Morze, góry, jeziora, zamki czy miasta?… Brzmi jak szereg propozycji gdzie można spędzić wakacje? Owszem, ale w przypadku malowniczego kraju jakim jest Słowenia wcale nie trzeba dokonywać wyboru – tu wszystko jest na wyciągnięcie ręki. Państwo jest niewielkie, ale tak różnorodne, że można posmakować wielu atrakcji w czasie jednego wyjazdu. Zaczynamy od tego, co sami lubimy najbardziej czyli od miast – różnej maści, różnej wielkości, różnego charakteru!
1. Lublana
Małe wielkie miasto. Jak na stolicę jest naprawdę małe bo zamieszkane przez zaledwie 290 tys. mieszkańców. To dla porównania mniej więcej tyle ile mieszka w Katowicach albo Białymstoku. Z drugiej jednak strony ma niesamowicie wielkomiejski charakter. Poza tym jest urządzona tak, by być wygodną dla swoich mieszkańców.
Wszystko jest tu znakomicie zaaranżowane i zorganizowane przez co pobyt jest prawdziwą przyjemnością. I choć nie ma spektakularnych zabytków, to jednak jej unikatowe osie zaprojektowane przez najwybitniejszego słoweńskiego architekta Jože Plečnika, zwłaszcza oś wodna, czynią z Lublany miejscem wyjątkowym. Jest to też miasto uniwersyteckie, dzięki czemu od października do czerwca kwitnie tu życie studenckie i oczywiście, jak to na południu, towarzysko-kawiarniane. ponieważ w Słowenii wszędzie jest blisko może być także traktowane jako baza wypadowa do poznania wielu miejsc w kraju.
2. Ptuj
Jedno z najładniejszych słoweńskich miast leży zaledwie 5 km na wschód od autostrady A2 (E59), którą wiedzie najkrótsza droga z Austrii w stronę chorwackiego wybrzeża, więc w sezonie letnim przejeżdżają tędy dziesiątki tysięcy turystów. Jest to więc idealny pomysł na przerwę w podróży lub nocleg tranzytowy. Choć dzisiejszy Ptuj to niewielkie, niespełna 20-tysięczne, prowincjonalne miasteczko, jego historia jest długa i znacząca w dziejach Słowenii. Oprócz kilku ciekawych zabytków, z dominującym nad całością zamkiem przyciąga ładnym położeniem nad Drawą i klimatyczną starówką. Pisaliśmy o nim więcej tutaj.
Zapraszamy do tekstu o Ptuju:
3. Maribor
Maribor to drugie co do wielkości miasto Słowenii z liczbą ludności sięgającą 95 tys. jest też najważniejszym środkiem prowincji Styria (słow. Štajerska). Także i w jego okolicy przejeżdżają polscy turyści udający się na chorwackie lub czarnogórskie wybrzeże więc to kolejny warty polecenia punkt na przerwę. Miasto jest malowniczo położone nad Drawą, która przez wieki odgrywała wielką rolę w jego historii: spławiano nią towary do Belgradu i dalej w stronę Morza Czarnego.
4. Celje
Trzecie co do wielkości miasto Słowenii (38 tys. mieszkańców) leży nad rzeką Savinja, przy autostradzie A1 łączącej Maribor z Lublaną. Ulokowało się w szerokiej, płaskiej dolinie pomiędzy łagodnymi wzniesieniami – ładną starówkę znajdziemy w południowej części, nad rzeką, a współczesne dzielnice rozłożyły wachlarzowo wokół niego.
Słynie z pięknych zabytków, ale także z bujnej historii. Po kryzysie jaki spowodował rozpad Jugosławii i wymuszona tym faktem reorganizacja gospodarki, dziś Celje znów jest istotnym w okolicy ośrodkiem i ekonomicznym i kulturalno-naukowym. Działają tu liczne galerie, muzea, kina i teatry.
5. Slovenske Konjice
Również w pobliżu autostrady A1, 27 km na północny wschód od Celja, leży sympatyczne miasteczko Slovenske Konjice liczące ok. 15 tys. mieszkańców. Jego centrum stanowi wydłużony plac Stari Trg, właściwie szersza ulica otoczona niewysoką zabudową. Jego ciekawostką jest to, że środkiem płynie potok wpuszczony w kamienne koryto, nad którym przerzucono dziesiątki mostków dla pieszych. Na północ od zabudowy Slovenskich Konjic rozciągają się największe terytorialnie w Słowenii winnice Zlati Grič. Regularne rzędy winorośli porastają chaotycznie falujące pagórki, co daje niezwykły efekt wizualny. Wśród winnic stoi renesansowy budynek, który niegdyś był domem zarządcy, a dziś pełni funkcję hotelową. Na terenie winnicy działa również restauracja serwująca dania lokalnej kuchni w nowoczesnym wydaniu (można tu bez problemu wjechać samochodem).
