt celestyn dumortieryt fluoryt glaseryt guerinit herderyt hydroboracyt kalcyt laumontyt leonhardtyt nicholsonit pektolit pikrofarmakolit scheelit strontianit tincalconit zektzeryt
1c. Zielono-biała (biała ze słabym lub bardzo słabym odcieniem zielonym) aragonit cerusyt dolomit edenit kalcyt stolzyt strontianit talk topaz waryscyt willemit
1e. Szaro-biała (biaława lub brudnobiała) cowlesyt davsonit dypingit fluoryt gips hemimorfit leadhillit melanoflogit mikroklin (amazonit) pirssonit xonotlit
|
1b. Żółto-biała (biała ze słabym lub bardzo słabym odcieniem żółtym) albit analcym aragonit baryt celestyn colemanit deveylit ettringit fluoboryt fluoryt foshagit fresnoit gaylussyt gips halit hanksyt herderyt hydroboracyt kalcyt laumontyt leonhardtyt melanoflogit meyerhofferyt nahcolit okenit plombiéryt scheelit sepiolit skapolit spodumen strontianit trona ulexyt willemit witheryt zektzeryt
1d. Niebiesko-biała (biała ze słabym lub bardzo słabym odcieniem niebieskim) albit anortyt aragonit baryt baziryt brannockit brucyt celestyn cerusyt colemanit diopsyd dumortieryt flogopit fluoryt foshagit gips halit hanksyt hydroboracyt kalcyt magnezyt pektolit pikrofarmakolit pirssonit plombiéryt rosenhahnit scheelit sepiolit spodumen strontianit trona whewellit witheryt wollastonit zektzeryt |
|
Daleki
ultrafiolet
(Short wave) |
|
|
2. Czerwona (intensywnie czerwona, różowa i pomarańczowo-czerwona) aksynit antofyllit aragonit baryt beryl (szmaragd) chryzoberyl (aleksandryt) cyanit diament halit kalcyt korund mikroklin opal rodonit skapolit spinel tirodyt
2a. Intensywnie czerwona (barwa charakterystyczna dla fluorescencji mikroklinu) eukryptyt hyalofan korund (rubin) mikroklin tirodyt wickenburgit wulfenit
2b. Pomarańczowo-czerwona (czerwona z nieznacznym odcieniem pomarańczowym) aksynit halit kalcyt kalomel rodzimy korund (rubin) mimetesyt
|
2c. Różowo-czerwona (bladoczerwona niekiedy z odcieniem pomarańczowym lub fioletowym) antofyllit baryt benstonit kalcyt mikroklin roeblingit sfaleryt skapolit tirodyt tremolit
2d. Różowa (biała z wyraźnym odcieniem czerwonym - barwa kwiatu róży) andezyn aragonit baryt benstonit cyanit haüyn kalcyt korund (szafir) rodochrosyt scheelit skapolit sodalit spodumen (kunzyt) talk tremolit |
|
Daleki
ultrafiolet
(Short wave) |
|
|
3. Pomarańczowa (pomarańczowa oraz intensywnie pomarańczowa, różowo-pomarańczowa i żółto-pomarańczowa) apatyt cerusyt chondrodyt cyrkon diament dolomit gibbsyt klinoedryt korund korund (szafir) nefelin norbergit ortoklaz (kamień księżycowy) pektolit sfaleryt skapolit sodalit spodumen (kunzyt) tremolit wollastonit zoisyt
3a. Intensywnie pomarańczowa (barwa skórki dojrzałej pomarańczy) apatyt jonesyt kalcyt klinoedryt sfaleryt svabit tremolit
|
3b. Czerwono-pomarańczowa (barwa żarzącego się węgla drzewnego lub żaru z papierosa) apatyt kalomel rodzimy sfaleryt
3c. Różowo-pomarańczowa (blado-pomarańczowa z odcieniem różowym lub żółto-różowym) apatyt kalcyt lazuryt pektolit prehnit sfaleryt sodalit tilasyt walstromit wickenburgit wollastonit |
|
Daleki
ultrafiolet
(Short wave) |
|
|
4. Brązowa amfibole
4a. Jasnobrązowa (biała z wyraźnym odcieniem brunatnym lub różowo-brunatnym - barwa taniny) dolomit zoisyt (thulit) |
4b. Pomarańczowo-brązowa (pośrednia pomiędzy pomarańczową i brązową - barwa ochry) apatyt becquerelit fosfuranylit soddyit tytanit wulfenit
|
|
Daleki
ultrafiolet
(Short wave) |
|
|
5. Żółta (żółta oraz cytrynowo żółta, pomarańczowo-żółta, jasnożółta, blado zielonawo-żółta i żółto-biała) andezyn anglezyt apatyt aragonit baryt beryl beryl (morganit) bursztyn celestyn cerusyt chondrodyt colemanit cyrkon deweylit diament esperyt flogopit fluoryt gips hanksyt kalcyt laumontyt norbergit opal pektolit scheelit skapolit z wrostkami wernerytu smithsonit spodumen spodumen (kunzyt) strontianit talk tremolit turmalin ulexyt witheryt wollastonit
5c. Pomarańczowo-żółta lub żółto-pomarańczowa (żółta z wyraźnym odcieniem pomarańczowym lub pomarańczowa z wyraźnym odcieniem żółtym) apatyt cerusyt chondrodyt curtisyt cyrkon fluoryt (yttrofluoryt) idrialin kalcyt korund (szafir) mikroklin norbergit scheelit shortyt skapolit strontiokalcyt topaz tveityt willemit
|
5a. Jasnożółta (bladożółta - barwa masła lub miąższu banana) celestyn cerusyt colemanit deweylit dolomit flogopit fluoboryt fluoryt fresnoit kalcyt meyerhofferyt shortyt skapolit spodumen tremolit trona wavellit willemit witheryt wollastonit
5b. Jasno zielonawo-żółta (bladożółta lub cytrynowo żółta z wyraźnym odcieniem zielonym) curtisyt datolit edenit esperyt fluoryt idrialin strontianit
5d. Cytrynowo-żółta (barwa skórki cytryny) apatyt baryt cerusyt chondrodyt colemanit esperyt flogopit fluoboryt fluoryt kalcyt leadhillit matlockit meyerhofferyt miseryt norbergit powellit priceit scheelit shortyt strontianit strontiokalcyt turmalin (uvit) wavellit willemit |
|
Daleki
ultrafiolet
(Short wave) |
|
|
6. Zielona (zielona oraz żółto-zielona) adamit andaluzyt apatyt aragonit autunit bursztyn chryzoberyl chryzoberyl (aleksandryt) diament evansyt flogopit gibbsyt hydromagnezyt kalcyt kwarc (chalcedon) opal opal (hialit) smithsonit spinel talk willemit witheryt
6a. Intensywnie zielona (zielona niekiedy z odcieniem niebieskim ale bez śladu odcienia żółtego) andersonit apofyllit beryl chabazyt chryzoberyl (aleksandryt) danburyt fluoryt (chlorofan) kwarc (chalcedon) liebigit schröckingeryt waryscyt willemit wollastonit
|
6b. Żółto-zielona (intensywnie zielona z wyraźnym odcieniem żółtym - barwa charakterystyczna dla fluorescencji autunitu) abernathyit adamit analcym andaluzyt andersonit aragonit autunit baryt bayleyit chryzoberyl szlachetny curtisyt datolit gyrolit heinrichit idrialin kwarc (chalcedon) liebigit meta-uranocircyt metazeuneryt monohydrokalcyt novacekit opal opal (hialit) pseudoautunit rutherfordyn schoepit schröckingeryt swartzyt topaz uranopilit uranospinit willemit |
|
Daleki
ultrafiolet
(Short wave) |
|
|
7. Niebieska (niebieska oraz fioletowo-niebieska, purpurowa, błękitna i niebiesko-biała) albit andezyn benitoit boraks bursztyn (birmit) celestyn colemanit danburyt diament diopsyd dolomit fluoryt forsteryt gips hardystonit howlit hydrocynkit kalcyt kwarc (ametyst) kwarc (chalcedon) magnezyt margarosanit mikroklin nefelin scheelit strontianit witheryt wollastonit
7a. Intensywnie niebieska (barwa czystego nieba) allofan benitoit hyalofan hydrocynkit kalcyt karpatyt margarosanit pabsyt scheelit
|
7b. Błękitna (biała z wyraźnym odcieniem niebieskim) albit brucyt diopsyd dumortieryt howlit hydrocynkit kalcyt margarosanit mikroklin scheelit wavellit witheryt
7c. Fioletowa (intensywnie niebieska lub intensywnie purpurowa, z wyraźnym odcieniem fioletowym) diament dolomit fosfofyllit hardystonit pentahydroboryt
7d. Fioletowo-niebieska (niebieska z wyraźnym odcieniem fioletowym) celsjan fluoryt mikroklin
7e. Lawendowa (jasno fioletowo-szara lub purpurowa) barylit baryt beryl (morganit) howlit margarosanit skapolit |
Barwa minerałów fluoryzujących w bliskim ultrafiolecie
|
Bliski
ultrafiolet
(Long wave) |
|
|
1. Biała (biała oraz biała z odcieniem szarym, różowym, niebieskawym zielonawym lub żółtawym) albit apatyt aragonit baryt bursztyn celestyn cerusyt colemanit cyanit cyrkon diopsyd evansyt flogopit fluoryt gips haloizyt hanksyt hemimorfit hydromagnezyt jadeit kalcyt kwarc (chalcedon) laumontyt mirabilit montmorillonit opal pektolit pirofyllit serpentyny skapolit strontianit topaz ulexyt witheryt wollastonit
1b. Żółto-biała (biała ze słabym lub bardzo słabym odcieniem żółtym) albit aragonit baryt benstonit celestyn cerusyt colemanit creedyt datolit diopsyd ettringit fluellit fluoryt gips halit heulandyt hydroboracyt kalcyt kornerupin kwarc (chalcedon) langbeinit mesolit meyerhofferyt nahcolit plombiéryt spodumen strontianit sulfohalit szajbelyit talk thenardyt trona ulexyt witheryt wollastonit
1e. Szaro-biała (biaława lub brudnobiała) aragonit baryt cerusyt cowlesyt datolit eukryptyt hemimorfit pirssonit smithsonit stilbit thaumasyt thomsonit xonotlit
|
1a. Śnieżnobiała (biała całkowicie pozbawiona odcieni) baryt celestyn colemanit fluoryt forsteryt goweryt guerinit hedyfan hydroboracyt kalcyt laumontyt pikrofarmakolit smithsonit strontianit tincalconit
1c. Zielono-biała (biała ze słabym lub bardzo słabym odcieniem zielonym) antygoryt (williamsyt) apofyllit aragonit dolomit fluoryt kalcyt langbeinit topaz
1d. Niebiesko-biała (biała ze słabym lub bardzo słabym odcieniem niebieskim) albit apofyllit aragonit benstonit brucyt bursztyn celestyn colemanit danburyt datolit diopsyd dypingit eukryptyt fluoryt gips goweryt halit hydroboracyt hydromagnezyt kalcyt kratochvillit kwarc magnezyt mesolit meyerhofferyt natrolit nefelin opal pektolit pirssonit strontianit thomsonit trona turkus turmalin (dravit) wavellit whewellit witheryt wollastonit |
|
Bliski
ultrafiolet
(Long wave) |
|
|
2. Czerwona (czerwona oraz intensywnie czerwona, różowa i pomarańczowo-czerwona) aksynit anhydryt antofyllit aragonit baryt (zwykle słaba) beryl (szmaragd) chryzoberyl (aleksandryt) cyanit euklaz fluoryt halit kalcyt korund korund (rubin) opal rodochrosyt rodonit sfaleryt spinel tirodyt tremolit willemit
2a. Intensywnie czerwona (barwa charakterystyczna dla fluorescencji mikroklinu) antofyllit korund (rubin) tirodyt wulfenit 2b. Pomarańczowo-czerwona (czerwona z nieznacznym odcieniem pomarańczowym) aksynit kalcyt kalomel rodzimy korund (rubin) korund (szafir)
|
2c. Różowo-czerwona (czerwona niekiedy z odcieniem pomarańczowym lub fioletowym) antofyllit baryt benstonit bustamit halit hedyfan kalcyt sfaleryt skapolit spodumen tremolit
2d. Różowa (biała z wyraźnym odcieniem czerwonym - barwa kwiatu róży) anglezyt apatyt aragonit baryt benitoit benstonit cyanit dolomit gaylussyt rodochrosyt skapolit sodalit spodumen (kunzyt) tremolit |
|
Bliski
ultrafiolet
(Long wave) |
|
|
3. Pomarańczowa (pomarańczowa oraz intensywnie pomarańczowa, różowo-pomarańczowa i żółto-pomarańczowa) amblygonit ankeryt apatyt cerusyt cyrkon diament dolomit grossular haüyn kalomel rodzimy kämmereryt klinoedryt korund lazuryt leucyt ortoklaz pektolit pirofyllit sfaleryt skapolit sodalit spinel spodumen spodumen (kunzyt) topaz tremolit willemit wollastonit
3a. Intensywnie pomarańczowa (barwa skórki dojrzałych pomarańczy) baryt kalcyt klinoedryt margarosanit sfaleryt sodalit tremolit wollastonit
|
3b. Czerwono-pomarańczowa (barwa żarzącego się węgla drzewnego lub żaru z papierosa) kalomel rodzimy sfaleryt sodalit wollastonit
3c. Różowo-pomarańczowa (blado pomarańczowa z odcieniem różowym lub żółto-różowym) cerusyt gaylussyt klinoedryt pektolit sfaleryt skapolit sodalit walstromit wollastonit
3d. Pomarańczowo-brązowa (pośrednia pomiędzy pomarańczową i brązową - barwa ochry) apatyt becquerelit boltwoodyt fosfuranylit scheelit soddyit thenardyt willemit wulfenit |
|
Bliski
ultrafiolet
(Long wave) |
|
|
4. Brązowa amfibole chondrodyt chryzotyl gips norbergit scheelit talk
|
4a. Jasnobrązowa (biała z wyraźnym odcieniem brunatnym lub różowo-brunatnym - barwa taniny) baryt celestyn kalcyt scheelit |
|
Bliski
ultrafiolet
(Long wave) |
|
|
5. Żółta (żółta oraz cytrynowo żółta, pomarańczowożółta, jasnożółta, blado zielonawo-żółta i żółto-biała) amblygonit anglezyt anortyt apatyt aragonit baryt bronzyt bursztyn celestyn cerusyt colemanit cyrkon deweylit diament esperyt fluoryt gips hanksyt hydromagnezyt kalcyt kwarc kwarc (chalcedon) laumontyt opal pektolit pirofyllit piromorfit scheelit serpentyny sfaleryt skapolit z wrostkami wernerytu spodumen spodumen (kunzyt) strontianit talk thenardyt topaz tremolit turmalin (dravit) ulexyt (zwykle słaba) witheryt wollastonit zoisyt
5c. Pomarańczowo-żółta lub żółto-pomarańczowa (żółta z wyraźnym odcieniem pomarańczowym oraz pomarańczowa z wyraźnym odcieniem żółtym) anglezyt apatyt cerusyt curtisyt cyrkon idrialin kalcyt korund (szafir) mikroklin nicholsonit sfaleryt shortyt skapolit smithsonit spodumen strontiokalcyt szajbelyit topaz tremolit trona willemit wollastonit zoisyt (thulit)
|
5a. Jasno zielonawo-żółta (bladożółta lub cytrynowo żółta z wyraźnym odcieniem zielonym) curtisyt cynkit esperyt fluoryt glaseryt idrialin kalcyt
5b. Cytrynowo żółta (barwa skórki cytryny) baryt cerusyt colemanit curtisyt cynkit esperyt fluoryt idrialin kalcyt leadhillit matlockit sabugalit shortyt skłodowskit strontianit strontiokalcyt wavellit
5d. Jasnożółta (bladożółta - barwa masła lub miąższu banana) analcym anortyt apofyllit aragonit baryt cahnit celestyn cerusyt chryzotyl colemanit deweylit diopsyd dolomit esperyt fluoryt foshagit hanksyt hemimorfit kalcyt kwarc kwarc (chalcedon) melanoflogit nahcolit peryklaz pirofyllit plombiéryt powellit rosenhahnit spodumen talk topaz tremolit trona uralolit wavellit witheryt wollastonit |
|
Bliski
ultrafiolet
(Long wave) |
|
|
6. Zielona (zielona oraz żółto-zielona) adamit apatyt aragonit autunit beryl (szmaragd) bursztyn diament kalcyt kwarc (chryzopraz) mikroklin (amazonit) opal opal (hialit) spinel waryscyt wavellit willemit
6a. Intensywnie zielona (zielona niekiedy z odcieniem niebieskim ale bez śladu odcienia żółtego) andersonit apofyllit chabazyt danburyt fluoryt (chlorofan) liebigit schröckingeryt waryscyt willemit wollastonit |
6b. Żółto-zielona (intensywnie zielona z wyraźnym odcieniem żółtym - barwa charakterystyczna dla fluorescencji autunitu) abernathyit adamit analcym andersonit apofyllit aragonit autunit bayleyit chabazyt glaseryt gyrolit heinrichit kalcyt kwarc liebigit meta-uranocircyt metazeuneryt monohydrokalcyt novacekit opal opal (hialit) rutherfordyn schoepit schröckingeryt swartzyt topaz uranofan uranopilit uranospinit willemit zippeit
|
|
Bliski
ultrafiolet
(Long wave) |
|
|
7. Niebieska (niebieska oraz fioletowo-niebieska, purpurowa, błękitna i niebiesko-biała) albit anhydryt benitoit bursztyn celestyn colemanit danburyt diament dolomit fluoryt gips hardystonit howlit kalcyt kwarc (ametyst) magnezyt mellit mikroklin opal opal (hialit) ortoklaz (kamień księżycowy) pektolit sfaleryt strontianit talk turkus turmalin (dravit) witheryt wollastonit
7a. Intensywnie niebieska (barwa czystego nieba) allofan karpatyt margaryt mikroklin sfaleryt skapolit
|
7b. Błękitna (biała z wyraźnym odcieniem niebieskim) brucyt dypingit heulandyt howlit mikroklin pektolit wavellit
7c. Fioletowa (intensywnie niebieska lub intensywnie purpurowa, z wyraźnym odcieniem fioletowym) diament diopsyd dolomit hardystonit rodochrosyt skapolit turmalin (dravit) uralboryt
7d. Fioletowo-niebieska (niebieska z wyraźnym odcieniem fioletowym) baryt celsjan fluoryt kalcyt mikroklin sfaleryt turmalin (dravit)
7e. Lawendowa (jasno fioletowo-szara lub purpurowo-szara) apatyt baryt beryl (morganit) hedyfan hydrocynkit |
Barwy fluorescencji kamieni szlachetnych i ozdobnych
|
Nazwa minerału |
Daleki ultrafiolet (Short Wave) |
Bliski ultrafiolet (Long Wave) |
|
Adamit |
Zielona. |
Zielona (często). |
|
Albit |
Biała (sporadycznie). |
Biała (sporadycznie). |
|
Amblygonit |
|
Pomarańczowa (sporadycznie) ciemnożółta (rzadko). |
|
Amfibole |
Brązowa (sporadycznie). |
Brązowa (sporadycznie). |
|
Andaluzyt |
Rzadko spotyka się andaluzyty fluoryzujące zielono. Fluorescencję o barwie ciemnozielonej lub żółto-zielonej wykazują ciemnozielone kamienie pochodzące z Brazylii. Pozorną fluorescencję daje również andaluzyt pozyskiwany w stanie Massachusetts (Stany Zjednoczone). |
|
|
Andezyn |
Różowa (sporadycznie), żółta (sporadycznie), niebieska (rzadko). |
|
|
Anglezyt |
Biała (często), żółta (często). |
Żółta (często). |
|
Anhydryt |
|
Czerwona (sporadycznie), niebieska (rzadko). |
|
Anortyt |
Niebiesko-biała (rzadko). |
Ciemnożółta (rzadko), jasnożółta (sporadycznie). |
|
Antygoryt |
|
Odmiana antygorytu zwana williamsytem często wykazuje słabą fluorescencję o barwie bladozielonej. |
|
Apatyt |
Różowa (sporadycznie), żółta (często), zielona (sporadycznie). |
Biała (sporadycznie), różowa (sporadycznie), pomarańczowa (sporadycznie), żółta (sporadycznie), zielona (sporadycznie), fioletowa (rzadko). |
|
Apofyllit |
|
Niebiesko-zielona (rzadko). |
|
Aragonit |
Biała (często oraz taka sama fosforescencja), zielono-biała (rzadko), czerwona (sporadycznie), różowa (często), ciemnożółta (sporadycznie). |
Biała (sporadycznie oraz taka sama fosforescencja), czerwona (sporadycznie), bladoróżowa (sporadycznie), żółta (sporadycznie), ciemnożółta (sporadycznie). Kamienie pochodzące z Sycylii (Włochy) mogą również wykazywać zieloną fosforescencję. |
|
Baryt |
Barwy fluorescencji barytu są charakterystyczne dla miejsc jego występowania i zależą od rodzaju zawartego w nim aktywatora. |
|
|
Biała (sporadycznie). |
Biała (sporadycznie), żółta (często), jasnożółta (często), ciemnożółta (często). |
|
|
Benitoit |
Niebieska (często). |
Benitoit wykazuje fluorescencję o barwie intensywnie niebieskiej. W kamieniach bezbarwnych często występuje fluorescencja o barwie różowo-czerwonej. |
|
Beryl |
Zielona (sporadycznie), żółta (rzadko). |
|
|
Beryl (morganit) |
Żółta (rzadko), jasnofioletowa (rzadko). |
Jasnofioletowa (rzadko). |
|
Beryl (szmaragd) |
Czerwona (rzadko). Szmaragdy nie zawierające żelaza mogą wykazywać fosforescencję. |
W szmaragdzie rzadko występuje słaba fluorescencja o barwie czerwonej. Sporadycznie natomiast spotyka się kamienie fluoryzujące zielono. |
|
Bronzyt |
|
Żółta (rzadko). |
|
Brucyt |
|
Niebiesko-biała (często). |
|
Bursztyn (kopalna żywica) |
Biała (sporadycznie), żółta (często), zielona (sporadycznie). Bursztyn bałtycki może fluoryzować szaro-niebiesko. W Birmitach natomiast sporadycznie występuje fluorescencja o barwie niebieskiej. |
Biała (sporadycznie), niebiesko-biała, żółta (często), zielona (sporadycznie), niebieska (sporadycznie). |
|
Celestyn |
Jasnożółta (często), niebieska (sporadycznie). |
Jasnożółta (sporadycznie), niebieska (sporadycznie). |
|
Cerusyt |
|
Biała (sporadycznie), żółta (sporadycznie). |
|
Chabazyt |
Zielona (sporadycznie). |
|
|
Chondrodyt |
Żółta (rzadko). |
Brązowa (rzadko). |
|
Chryzoberyl |
Sporadycznie spotyka się chryzoberyle fluoryzujące zielono. W chryzoberylach pochodzących ze stanu Connecticket (Stany Zjednoczone) bardzo rzadko występuje natomiast fluorescencja o barwie żółto-zielonej. |
|
|
Chryzoberyl (aleksandryt) |
W aleksandrycie sporadycznie występuje słaba fluorescencja o barwie czerwonej. Niekiedy spotyka się również kamienie fluoryzujące zielono. |
W aleksandrycie sporadycznie występuje słaba fluorescencja o barwie czerwonej. |
|
Chryzotyl |
|
Jasnożółta (sporadycznie). |
|
Cyanit (dysten) |
Czerwona (rzadko), różowa (sporadycznie). |
Biała (rzadko), czerwona (rzadko), różowa (rzadko). |
|
Cyrkon |
Cyrkony charakteryzują się zmienną niekiedy silną fluorescencją. Znane są zarówno kryształy intensywnie fluoryzujące jak i takie które w ogóle nie wykazują tego zjawiska. Charakterystyczna dla cyrkonu jest fluorescencja o barwie złocistożółtej lub żółto-pomarańczowej przy czym pod wpływem dalekiego ultrafioletu intensywność tych barw wzrasta. |
|
|
Pomarańczowa (często). |
Biała (często), żółta (często). |
|
|
Danburyt |
Niebieska (sporadycznie) lub niebiesko-zielona (rzadko). |
Niebiesko-biała (sporadycznie), niebieska (sporadycznie) lub niebiesko-zielona. |
|
Datolit |
|
Biała (sporadycznie), niebiesko-biała (rzadko). |
|
Diament |
Diamenty najczęściej fluoryzują silnie niebiesko, zielono, fioletowo lub żółto przy czym intensywność barw jest zróżnicowana i zależy od długości fali promieniowania ultrafioletowego. Najsłabszą fluorescencję obserwuje się pod wpływem dalekiego ultrafioletu. Występująca często w diamentach strefowość lub pasmowość tego zjawiska powodowana jest zbliźniaczeniami kryształów. W wielu diamentach obserwuje się również zjawisko fosforescencji. Przykładem mogą tu być różowe kamienie z Indii, które fosforyzują pomarańczowo. Spotyka się także diamenty wykazujące niebieską fluorescencję i żółtą fosforescencję. |
|
|
Pomarańczowa (często), czerwona (sporadycznie), żółta (często), zielona (sporadycznie), niebieska (często), fioletowa (sporadycznie). |
Pomarańczowa (często), żółta (często), zielona (często), niebieska (często), fioletowa (sporadycznie). |
|
|
Diopsyd |
Biała (sporadycznie). |
Fioletowa (rzadko). |
|
Dolomit |
Biała (sporadycznie), zielono-biała (sporadycznie), pomarańczowa (sporadycznie), jasnobrązowa, jasnożółta (sporadycznie), niebieska (sporadycznie). |
Zielono-biała (sporadycznie), różowa (sporadycznie), pomarańczowa (sporadycznie), jasnożółta (sporadycznie), niebieska (rzadko). |
|
Dumortieryt |
Niebiesko-biała (sporadycznie), niebieska (sporadycznie). |
|
|
Euklaz |
Czerwona (rzadko). |
|
|
Fenakit |
W ultrafiolecie niektóre fenakity wykazują fluorescencję o barwie blado zielono-białej lub niebieskiej. |
|
|
Fluoryt |
Fluorescencja fluorytu jest powodowana głównie obecnością domieszek uranu i pierwiastków ziem rzadkich. |
|
|
Biała (rzadko), żółto-zielona (sporadycznie), zielona (sporadycznie), niebieska (często), fioletowa (często). |
Większość fluorytów wykazuje fluorescencję o barwie niebieskiej do fioletowej. Ponadto obserwuje się w nich również fluorescencję o barwie białej (sporadycznie), niebiesko-białej, zielono-białej, czerwonej, żółtej (sporadycznie), jasnożółtej (często), i fioletowej (często). W brązowych kryształach fluorytu pochodzących z Clay Center w stanie Ohio (Stany Zjednoczone) występuje biała fluorescencja i żółta fosforescencja. Uważa się że przyczyną tego zjawiska są inkluzje bituminów. Niektóre z tych kryształów dają również podobne zjawiska w dalekim ultrafiolecie, są one jednak miej wyraźne. |
|
|
Forsteryt |
Niebieska (rzadko). |
|
|
Gips |
Żółta (często), jasnożółta (sporadycznie), brązowa (sporadycznie). |
|
|
Grossular |
|
Pomarańczowa (rzadko). |
|
Haüyn |
Różowa (sporadycznie). |
Pomarańczowa (sporadycznie). |
|
Jadeit |
Jadeity o jasnych barwach (białe, żółte, fioletowo-różowe i jasnozielone) często wykazują białą fluorescencję. Kamienie ciemniejsze w ogóle nie fluoryzują. |
|
|
Kalcyt |
Biała (często), zielono-biała (sporadycznie), niebiesko-biała (sporadycznie), czerwona (często), różowa (często), pomarańczowa (często), ciemnożółta (często), jasnożółta (często), niebieska (rzadko). |
Szaro-biała (często), czerwona (sporadycznie), różowo-czerwona (często), pomarańczowa (sporadycznie), żółta (często), ciemnożółta (często), niebieska (rzadko). |
|
Koral |
W ultrafiolecie korale fluoryzują blado fioletowo lub ciemno purpurowo. |
|
|
Różowa (często). |
||
|
Kornerupin |
|
Fluorescencję o barwie żółto-białej obserwowano tylko w kamieniach pozyskiwanych w Birmie i Afryce Wschodniej. |
|
Korund |
Fluorescencja o barwie czerwonej jest charakterystyczna dla różowego korundu. Często występuje ona również w niebieskim korundzie pochodzącym z Cejlonu. Fluorescencja o barwie pomarańczowej jest natomiast charakterystyczna dla kamieni bezbarwnych. Pomarańczową fluorescencję często obserwuję się również pochodzących z Cejlonu korundach o żółtym zabarwieniu i sporadycznie niebieskich. |
Fluorescencja o barwie czerwonej jest charakterystyczna dla różowego korundu. Sporadycznie występuje ona również w pochodzącym z Cejlonu niebieskim korundzie. Fluorescencja o barwie pomarańczowej jest natomiast charakterystyczna dla pochodzącego z Cejlonu żółtego korundu. Sporadycznie obserwuję się ją także w pochodzącym z Cejlonu niebieskim korundzie oraz w kamieniach bezbarwnych. |
|
Korund (rubin) |
W rubinie występuje wyraźna fluorescencja. Za zjawisko to odpowiedzialne są domieszki chromu lub wady sieci krystalicznej, rzadziej inkluzje. Rodzaj aktywatora wywołującego fluorescencję zależy od miejsca pochodzenia rubinu i jest przyczyną dużego zróżnicowania barw. Barwy fluorescencyjne nadają rubinom szczególnego kolorytu podkreślając ich walory estetyczne. Wiele tych kamieni fluoryzuje intensywnie czerwono lub pomarańczowo. Znane są również kamienie wykazujące fluorescencję o barwie jasnożółtej i żółto-białej. W większości przypadków fluorescencja rubinów jest jednak znacznie słabsza pod wpływem dalekiego ultrafioletu niż w bliskim ultrafiolecie. |
|
|
Rubiny znajdowane w Birmie fluoryzują intensywnie czerwono Dla kamieni pochodzących z Cejlonu charakterystyczna jest natomiast fluorescencja o barwie pomarańczowo-czerwonej znacznie jednak słabsza niż w bliskim ultrafiolecie. |
Rubiny znajdowane w Birmie wykazują silną fluorescencję o barwie intensywnie czerwonej. Czerwono jednak znacznie słabiej, fluoryzują również kamienie pozyskiwane w Tajlandii. Dla rubinów pochodzących z Cejlonu charakterystyczna jest natomiast wyraźna fluorescencja o barwie pomarańczowo-czerwonej. |
|
|
Korund (szafir) |
Szafiry charakteryzują się na ogół intensywną fluorescencją. Odcień i intensywność barw fluorescencyjnych są w nich zróżnicowane na ogół jednak znacznie słabsze pod wpływem dalekiego ultrafioletu niż w bliskim ultrafiolecie. W przypadku kamieni o zabarwieniu niebieskim tylko nieliczne okazy wykazują wyraźną fluorescencję. Należą do nich m. in. pochodzące z Cejlonu niektóre kryształy niebieskich szafirów fluoryzujące czerwono lub pomarańczowo, oraz kamienie błękitne pozyskiwane w Tajlandii wykazujące fluorescencję o barwie zielono-białej. Szafiry o zabarwieniu zielonym w ogóle natomiast nie wykazują zjawiska fluorescencji. |
|
|
Szafiry pochodzące z Cejlonu fluoryzują żółto-pomarańczowo. Kamienie różowe mogą natomiast fluoryzować pomarańczowo a fioletowe lub zielonawo-fioletowe różowo. We wszystkich tych przypadkach intensywność barw jest jednak znacznie słabsza niż pod wpływem bliskiego ultrafioletu. Spotyka się również szafiry bezbarwne wykazujące umiarkowaną fluorescencję o barwie jasno pomarańczowej. |
Szafiry pochodzące z Cejlonu fluoryzują intensywnie pomarańczowo-żółto. Kamienie o zabarwieniu pomarańczowym i różowym wykazują natomiast silnią fluorescencję o barwie pomarańczowo-czerwonej a fioletowe lub zielonawo-fioletowe równie silną o barwie czerwonej. |
|
|
Kość słoniowa |
W większości przypadków kość słoniowa wykazuje fluorescencję o barwie białej lub niebiesko-białej tym ciemniejszej im kość ma bardziej gruboziarnistą strukturę. |
Biała (często), niebiesko-biała (często). |
|
Kwarc |
W kwarcu dość powszechnie występuje zjawisko fosforescencji natomiast fluorescencję obserwuje się w nim stosunkowo rzadko. Pojawia się ona właściwie tylko w kryształach kwarcu różowego przy czym zwykle ma barwę żółto-zieloną lub niebiesko-białą. |
|
|
Niebieska (rzadko w ametystach). |
Niebiesko-biała, (sporadycznie w geodach ametystowych), żółta (często), niebieska (rzadko w ametystach). |
|
|
Kwarc (chalcedon) |
Biała (często), żółto-zielona, zielona (często), niebiesko-zielona (często). Częste w chalcedonach zjawisko fluorescencji powodowane jest domieszką związków uranu, które wywołują w nich fluorescencję o barwie zielonej lub żółto-zielonej. |
Biała (często), żółta (często), jasnożółta (często), ciemnożółta (często), zielona (często w chryzoprazach). |
|
Niektóre chalcedony mogą również wykazywać fluorescencję o barwie różowej. |
||
|
Lazuryt |
Lazuryty pochodzące z Afganistanu i Chile pod wpływem bliskiego ultrafioletu często fluoryzują w postaci pomarańczowych plam i smug przy czym na okazach z Chile plamy te są wyraźniejsze. W dalekim ultrafiolecie fluorescencja ta jest miej intensywna i z lekkim odcieniem różowym. |
|
|
Mikroklin (amazonit) |
Szaro-zielona. |
Zielona (sporadycznie). |
|
Nefelin |
Sporadycznie w nefelinie występuje fluorescencja o barwie niebiesko-białej. Niektóre nefeliny wykazują również fluorescencję o barwie niebieskiej i ciemno pomarańczowej. Dotyczy to przede wszystkim kamieni pochodzących z Niemiec i Kanady. |
|
|
Opal |
Pod wpływem ultrafioletu liczne odmiany opalu (z wyjątkiem czarnego) mogą wykazywać fluorescencję o barwie zielonej, żółto-zielonej, żółtej, brązowej białej lub niebiesko-białej. Intensywność tego zjawiska w poszczególnych okazach jest różna. W opalach często się także zjawisko fosforescencji. |
|
|
Czerwona (rzadko), żółta (często), żółto-zielona (sporadycznie), zielona (często). |
Biała (często), niebiesko-biała (często), czerwona (rzadko), żółta (często), ciemnożółta (często), żółto-zielona (często), zielona, niebieska (sporadycznie). |
|
| Opal (hialit) |
Żółto-zielona (sporadycznie), zielona (często). |
Żółto-zielona (często), zielona, niebieska (sporadycznie). |
|
Ortoklaz |
Pomarańczowa. |
Pomarańczowa (sporadycznie), błękitna. |
|
Ortoklaz (kamień księżycowy) |
W niektórych okazach kamienia księżycowego obserwuje się słabą fluorescencję o barwie pomarańczowej. |
Błękitna (sporadycznie). |
|
Pektolit |
Żółta (sporadycznie). |
Żółta (sporadycznie). |
|
Perły |
Niebiesko-biała, żółto-biała, zielono-biała, jasnoróżowa. |
Niebiesko-biała (często), żółto-biała, zielono-biała, bladoróżowa. |
| Perły hodowlane wykazują fluorescencję o barwie żółto-białej, zielono-białej, bladoróżowej i niebiesko-białej. Niekiedy jednak zjawisko to w ogóle w nich nie występuje. | ||
|
Peryklaz |
Jasnożółta (rzadko). |
|
|
Rodochrosyt |
Niektóre rodochrosyty wykazują fluorescencję o barwie różowej (np. okazy pochodzące ze stanu Michigan w Stanach Zjednoczonych). |
Niektóre rodochrosyty wykazują fluorescencję o barwie jasnoróżowej i ciemnoczerwonej do fioletowej (np. okazy pochodzące z Catamaraca w Argentynie). |
|
Rodonit |
Sporadycznie rodonity mogą wykazywać słabą fluorescencję czerwoną (np. kamienie pochodzące z Węgier). |
Sporadycznie rodonity mogą wykazywać nikłą fluorescencję o barwie ciemnoczerwonej (np. kamienie pochodzące z Langbanshyttan w Szwecji). |
|
Scheelit |
Wyraźna biała do niebiesko-białej (często) oraz żółto-biała i niebieska (często). |
Ciemnożółta (rzadko). |
|
Serpentyny |
Biała (często), żółta (często w żółtym serpentynie). |
|
|
Sfaleryt |
Jasno pomarańczowa (sporadycznie). |
Jasno pomarańczowa (często). |
|
Sillimanit |
Niebieskie sillimanity pod wpływem ultrafioletu fluoryzują czerwono. |
|
|
Skapolit |
Żółta w różnych odcieniach (w skapolitach z wrostkami wernerytu). |
Pomarańczowa (sporadycznie), żółta (często, zwłaszcza w skapolicie z wrostkami wernerytu), fioletowa (sporadycznie). |
|
Smithsonit |
Biała (sporadycznie), żółta (sporadycznie), zielona (sporadycznie). |
|
|
Sodalit |
Bladoróżowa. |
Różowa (często), blado pomarańczowa (często), czerwono-pomarańczowa. |
|
Odmiana sodalitu zwana hackmanitem może fluoryzować w innych barwach. |
||
|
Spinel |
Fluorescencja występująca w spinelach jest zmienna i zależy od barwy kamienia. Kamienie czerwone i różowe fluoryzują karmazynowo przy czym zjawisko to jest słabe w dalekim ultrafiolecie a silniejsze i jaśniejsze w bliskim ultrafiolecie. Kamienie o barwie niebieskiej nie wykazują natomiast właściwości fluorescencyjnych. |
|
|
Spinele o barwie purpurowej często fluoryzują czerwono a kamienie o barwie bladoniebieskiej i fioletowo-czerwonej zielono. |
Spinele o barwie czerwonej często fluoryzują czerwono, a kamienie o bladoniebieskiej sporadycznie zielono. Często spotyka się również spinele wykazujące fluorescencję o barwie pomarańczowej. |
|
|
Spodumen |
Żółta (sporadycznie). |
Żółta (sporadycznie), jasnożółta (sporadycznie). Spotyka się również spodumeny o barwie żółto-zielonej które fluoryzują pomarańczowo-żółto. Kamienie bladozielone pochodzące z Brazylii często natomiast wykazują fluorescencję o barwie pomarańczowej. |
|
Spodumen (kunzyt) |
Kunzyt fluoryzuje złocisto żółto lub pomarańczowo. Intensywność tego zjawiska jest jednak znacznie słabszą niż pod wpływem bliskiego ultrafioletu. Spotyka się również kamienie wykazujące fluorescencję o barwie różowej. |
Różowa (sporadycznie), pomarańczowa (często). Złocistożółta |
|
Talk |
Talk na ogół nie wykazuje fluorescencji. |
|
|
Tylko nieliczne okazy talku mogą fluoryzować różowo np. kamienie z Silver Kale w Kalifornii (Stany Zjednoczone). |
Różowa (rzadko), żółta (sporadycznie), jasnożółta (sporadycznie). |
|
|
Topaz |
Kamienie niebieskie i bezbarwne wykazują słabą fluorescencję o barwie żółto-zielonej. kamienie o barwie różowej i brązowej fluoryzują w kolorze pomarańczowo-żółtym. Rzadko spotyka się również topazy wykazujące fluorescencję o barwie zielono-białej. |
Biała (często), zielono-biała (rzadko), pomarańczowa (sporadycznie), żółta (często), jasnożółta (często). Kamienie niebieskie i bezbarwne wykazują słabą fluorescencję o barwie żółto-zielonej a kamienie o barwie różowej i brązowej fluoryzują pomarańczowo-żółto. W obu tych przypadkach fluorescencja topazu jest jednak znacznie słabsza niż pod wpływem dalekiego ultrafioletu choć spotyka się również kamienie o barwie brązowej i różowej wykazujące fluorescencję intensywnie pomarańczową. Rzadko w topazach może także występować fluorescencja o barwie zielono-białej. |
|
Tremolit |
Tremolit wykazuje bardzo słabą fluorescencję o barwie jasnożółtej. Sporadycznie spotyka się również kamienie fluoryzujące różowo. |
Czerwona (sporadycznie), różowa (sporadycznie), żółta (sporadycznie), jasnożółta (sporadycznie). |
|
Tremolit (heksagonit) |
Wyraźna pomarańczowa, bladoróżowa lub czerwono-różowa. |
Wyraźna pomarańczowa, bladoróżowa lub czerwono-różowa. |
|
Turkus |
Rzadko turkus wykazuje słabą fluorescencję o barwie niebiesko-białej do niebieskiej. |
|
|
Turmalin (buergeryt) |
Żółta (rzadko). |
|
|
Turmalin (dravit) |
Obserwowane w dravitach zjawisko fluorescencji jest na ogół słabe. Wyjątek stanowią kamienie z Brazylii i Tanzanii. |
|
|
Różowe dravity z Brazylii wykazują fluorescencję o barwie niebieskiej, fioletowo-niebieskiej lub lawendowej. Zielone i złotożółte kamienie z Tanzanii fluoryzują intensywnie żółto. Niektóre dravity z Newry w stanie Maine (Stany Zjednoczone) mogą natomiast wykazywać słabą fluorescencję o barwie niebiesko-białej. |
||
|
Turmalin (elbait) |
Niebieska. |
|
|
Turmalin (uvit) |
Cytrynowo-żółta (rzadko). |
|
|
Waryscyt |
Zjawisko fluorescencji waryscytu jest niedostatecznie rozpoznane. |
|
|
Waryscyt pochodzący ze stanu Utah w Stanach Zjednoczonych sporadycznie wykazuje fluorescencję o barwie zielono-białej lub zielonej. |
Waryscyt pochodzący ze stanu Utah w Stanach Zjednoczonych sporadycznie wykazuje fluorescencję o barwie bladozielonej lub zielonej. |
|
|
Wavellit |
|
Jasnożółta (sporadycznie), zielona (sporadycznie). |
|
Willemit |
Biała (sporadycznie), zielona (często). |
Czerwona (rzadko), pomarańczowa (sporadycznie), zielona (często). |
|
Witheryt |
Żółta (sporadycznie), zielona (rzadko). |
Niebiesko-biała (często), żółta (sporadycznie), jasnożółta (często). |
|
Wollastonit |
Niebiesko-zielona (sporadycznie). |
Jasnożółta (często), niebiesko-zielona (sporadycznie). |
|
Zoisyt |
Pomarańczowa (sporadycznie). |
Żółta (sporadycznie). |
|
Zoisyt (thulit) |
Bladobrązowa. |
Pomarańczowo-żółta. |
Barwy fosforescencji minerałów w dalekim i bliskim ultrafiolecie
|
Nazwa minerału |
Daleki ultrafiolet (Short Wave) |
Bliski ultrafiolet (Long Wave) |
|
Abernathyit |
Żółto-zielona. |
Żółto-zielona. |
|
Adamit |
Żółto-zielona, zielona w różnych odcieniach. |
Żółto-zielona, zielona w różnych odcieniach. |
|
Aksynit |
Czerwona w różnych odcieniach, pomarańczowo-czerwona. |
Czerwona w różnych odcieniach, pomarańczowo-czerwona. |
|
Albit |
Biała w różnych odcieniach, żółto-biała, niebiesko-biała, niebieska w różnych odcieniach, błękitna. |
Biała w różnych odcieniach, żółto-biała, niebiesko-biała, niebieska w różnych odcieniach. |
|
Allofan |
Intensywnie niebieska. |
Intensywnie niebieska. |
|
Aluminit |
Niekiedy biała fosforescencja. |
|
|
Amblygonit |
Pomarańczowa w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach. |
|
|
Amfibole |
Brązowa w różnych odcieniach. |
Brązowa w różnych odcieniach. |
|
Analcym |
Żółto-biała, żółto-zielona. |
Jasnożółta, żółto-zielona. |
|
Andaluzyt |
Żółto-zielona, zielona w różnych odcieniach. |
|
|
Andersonit |
Żółto-zielona, intensywnie zielona. |
Żółto-zielona, intensywnie zielona. |
|
Andezyn |
Różowa, żółta w różnych odcieniach, niebieska w różnych odcieniach. |
|
|
Anglezyt |
Biała w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach. |
Różowa, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach. |
|
Anhydryt |
Czerwona w różnych odcieniach, niebieska w różnych odcieniach. |
|
|
Ankeryt |
Pomarańczowa w różnych odcieniach. |
|
|
Anortyt |
Niebiesko-biała. |
Żółta w różnych odcieniach, jasnożółta. |
|
Antofyllit |
Czerwona w różnych odcieniach, różowo-czerwona. |
Czerwona w różnych odcieniach, intensywnie czerwona, różowo-czerwona. |
|
Antygoryt |
Zielono-biała (słaba w williamsycie). |
|
|
Apatyt |
Śnieżnobiała, różowo-pomarańczowa, pomarańczowo-brązowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, intensywnie pomarańczowa, czerwono-pomarańczowa, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach, cytrynowo-żółta, zielona w różnych odcieniach. |
Biała w różnych odcieniach, różowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, pomarańczowo-brązowa, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach, zielona w różnych odcieniach, lawendowa. |
|
Apofyllit |
Intensywnie zielona. |
Niebiesko-biała, zielono-biała jasnożółta, żółto-zielona, intensywnie zielona. |
|
Aragonit |
Biała w różnych odcieniach (taka sama fosforescencja), żółto-biała, zielono-biała, niebiesko-biała, czerwona w różnych odcieniach, różowa, żółta w różnych odcieniach, żółto-zielona, zielona w różnych odcieniach. |
Biała w różnych odcieniach (taka sama fosforescencja), żółto-biała, zielono-biała, niebiesko-biała, szaro-biała, czerwona w różnych odcieniach, różowa, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, żółto-zielona, zielona w różnych odcieniach. |
|
Autunit |
Zielona w różnych odcieniach, żółto-zielona. |
Żółto-zielona, zielona w różnych odcieniach. |
|
Barylit |
Lawendowa. |
|
|
Baryt |
Biała w różnych odcieniach, żółto-biała, niebiesko-biała, czerwona w różnych odcieniach (zwykle słaba), różowo-czerwona, różowa, żółta w różnych odcieniach, cytrynowo-żółta, żółto-zielona, lawendowa. |
Biała w różnych odcieniach, śnieżnobiała, żółto-biała, szaro-biała, czerwona w różnych odcieniach (zwykle słaba), różowo-czerwona, różowa, jasnobrązowa, intensywnie pomarańczowa, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, cytrynowo żółta, fioletowo-niebieska, lawendowa. |
|
Bayleyit |
Żółto-zielona. |
Żółto-zielona. |
|
Baziryt |
Niebiesko-biała. |
|
|
Becquerelit |
Pomarańczowo-brązowa. |
Pomarańczowo-brązowa. |
|
Benitoit |
Niebieska w różnych odcieniach, intensywnie niebieska. |
Różowo-czerwona, niebieska w różnych odcieniach. |
|
Benstonit |
Różowo-czerwona, różowa. |
Żółto-biała, niebiesko-biała, różowo-czerwona, różowa. |
|
Beryl |
Czerwona w różnych odcieniach ( w szmaragdzie), żółta w różnych odcieniach (m. in. w morganicie), lawendowa (w morganicie), zielona. |
Czerwona w różnych odcieniach (słaba w szmaragdzie), zielona w różnych odcieniach ( w szmaragdzie), lawendowa (w morganicie). |
|
Boltwoodyt |
Pomarańczowo-brązowa. |
|
|
Boraks |
Niebieska w różnych odcieniach. |
|
|
Brannockit |
Niebiesko-biała. |
|
|
Bronzyt |
|
Żółta w różnych odcieniach. |
|
Brucyt |
Niebiesko-biała, błękitna. |
Niebiesko-biała, błękitna. |
|
Bursztyn (kopalna żywica) |
Biała w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach, zielona w różnych odcieniach, niebieska w różnych odcieniach ( w birmitach). |
Biała w różnych odcieniach, niebiesko-biała, żółta w różnych odcieniach, zielona w różnych odcieniach, niebieska w różnych odcieniach. |
|
Bustamit |
Różowo-czerwona. |
|
|
Cahnit |
Jasnożółta. |
|
|
Celestyn |
Biała w różnych odcieniach, śnieżnobiała, żółto-biała, niebiesko-biała, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, niebieska w różnych odcieniach. |
Biała w różnych odcieniach, śnieżnobiała, żółto-biała, niebiesko-biała, jasnobrązowa, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, niebieska w różnych odcieniach. |
|
Celsjan |
Fioletowo-niebieska. |
Fioletowo-niebieska. |
|
Cerusyt |
Zielono-biała, niebiesko-biała, pomarańczowa w różnych odcieniach, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, cytrynowo-żółta. |
Biała w różnych odcieniach, żółto-biała, szaro-biała, różowo- pomarańczowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, cytrynowo żółta. |
|
Chabazyt |
Intensywnie zielona. |
Żółto-zielona, intensywnie zielona. |
|
Chondrodyt |
Pomarańczowa w różnych odcieniach, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach, cytrynowo-żółta. |
Brązowa w różnych odcieniach. |
|
Chryzoberyl |
Czerwona w różnych odcieniach (słaba w aleksandrycie), żółto-zielona, zielona w różnych odcieniach (m. in. w aleksandrycie). |
Czerwona w różnych odcieniach (słaba w aleksandrycie). |
|
Chryzotyl |
Brązowa w różnych odcieniach, jasnożółta. |
|
|
Colemanit |
Biała w różnych odcieniach, żółto-biała, niebiesko-biała, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, cytrynowo-żółta, niebieska w różnych odcieniach. |
Biała w różnych odcieniach, śnieżnobiała, żółto-biała, niebiesko-biała, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, cytrynowo żółta, niebieska w różnych odcieniach. |
|
Silna żółto-biała i zielono-biała fosforescencja. |
||
|
Cowlesyt |
Szaro-biała. |
Szaro-biała. |
|
Creedyt |
Żółto-biała. |
|
|
Curtisyt |
Pomarańczowo-żółta, jasno zielonawo-żółta, żółto-zielona. |
Pomarańczowo-żółta, jasno zielonawo-żółta, cytrynowo żółta. |
|
Cyanit (dysten) |
Czerwona w różnych odcieniach, różowa. |
Biała w różnych odcieniach, czerwona w różnych odcieniach, różowa. |
|
Cynkit |
Jasno zielonawo-żółta, cytrynowo żółta. |
|
|
Cyrkon |
Pomarańczowa w różnych odcieniach, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach. |
Biała w różnych odcieniach, pomarańczowa w różnych odcieniach, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach. |
|
Danburyt |
Niebieska w różnych odcieniach, intensywnie zielona. |
Niebiesko-biała, intensywnie zielona, niebieska w różnych odcieniach. |
|
Datolit |
Jasnozielonawo-żółta, żółto-zielona. |
Żółto-biała, niebiesko-biała, szaro-biała. |
|
Davsonit |
Szaro-biała. |
|
|
Deweylit (miesz. stevensytu i chryzotylu lub lizardytu) |
Żółto-biała, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta. |
Żółta w różnych odcieniach, jasnożółta. |
|
Diament |
Pomarańczowa w różnych odcieniach, czerwona w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach, zielona w różnych odcieniach, niebieska w różnych odcieniach, fioletowa. |
Pomarańczowa w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach, zielona w różnych odcieniach, niebieska w różnych odcieniach, fioletowa. |
|
Fosforescencja niebieska do zielono-białej. |
||
|
Diopsyd |
Biała w różnych odcieniach, niebiesko-biała, niebieska w różnych odcieniach, błękitna. |
Biała w różnych odcieniach, żółto-biała, niebiesko-biała, jasnożółta, fioletowa. |
|
Dolomit |
Biała w różnych odcieniach, zielono-biała, jasnobrązowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, jasnożółta, niebieska w różnych odcieniach, fioletowa. |
Zielono-biała, różowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, jasnożółta, niebieska w różnych odcieniach, fioletowa. |
|
Dumortieryt |
Śnieżnobiała, niebiesko-biała, błękitna. |
|
|
Dypingit |
Szaro-biała. |
Niebiesko-biała, błękitna. |
|
Edenit |
Zielono-biała, jasno zielonawo-żółta. |
|
|
Esperyt |
Żółta w różnych odcieniach, cytrynowo-żółta, jasno zielonawo-żółta. |
Żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, jasno zielonawo-żółta, cytrynowo żółta. |
|
Ettringit |
Żółto-biała. |
Żółto-biała. |
|
Euklaz |
Czerwona w różnych odcieniach. |
|
|
Eukryptyt |
Intensywnie czerwona. |
Niebiesko-biała, szaro-biała. |
|
Evansyt |
Zielona w różnych odcieniach. |
Biała w różnych odcieniach. |
|
Flogopit |
Niebiesko-biała, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, cytrynowo-żółta, zielona w różnych odcieniach. |
Biała w różnych odcieniach. |
|
Fluoboryt |
Żółto-biała, jasnożółta, cytrynowo-żółta. |
|
|
Fluellit |
Żółto-biała. |
|
|
Fluoryt |
Biała w różnych odcieniach, śnieżnobiała, żółto-biała, niebiesko-biała, szaro-biała, pomarańczowo-żółta (w yttrofluorycie), żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, cytrynowo-żółta, jasno zielonawo-żółta, intensywnie zielona (w chlorofanie), niebieska w różnych odcieniach, fioletowo-niebieska. |
Biała w różnych odcieniach, śnieżnobiała, żółto-biała, zielono-biała, niebiesko-biała, czerwona w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, jasno zielonawo-żółta, cytrynowo żółta, intensywnie zielona (w chlorofanie), niebieska w różnych odcieniach, fioletowo-niebieska. |
|
Forsteryt |
Niebieska w różnych odcieniach. |
Śnieżnobiała. |
|
Fosfofyllit |
Fioletowa. |
|
|
Fosfuranylit |
Pomarańczowo-brązowa. |
Pomarańczowo-brązowa. |
|
Foshagit |
Żółto-biała, niebiesko-biała. |
Jasnożółta. |
|
Fresnoit |
Żółto-biała, jasnożółta. |
|
|
Gaylussyt |
Żółto-biała |
Różowa, różowo-pomarańczowa |
|
Gibbsyt |
Pomarańczowa w różnych odcieniach, zielona w różnych odcieniach. |
|
|
Gips |
Biała w różnych odcieniach, żółto-biała, niebiesko-biała, szaro-biała, żółta w różnych odcieniach, niebieska w różnych odcieniach. |
Biała w różnych odcieniach, żółto-biała, niebiesko-biała, brązowa w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach, niebieska w różnych odcieniach. |
|
Niebiesko-biała fosforescencja. |
||
|
Glaseryt |
Śnieżnobiała. |
Jasnozielonawo-żółta, żółto-zielona. |
|
Goweryt |
Śnieżnobiała, niebiesko-biała. |
|
|
Grossular |
Pomarańczowa w różnych odcieniach. |
|
|
Guerinit |
Śnieżnobiała. |
Śnieżnobiała. |
|
gyrolit |
Żółto-zielona. |
Żółto-zielona. |
|
Halit |
Żółto-biała, niebiesko-biała, czerwona w różnych odcieniach, pomarańczowo-czerwona. |
Żółto-biała, niebiesko-biała, czerwona w różnych odcieniach, różowo-czerwona. |
|
Haloizyt |
Biała w różnych odcieniach. |
|
|
Hanksyt |
Biała w różnych odcieniach, żółto-biała, niebiesko-biała, żółta w różnych odcieniach. |
Biała w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta. |
|
Hardystonit |
Niebieska w różnych odcieniach, fioletowa. |
Niebieska w różnych odcieniach, fioletowa. |
|
Haüyn |
Różowa. |
Pomarańczowa w różnych odcieniach. |
|
Hedyfan (mimetesyt wapniowo-barowy) |
Śnieżnobiała, różowo-czerwona, lawendowa. |
|
|
Heinrichit |
Żółto-zielona. |
Żółto-zielona. |
|
Hemimorfit |
Biała w różnych odcieniach, szaro-biała. |
Biała w różnych odcieniach, szaro-biała, jasnożółta. |
|
Herderyt |
Śnieżnobiała, żółto-biała. |
|
|
Heulandyt |
Żółto-biała, błękitna. |
|
|
Howlit |
Niebieska w różnych odcieniach, błękitna, lawendowa. |
Niebieska w różnych odcieniach, błękitna. |
|
Hyalofan |
Intensywnie czerwona, intensywnie niebieska. |
|
|
Hydroboracyt |
Śnieżnobiała, żółto-biała, niebiesko-biała. |
Śnieżnobiała, żółto-biała, niebiesko-biała. |
|
Hydrocynkit |
Niebieska w różnych odcieniach, intensywnie niebieska, błękitna. |
Lawendowa. |
|
Hydromagnezyt |
Zielona w różnych odcieniach. |
Biała w różnych odcieniach, niebiesko-biała, żółta w różnych odcieniach. |
|
Idrialin |
Pomarańczowo-żółta, jasno zielonawo-żółta, żółto-zielona. |
Pomarańczowo-żółta, jasno zielonawo-żółta, cytrynowo żółta. |
|
Jadeit |
Biała w różnych odcieniach. |
|
|
Jonesyt |
Intensywnie pomarańczowa. |
|
|
Kalcyt |
Biała w różnych odcieniach, śnieżnobiała, żółto-biała, zielono-biała, niebiesko-biała, czerwona w różnych odcieniach, różowo-czerwona, różowa, różowo-pomarańczowa, pomarańczowo-czerwona, intensywnie pomarańczowa, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, cytrynowo-żółta, zielona w różnych odcieniach, niebieska w różnych odcieniach, intensywnie niebieska, błękitna. |
Biała w różnych odcieniach, śnieżnobiała, żółto-biała, zielono-biała, niebiesko-biała, czerwona w różnych odcieniach, różowo-czerwona, pomarańczowo-czerwona, jasnobrązowa, intensywnie pomarańczowa, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, jasno zielonawo-żółta, cytrynowo żółta, zielona w różnych odcieniach, żółto-zielona, niebieska w różnych odcieniach, fioletowo-niebieska. |
|
Fosforescencja biała, żółto-biała, zielono-biała, niebiesko-biała, różowa, pomarańczowa. |
||
|
Kalomel rodzimy |
Czerwono-pomarańczowa, pomarańczowo-czerwona. |
Pomarańczowo-czerwona, pomarańczowa w różnych odcieniach, czerwono-pomarańczowa. |
|
Kämmereryt |
Pomarańczowa w różnych odcieniach (nikła). |
|
|
Karpatyt |
Intensywnie niebieska. |
Intensywnie niebieska. |
|
Klinoedryt |
Pomarańczowa w różnych odcieniach, intensywnie pomarańczowa. |
Różowo-pomarańczowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, intensywnie pomarańczowa. |
|
Kornerupin |
Żółto-biała. |
|
|
Korund |
Czerwona w różnych odcieniach, intensywnie czerwona (w rubinie), różowa (w szafirze), pomarańczowo-czerwona (w rubinie), pomarańczowa w różnych odcieniach (m. in. w szafirze), pomarańczowo-żółta (w szafirze). |
Czerwona w różnych odcieniach (m. in. w rubinie), intensywnie czerwona (w rubinie), pomarańczowo-czerwona (w rubinie i szafirze), pomarańczowa w różnych odcieniach, pomarańczowo-żółta (w szafirze). |
|
Kratochvillit |
Niebiesko-biała. |
|
|
Kwarc |
Biała w różnych odcieniach (w chalcedonie), żółto-zielona (w chalcedonie), niebieska w różnych odcieniach (w ametyście i chalcedonie), zielona w różnych odcieniach (w chalcedonie) intensywnie zielona (w chalcedonie). |
Biała w różnych odcieniach (w chalcedonie), żółto-biała (w chalcedonie), niebiesko-biała, (w geodach), żółta w różnych odcieniach (m. in. w chalcedonie), jasnożółta (m. in. w chalcedonie), żółto-zielona, zielona w różnych odcieniach (w chryzoprazie), niebieska w różnych odcieniach (w ametyście). |
|
Langbeinit |
Żółto-biała, zielono-biała. |
|
|
Laumontyt |
Biała w różnych odcieniach, śnieżnobiała, żółto-biała, żółta w różnych odcieniach. |
Biała w różnych odcieniach, śnieżnobiała, żółta w różnych odcieniach. |
|
Lazuryt |
Różowo-pomarańczowa. |
Pomarańczowa w różnych odcieniach ( - fluorescencja pochodząca od przerostów kalcytowych). |
|
Leadhillit |
Szaro-biała, cytrynowo żółta. |
Cytrynowo żółta. |
|
leonhardtyt (odm. analcymu) |
Śnieżnobiała, żółto-biała. |
|
|
Leucyt |
Pomarańczowa w różnych odcieniach. |
|
|
Liebigit |
Żółto-zielona, intensywnie zielona. |
Żółto-zielona, intensywnie zielona. |
|
Magnezyt |
Biała w różnych odcieniach, niebiesko-biała, niebieska w różnych odcieniach. |
Niebiesko-biała, niebieska w różnych odcieniach. |
|
Margarosanit |
Niebieska w różnych odcieniach, intensywnie niebieska, błękitna, lawendowa. |
Intensywnie pomarańczowa. |
|
Margaryt |
Intensywnie niebieska. |
|
|
Matlockit |
Cytrynowo-żółta. |
Cytrynowo żółta. |
|
Melanoflogit |
Szaro-biała, żółto-biała. |
Jasnożółta. |
|
Mellit |
Niebieska w różnych odcieniach. |
|
|
Mesolit |
Żółto-biała, niebiesko-biała. |
|
|
Meta-uranocircyt |
Żółto-zielona. |
Żółto-zielona. |
|
Metazeuneryt |
Żółto-zielona. |
Żółto-zielona. |
|
Meyerhofferyt |
Żółto-biała, jasnożółta, cytrynowo-żółta. |
Żółto-biała, niebiesko-biała. |
|
Mikroklin |
Szaro-biała (w amazonicie), czerwona w różnych odcieniach, intensywnie czerwona, różowo-czerwona, pomarańczowo-żółta, niebieska w różnych odcieniach, fioletowo-niebieska, błękitna. |
Pomarańczowo-żółta, zielona w różnych odcieniach (w amazonicie), niebieska w różnych odcieniach, intensywnie niebieska, błękitna, fioletowo-niebieska. |
|
Mimetesyt |
Pomarańczowo-czerwona. |
|
|
Mirabilit |
Biała w różnych odcieniach (taka sama fosforescencja). |
|
|
Miseryt (produkt przeobr. wollastonitu) |
Cytrynowo-żółta. |
|
|
Monohydrokalcyt |
Żółto-zielona. |
Żółto-zielona. |
|
Montmorillonit |
Biała w różnych odcieniach. |
|
|
Nahcolit |
Żółto-biała. |
Żółto-biała, jasnożółta. |
|
Natrolit |
Niebiesko-biała. |
|
|
Nefelin |
Niebiesko-biała, pomarańczowa w różnych odcieniach, niebieska w różnych odcieniach. |
|
|
Nicholsonit (aragonit cynkowy) |
Śnieżnobiała. |
Pomarańczowo-żółta. |
|
Norbergit |
Pomarańczowa w różnych odcieniach, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach, cytrynowo-żółta. |
Brązowa w różnych odcieniach. |
|
Novacekit |
Żółto-zielona. |
Żółto-zielona. |
|
Okenit |
Żółto-biała. |
|
|
Opal |
Czerwona w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach, żółto-zielona (m. in. w hialicie), zielona w różnych odcieniach (m. in. w hialicie). |
Biała w różnych odcieniach, niebiesko-biała, czerwona w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach, żółto-zielona (m. in. w hialicie), zielona w różnych odcieniach (m. in. w hialicie), niebieska w różnych odcieniach (m. in. w halicie). |
|
Ortoklaz |
Pomarańczowa w różnych odcieniach (słaba w kamieniu księżycowym). |
Pomarańczowa w różnych odcieniach, niebieska w różnych odcieniach ( w kamieniach księżycowych). |
|
Pabsyt |
Intensywnie niebieska. |
|
|
Pektolit |
Śnieżnobiała, niebiesko-biała, różowo-pomarańczowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach. |
Biała w różnych odcieniach, niebiesko-biała, różowo-pomarańczowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach, niebieska w różnych odcieniach, błękitna. |
|
Pentahydroboryt |
Fioletowa. |
|
|
Peryklaz |
Jasnożółta. |
|
|
Pikrofarmakolit |
Śnieżnobiała, niebiesko-biała. |
Śnieżnobiała. |
|
Pirofyllit |
Biała w różnych odcieniach, pomarańczowa w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta. |
|
|
Piromorfit |
Żółta w różnych odcieniach. |
|
|
Pirssonit |
Niebiesko-biała, szaro-biała. |
Niebiesko-biała, szaro-biała. |
|
Plombiéryt |
Żółto-biała, niebiesko-biała. |
Żółto-biała, jasnożółta. |
|
Powellit |
Cytrynowo-żółta. |
Jasnożółta. |
|
Prehnit |
Różowo-pomarańczowa. |
|
|
Priceit |
Cytrynowo-żółta. |
|
|
Pseudoautunit (słabo poznany) |
Intensywnie żółto-zielona. |
|
|
Rodochrosyt |
Różowa. |
Różowa, czerwona w różnych odcieniach, fioletowa. |
|
Rodonit |
Czerwona w różnych odcieniach (słaba). |
Czerwona w różnych odcieniach (słaba). |
|
Roeblingit |
Różowo-czerwona. |
|
|
Rosenhahnit |
Niebiesko-biała. |
Jasnożółta. |
|
Rutherfordyn |
Żółto-zielona. |
Żółto-zielona. |
|
Sabugalit |
Cytrynowo żółta. |
|
|
Scheelit |
Biała w różnych odcieniach, śnieżnobiała, żółto-biała, niebiesko-biała, różowa, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach, cytrynowo-żółta, niebieska w różnych odcieniach, intensywnie niebieska, błękitna. |
Brązowa w różnych odcieniach, jasnobrązowa, pomarańczowo-brązowa, żółta w różnych odcieniach. |
|
Schoepit |
Żółto-zielona. |
Żółto-zielona. |
|
Schröckingeryt |
Żółto-zielona, intensywnie zielona. |
Żółto-zielona, intensywnie zielona. |
|
Sepiolit |
Żółto-biała, niebiesko-biała. |
|
|
Serpentyny |
Biała w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach. |
|
|
Sfaleryt |
Różowo-czerwona, różowo-pomarańczowa, czerwono-pomarańczowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, intensywnie pomarańczowa. |
Czerwona w różnych odcieniach, różowo-czerwona, różowo-pomarańczowa, czerwono pomarańczowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, intensywnie pomarańczowa, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach, niebieska w różnych odcieniach, intensywnie niebieska, fioletowo-niebieska. |
|
Shortyt |
Pomarańczowo-żółta, jasnożółta, cytrynowo-żółta. |
Pomarańczowo-żółta, cytrynowo żółta. |
|
Skapolit |
Biała w różnych odcieniach, żółto-biała, czerwona w różnych odcieniach, różowo-czerwona, różowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach (w skapolicie z wrostkami wernerytu), jasnożółta, lawendowa. |
Biała w różnych odcieniach, różowo-czerwona, różowa, różowo-pomarańczowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach (zwłaszcza w skapolicie z wrostkami wernerytu), intensywnie niebieska, fioletowa. |
|
Skłodowskit |
Cytrynowo żółta. |
|
|
Smithsonit |
Biała w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach, zielona w różnych odcieniach. |
Śnieżnobiała, szaro-biała, pomarańczowo-żółta. |
|
Sodalit |
Różowa, różowo-pomarańczowa, pomarańczowa w różnych odcieniach. |
Różowa, różowo-pomarańczowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, intensywnie pomarańczowa, czerwono-pomarańczowa. |
|
Soddyit |
Pomarańczowo-brązowa. |
Pomarańczowo-brązowa. |
|
Spinel |
Czerwona w różnych odcieniach, zielona w różnych odcieniach. |
Czerwona w różnych odcieniach, pomarańczowa w różnych odcieniach, zielona w różnych odcieniach. |
|
Spodumen |
Żółto-biała, niebiesko-biała, różowa (w kunzycie), pomarańczowa w różnych odcieniach (w kunzycie), żółta w różnych odcieniach (m. in. w kunzycie), jasnożółta. |
Żółto-biała, różowo-czerwona, różowa (w kunzycie), pomarańczowa w różnych odcieniach (m. in. w kunzycie), pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach (m. im. w kunzycie), jasnożółta. |
|
Stilbit |
Szaro-biała. |
|
|
Stolzyt |
Zielono-biała. |
|
|
Strontianit |
Biała w różnych odcieniach, śnieżnobiała, żółto-biała, zielono-biała, niebiesko-biała, żółta w różnych odcieniach, cytrynowo-żółta, jasno zielonawo-żółta, niebieska w różnych odcieniach. |
Biała w różnych odcieniach, śnieżnobiała, żółto-biała, niebiesko-biała, żółta w różnych odcieniach, cytrynowo żółta, niebieska w różnych odcieniach. |
|
Niekiedy biała i jasnożółta fosforescencja. |
||
|
Strontiokalcyt (kalcyt strontowy) |
Pomarańczowo-żółta, cytrynowo-żółta. |
Pomarańczowo-żółta, cytrynowo żółta. |
|
Sulfohalit |
Żółto-biała. |
|
|
Svabit |
Intensywnie pomarańczowa. |
|
|
Swartzyt |
Żółto-zielona. |
Żółto-zielona. |
|
Szajbelyit |
Żółto-biała, pomarańczowo-żółta. |
|
|
Talk |
Zielono-biała, różowa, żółta w różnych odcieniach, jasno zielonawo-żółta, zielona w różnych odcieniach. |
Różowa, brązowa w różnych odcieniach, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, niebieska w różnych odcieniach. |
|
Thaumasyt |
Biała w różnych odcieniach. |
Szaro-biała. |
|
Thenardyt |
Żółto-biała (taka sama fosforescencja), pomarańczowo-brązowa, żółta w różnych odcieniach. |
|
|
Thomsonit |
Niebiesko-biała, szaro-biała. |
|
|
Tilasyt |
Różowo-pomarańczowa. |
|
|
Tincalconit |
Śnieżnobiała. |
Śnieżnobiała. |
|
Tirodyt (cummingtonit manganowy) |
Czerwona w różnych odcieniach, intensywnie czerwona, różowo-czerwona. |
Czerwona w różnych odcieniach, intensywnie czerwona. |
|
Topaz |
Zielono-biała, pomarańczowo-żółta, żółto-zielona. |
Biała w różnych odcieniach, zielono-biała, pomarańczowa w różnych odcieniach, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, żółto-zielona. |
|
Tremolit |
Różowo-czerwona, różowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, intensywnie pomarańczowa, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta. |
Czerwona w różnych odcieniach, różowo-czerwona, różowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, intensywnie pomarańczowa, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta. |
|
Trona |
Żółto-biała, niebiesko-biała, jasnożółta. |
Żółto-biała, niebiesko-biała, pomarańczowo-żółta, jasnożółta. |
|
Turkus |
Niebiesko-biała, niebieska w różnych odcieniach. |
|
|
Turmalin |
Żółta w różnych odcieniach, cytrynowo-żółta (w uvicie), intensywnie niebieska (w elbaicie). |
Niebiesko-biała (słaba w dravicie), żółta w różnych odcieniach (w dravicie), niebieska w różnych odcieniach (w dravicie), fioletowo-niebieska, fioletowa (w dravicie). |
|
Tveityt |
Pomarańczowo-żółta. |
|
|
Tytanit |
Pomarańczowo-brązowa. |
|
|
Ulexyt |
Biała w różnych odcieniach (zwykle słaba), żółto-biała, żółta w różnych odcieniach (zwykle słaba). |
Biała w różnych odcieniach (zwykle słaba), żółto-biała, żółta w różnych odcieniach (zwykle słaba). |
|
Uralboryt |
Fioletowa. |
|
|
Uralolit |
Jasnożółta. |
|
|
Uranofan |
Żółto-zielona. |
|
|
Uranopilit |
Żółto-zielona. |
Żółto-zielona. |
|
Uranospinit |
Żółto-zielona. |
Żółto-zielona. |
|
Walstromit |
Różowo-pomarańczowa. |
Różowo-pomarańczowa. |
|
Waryscyt |
Zielono-biała, intensywnie zielona. |
Zielona w różnych odcieniach, intensywnie zielona. |
|
Wavellit |
Jasnożółta, cytrynowo-żółta, błękitna. |
Niebiesko-biała, jasnożółta, cytrynowo żółta, zielona w różnych odcieniach, błękitna. |
|
Whewellit |
Niebiesko-biała. |
Niebiesko-biała. |
|
Wickenburgit |
Intensywnie czerwona, różowo-pomarańczowa. |
|
|
Willemit |
Biała w różnych odcieniach, żółto-biała, zielono-biała, pomarańczowo-żółta, jasnożółta, cytrynowo-żółta, żółto-zielona, zielona w różnych odcieniach, intensywnie zielona. |
Czerwona w różnych odcieniach, pomarańczowa w różnych odcieniach, pomarańczowo-brązowa, pomarańczowo-żółta, żółto-zielona, zielona w różnych odcieniach, intensywnie zielona. |
|
Witheryt |
Biała w różnych odcieniach, żółto-biała, niebiesko-biała, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, zielona w różnych odcieniach, niebieska w różnych odcieniach, błękitna. |
Biała w różnych odcieniach, żółto-biała, niebiesko-biała, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, niebieska w różnych odcieniach. |
|
Wollastonit |
Biała w różnych odcieniach, niebiesko-biała, różowo-pomarańczowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, pomarańczowo-żółta, żółta w różnych odcieniach, jasnożółta, cytrynowo-żółta, niebieska w różnych odcieniach, intensywnie zielona. |
Biała w różnych odcieniach, żółto-biała, niebiesko-biała, różowo-pomarańczowa, czerwono-pomarańczowa, pomarańczowa w różnych odcieniach, intensywnie pomarańczowa, pomarańczowo-żółta, jasnożółta, żółta w różnych odcieniach, niebieska w różnych odcieniach, intensywnie zielona. |
|
Wulfenit |
Intensywnie czerwona, pomarańczowo-brązowa. |
Intensywnie czerwona, pomarańczowo-brązowa. |
|
Xonotlit |
Szaro-biała. |
Szaro-biała. |
|
Zektzeryt |
Śnieżnobiała, żółto-biała, niebiesko-biała. |
|
|
Zippeit |
Żółto-zielona. |
Żółto-zielona. |
|
Zoisyt |
Jasnobrązowa (w thulicie), pomarańczowa w różnych odcieniach. |
Pomarańczowo-żółta (w thulicie), żółta w różnych odcieniach. |
Jeżeli chcesz szybko przejść do nadrzędnych stron kliknij jeden z poniższych interaktywnych przycisków.
Encyklopedia Minerałów ma dość dużą objętość. Przy takiej ilości niesionej informacji możliwe są oczywiście różnorakie pomyłki. Dlatego prosimy wszystkich odwiedzających o zgłaszanie wszelkiego rodzaju wykrytych błędów.
W SUMIE OD ZAŁOŻENIA WITRYNY W 2005 ROKU ODWIEDZONO JĄ
JUŻ
RAZY