6. Kranj
Kranj, stolica regionu Gorenjska i czwarte co do wielkości miasto Słowenii, zamieszkane przez prawie 55 tys. osób, leży 20 km na północny zachód od Lublany. W przeszłości był to ważny ośrodek słoweńskiego ruchu narodowego, a u schyłku życia mieszkał tu i pracował największy poeta słoweński France Prešeren, co mieszkańców miasta napawa szczególną dumą. W centrum znajduje się dobrze zachowana średniowieczna starówka, położona w widłach dwóch rzek: Sawy i uchodzącej do niej Kokry. Choć uprzemysłowione przedmieścia mogą przyjezdnych trochę zniechęcać, warto się tu zatrzymać w drodze z Lublany w Alpy albo wyskoczyć na popołudniową wycieczkę w czasie pobytu w stolicy. Tak zresztą lubią robić miejscowi.
7. Škofja Loka
O 12 km na południe od Kranja, na granicy między pogórzem alpejskim a równiną Kranjsko-Sorško Polje leży malownicze miasteczko Škofja Loka, prawdziwa perełka tej okolicy. Uchodzi za jedno z najlepiej zachowanych starych miast Słowenii. Znajdziemy tu więc solidny zamek na skale, kościół farny i klasztor, a także rozległy rynek z zabudową mieszczańską. Uroku dodaje miejscowości położenie u zbiegu dwóch niewielkich rzek: Poljanska Sora i Selška Sora.
8. Radovljica
To dopiero jest hit! Malutka Radovljica leży 20 km na północny zachód od Kranja, na południowym zboczu pasma Karawanków. Można tu niejako przenieść się w czasie i poczuć atmosferę XVI-wiecznego miasteczka europejskiego. Najbardziej pomyślny okres przypadł na XVI w., czego odzwierciedleniem są powstałe wówczas kamienice i fara miejska. Okres rozkwitu dość szybko się jednak skończył i miasto popadło w stagnację, dzięki czemu dzisiejsze stare miasto jest naprawdę malutkie. Malowniczości dodaje mu położenie na skalnym tarasie nad Sawą. Zabudowa składa się z pięknych późnogotyckich i renesansowych kamienic, w większości z wysuniętym w charakterystyczny sposób na konsolach pierwszym piętrem.
Na razie Radovljica pozostaje poza głównymi szlakami turystów, więc można się nim nacieszyć w zupełnym spokoju. Jest to jednak bardzo dziwne, ponieważ niedaleko znajduje się jezioro Bled, jedna z największych atrakcji turystycznych Słowenii, odwiedzana każdego roku przez tysiące turystów.
9. Kamnik
U stóp majestatycznych Alp Kamnicko-Sawińskich, nad rzeką Kamniška Bistrica, leży urocze, nieco senne piętnastotysięczne miasto Kamnik. Może ono stanowić znakomitą bazę wypadową do zwiedzania okolicy, a także do wyjścia w górującą nad nim Veliką Planinę czy w pobliskie Alpy. Niewielka kamnicka starówka rozciąga się mniej więcej na obszarze 300 x 700 m na zachód od rzeki i biegnącej wzdłuż niej przelotowej szosy nr 225, prowadzącej na północ, w kierunku Velikiej Planiny. Dziś obejrzeć tu można kilka świątyń, ładnych kamienic oraz ruiny górującego nad całością zamku.
10. Piran
Piran, czterotysięczne miasto, leży 18 km na zachód od Kopru, w wysuniętym najdalej na zachód punkcie Słowenii. Tym samym z Alp przenosimy dosłownie w okamgnieniu do śródziemnomorza. Stara część miasta zajmuje wąski, trójkątny półwysep wyglądający na mapie jak dziób statku wbity w morze. Jest długi na ok. 600 m, a u nasady szeroki na prawie 300 i w całości pokrywa go najpiękniejsza zabudowa na słoweńskim wybrzeżu. Miasto cieszy się popularnością wśród turystów i w sezonie letnim bywa tu tłoczno, ale nie ma się czemu dziwić. Koniecznie warto wdrapać się na mury obronne, skąd rozpościerają się piękne widoki.
Zapraszamy do tekstu o chorwackiej Istrii:
11. Izola
Zupełnie inny charakter ma Izola, która sprawia wręcz wrażenie zaniedbanej i niepoddającej się turystom. Ponieważ nie ma tu spektakularnych obiektów, nie jest często odwiedzana, dzięki czemu zachowała spokojną atmosferę dawnej osady rybackiej. Warto na chwilę zapuścić się w plątaninę uliczek i zaułków tutejszej starówki. Stare miasto ma kształt owalu, od zachodu przylegającego do morza. Leży na niewielkim półwyspie, ale nie zajmuje go w całości – w jego północnej części znajdują się niewielki park, osiedle domów jednorodzinnych i zabudowania przemysłowe niewielkiej stoczni jachtowej.
12. Koper
Największym miastem na wybrzeżu Słowenii oraz jedynym dużym portem tego kraju jest Koper., zamieszkany przez ok. 24 tys. osób. Na bardzo krótkim słoweńskim wybrzeżu musiały się bowiem zmieścić zarówno plaże i kurorty wypoczynkowe, jak i pełnomorski port mogący przyjąć większe statki. I to właśnie on oraz służebna wobec niego infrastruktura zajmuje większą część powierzchni miasta. Myliłby się jednak ten, kto by pomyślał, że do Kopru nie warto przyjechać. Warto! I to jak! Stare miasto wypełnia bowiem ogrom zabytków, a wąskie uliczki i zaułki zachęcają do niespiesznych spacerów. Łatwo się też zorientować, że przez długą część swojej historii miasto należało do Wenecji.
13. Vipava
W szerokiej, malowniczej dolinie rzeki Vipavy, która słynie z uprawy winorośli, 60 km na północ od Kopru, leży pięciotysięczne miasto Vipava z niewielką, lecz sympatyczną starówką. Rozłożyło się pomiędzy płaskowyżem Kras a wzgórzem Nanos o skalistych zboczach. Centralnym jego punktem jest wydłużony Glavni Trg, którego klimat niestety psują parkujące samochody. Warto tu zajrzeć odwiedzając najważniejszą atrakcję okolicy, czyli stadninę koni Lipicanów w Lipicy.
14. Idrija
Z dala od głównych szlaków turystycznych, około 60 km na zachód od Lublany, w dolinie rzeki Idrijicy otoczonej przez niewielkie wzniesienia leży jedno z bardziej tajemniczych i niezwykłych miast Słowenii. A dlaczego uważamy je za tak niezwykłe? Ponieważ znajduje się w nim kopalnia rtęci. Wiadomo, my Górnoślązaki, raz na jakiś czas musimy odwiedzić jakąś grubę (śl. kopalnię) co by nie dostać herzklekotów z niepokoju (śl. kołatanie serca). Wungla (śl. węgiel) nie mieli to chociaż popatrzyliśmy jak się rtęć wydobywało. A praca to była niebywale trudna i oczywiście powodująca przedwczesną śmierć. „Żywe srebro” odkryto tu już w XV w., a zakład działał aż d lat 70. XX w. W 2012 r. został wpisany na Listę UNESCO. Poza tym w Idriji można znaleźć ładną starówkę i efektowny zamek żupny, mieszczący niegdyś administrację kopalni a dziś muzeum regionalne.
15. Novo Mesto
Największym miastem i stolicą gospodarczo-kulturalną regionu Dolna Kraina w południowo-wschodniej Słowenii jest Novo Mesto, położone ok. 65 km na od Lublany (dojazd autostradą A2). Znane jest przede wszystkim z siedziby dużej firmy farmaceutycznej Krka oraz fabryki Revoz montującej samochody Renault. Za czasów jugosłowiańskich produkowano tu samochody dostawcze pod firmą IMZ (Industrija Motornih Vozil). Stara część miasta, wypełniona całkiem przyjemną zabudową, urokliwie leży w zakolu rzeki Krka, która dała nazwę koncernowi. Przelotowe ulice biegną w pewnym oddaleniu, dzięki czemu panuje tu przyjemny spokój. Miejsce to z pewnością jeszcze czeka na odkrycie.
Słowenia – nasz przewodnik:
A jeśli potrzebujecie dobrego przewodnika, z którym dotrzecie w każde miejsce Słowenii i dokładnie je poznacie, zerknijcie do naszej książki wydanej wraz z Oficyną Wydawniczą “REWASZ“. Więcej w dziale Nasze Książki.
Tekst: Beata Pomykalska
Fotografie: Paweł Pomykalski
Może Cię zainteresuje jeszcze:
